7 میراث جهانی در خطر غرق شدن | باستان شناسی زیر آب

در دنیای امروز تغییرات اقلیمی و بالا آمدن سطح آب دریاها نه تنها زندگی جوامع ساحلی را تهدید می کند بلکه میراث فرهنگی بشر را نیز در معرض خطر جدی قرار داده است. بسیاری از مکان های تاریخی و باستانی که قرن ها یا هزاره ها بر روی خشکی یا نزدیک سواحل بوده اند اکنون با خطر غرق شدن روبرو هستند. این وضعیت آینده باستان شناسی را دستخوش تغییر کرده و این سوال را مطرح می کند که آیا کاوش های آینده بیشتر در زیر امواج صورت خواهد گرفت؟

باستان شناسی و موزه های زیر آب

باستان شناسی زیر آب شاخه ای تخصصی است که به مطالعه بقایای فعالیت های انسانی که در زیر آب غرق شده اند می پردازد. این بقایا می توانند شامل کشتی های غرق شده شهرهای ساحلی زیر آب رفته یا حتی سازه هایی باشند که به دلایل طبیعی یا انسانی به زیر سطح آب منتقل شده اند. این علم به ما کمک می کند تا درک عمیق تری از تاریخ دریانوردی تجارت زندگی جوامع ساحلی و حتی تغییرات جغرافیایی و اقلیمی گذشته به دست آوریم.

با توجه به افزایش مکان های تاریخی در معرض خطر غرق شدن مفهوم موزه های زیر آب اهمیت بیشتری پیدا می کند. این موزه ها می توانند شامل سایت های باستانی غرق شده باشند که به همان شکل در بستر دریا حفظ و برای بازدید غواصان یا از طریق فناوری های مجازی قابل دسترسی می شوند. همچنین می توان اشیاء کشف شده از کاوش های زیر آب را در موزه های ساحلی به نمایش گذاشت تا داستان تاریخ آبی بشر را روایت کنند. این رویکردها برای حفظ و معرفی میراث فرهنگی زیر آب حیاتی هستند.

7 جاذبه اعجاب انگیز جهان که به زودی زیر آب می روند

طبق تخمین ها بخش قابل توجهی از میراث جهانی یونسکو که در مناطق ساحلی قرار دارند تا پایان قرن جاری میلادی در خطر زیر آب رفتن قرار خواهند گرفت. این تهدید نتیجه مستقیم بالا آمدن سطح آب دریاها ناشی از گرمایش جهانی و ذوب شدن یخ های قطبی است. هرچند تلاش هایی برای حفاظت از این سایت ها در حال انجام است اما شناختن آن ها اهمیت دارد.

مجسمه های موآی در جزیره ایستر

مجسمه های عظیم موآی که نماد فرهنگی جزیره ایستر هستند عمدتاً در امتداد خطوط ساحلی این جزیره آتشفشانی قرار گرفته اند. این تندیس های سنگی که قدمت برخی از آن ها به بیش از دو هزار سال می رسد بر روی سکوهای آیینی به نام «آهو» ایستاده اند. موقعیت ساحلی آن ها باعث شده که به شدت در برابر فرسایش ناشی از امواج و بالا آمدن سطح آب آسیب پذیر باشند و این تغییرات اقلیمی تهدیدی جدی برای بقای بلندمدت آن ها محسوب می شود.

خانه اپرا سیدنی

خانه اپرای سیدنی یکی از برجسته ترین و شناخته شده ترین ساختمان های قرن بیستم و نماد شهر سیدنی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است. این بنای معماری مدرن در منطقه بندرگاه سیدنی واقع شده و تنها حدود 4 متر از سطح آب فاصله دارد. با توجه به پیش بینی ها در خصوص افزایش سطح آب دریاها این اختلاف ارتفاع ناچیز خانه اپرا را در معرض خطر سیل و آسیب های ناشی از آب قرار می دهد و نیازمند تدابیر حفاظتی جدی است.

غارهای الفنتا

مجموعه غارهای الفنتا در جزیره ای به همین نام در نزدیکی بمبئی در غرب هند قرار دارد. این غارهای حکاکی شده که قدمت آن ها به حدود 1500 سال پیش باز می گردد و به آیین هندو اختصاص دارند در حال حاضر نیز با چالش هایی مانند فرسایش طبیعی آلودگی و نفوذ آب روبرو هستند. گرمایش زمین و افزایش سطح آب دریاها یک لایه تهدید جدید و جدی به این سایت باستانی اضافه کرده و حفاظت از حکاکی ها و سازه های داخل غارها را دشوارتر می سازد.

مونت سن میشل

مونت سن میشل یک جزیره صخره ای کوچک و شهر قرون وسطایی باشکوه در ناحیه نرماندی فرانسه است. این مکان که به خاطر کلیسای بزرگ و معماری تاریخی اش شهرت دارد در زمان جزر و مد بالا کاملاً توسط آب احاطه می شود و دسترسی به آن تنها در زمان جزر امکان پذیر است. با بالا آمدن سطح آب دریاها دوره جزر و مد کاهش یافته و این جزیره برای مدت زمان بیشتری غیرقابل دسترس خواهد بود که این مسئله بازدید و حفاظت از 60 ساختمان تاریخی آن را تحت تاثیر قرار می دهد.

خرابه های لپتیس مانیا

لپتیس مانیا که امروزه با نام لبدا شناخته می شود یک شهر بندری مهم در زمان امپراتوری روم بود که خرابه های وسیع آن در سواحل لیبی در خلیج سرت قرار دارد. این سایت باستانی که یکی از بهترین نمونه های حفظ شده از شهرهای رومی در منطقه است حدود هزار سال قدمت دارد. پیش بینی می شود که بالا آمدن سطح آب دریا تا حدود سه متر در قرن آینده بخش های قابل توجهی از این خرابه ها را به زیر آب ببرد و حفاظت از آن ها را با چالش های عظیمی روبرو سازد.

معبد خورشید در کنارک

معبد خورشید کنارک یک سازه باستانی باشکوه مربوط به قرن سیزدهم میلادی است که در سواحل شرقی هند در نزدیکی شهر کنارک واقع شده است. این معبد که به خاطر حکاکی های استادانه و معماری پیچیده اش شهرت دارد تنها حدود 3 متر از سطح فعلی آب فاصله دارد. افزایش سطح آب دریاها به دلیل ذوب شدن یخ ها می تواند به سرعت این سایت تاریخی ارزشمند را در معرض خطر غرق شدن و آسیب های جبران ناپذیر قرار دهد و نیازمند توجه و اقدامات حفاظتی فوری است.

مجسمه آزادی

مجسمه آزادی نماد مشهور شهر نیویورک و ایالات متحده آمریکا در جزیره آزادی در بندرگاه نیویورک قرار گرفته است. این مجسمه که از زمان اهدای آن توسط فرانسه در اواخر قرن نوزدهم در این مکان ایستاده حدود 92 متر ارتفاع دارد. با این حال پایه و جزیره ای که مجسمه بر روی آن قرار دارد در معرض خطر بالا آمدن سطح آب دریاها قرار دارند. این افزایش می تواند منجر به آسیب به زیرساخت ها و دسترسی به این نماد جهانی شود.

خلیج فارس در انتظار کاوش های استراتژیک

ایران با داشتن حدود سه هزار کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب از جمله سواحل طولانی در خلیج فارس و دریای عمان دارای تاریخ آبی بسیار غنی است. شواهدی مانند محوطه 6 هزار ساله چگاسفلی در نزدیکی خلیج فارس نشان دهنده ارتباط عمیق ایرانیان با این گستره آبی در طول تاریخ است. باستان شناسی زیر آب در خلیج فارس می تواند زوایای تاریک و ناشناخته ای از تاریخ دریانوردی بنادر باستانی مسیرهای تجاری و حتی سکونتگاه های غرق شده در این منطقه استراتژیک را روشن کند.

پتانسیل کاوش های باستان شناسی زیر آب در خلیج فارس بسیار بالاست. کشف بقایای کشتی های تجاری و جنگی سازه های بندری غرق شده و شواهد دیگر از تمدن های باستانی که با دریا در ارتباط بوده اند می تواند درک ما را از تاریخ منطقه به طور چشمگیری افزایش دهد. این کاوش ها نه تنها از نظر علمی ارزشمند هستند بلکه از نظر استراتژیک و فرهنگی نیز برای اثبات و نمایش عمق تاریخ و هویت ایرانی در این منطقه حیاتی محسوب می شوند و نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری هستند.

تاریخ و آینده

رابطه انسان با آب و دریا در طول تاریخ همواره پیچیده و حیاتی بوده است. از اولین قایق ها و کشتی ها گرفته تا شهرهای بندری بزرگ آب نقش مهمی در شکل گیری تمدن ها ایفا کرده است. باستان شناسی زیر آب به ما اجازه می دهد تا این تاریخ آبی را کشف و مطالعه کنیم. اما با تغییرات اقلیمی و بالا آمدن سطح آب آینده این رابطه در حال تغییر است و بخش بیشتری از تاریخ ما به زیر آب خواهد رفت.

مطالعه تاریخ غرق شده مانند بررسی بقایای کشتی ها یا سکونتگاه های زیر آب نه تنها گذشته را برای ما روشن می کند بلکه درس هایی برای آینده نیز دارد. درک چگونگی تعامل انسان با محیط های آبی در گذشته و تاثیر تغییرات محیطی بر جوامع باستانی می تواند به ما در مواجهه با چالش های مشابه در آینده به ویژه مسئله بالا آمدن سطح آب دریاها کمک کند و اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی در معرض خطر را دوچندان می سازد.

محلي كه فرعون و سپاهش در پي موسي رفتند

داستان عبور حضرت موسی (ع) و پیروانش از دریا و غرق شدن فرعون و سپاهش در پی آنان یکی از روایات مهم تاریخی و دینی است که ارتباط عمیقی با محیط آبی دارد. این واقعه که گفته می شود در دریای سرخ رخ داده همواره موضوع بحث و کاوش بوده است. باستان شناسی زیر آب این پتانسیل را دارد که با جستجو در بستر دریا شواهدی احتمالی مرتبط با این رویداد بزرگ تاریخی را کشف کند و به روشن شدن ابعاد آن کمک نماید.

نگاهی بر مستندات علمی و باستان شناسی داستان حضرت موسی(ع)

جستجو برای مستندات علمی و باستان شناسی مرتبط با داستان حضرت موسی (ع) و خروج بنی اسرائیل از مصر شامل بررسی های متعددی در مناطق احتمالی عبور از دریا از جمله بخش هایی از دریای سرخ و تالاب های اطراف آن بوده است. هرچند یافته های قطعی و مورد اجماع در این زمینه نادر هستند اما تلاش ها برای یافتن شواهد زیر آب ادامه دارد. این نمونه نشان می دهد که چگونه باستان شناسی زیر آب می تواند به بررسی روایات تاریخی و حتی دینی بپردازد و به درک بهتر آن ها کمک کند.

تصویری باورنکردنی از اولین لباس غواصی تاریخ با 2 تن وزن

اولین لباس های غواصی که به منظور امکان فعالیت انسان در عمق آب طراحی شدند تفاوت چشمگیری با تجهیزات مدرن امروزی داشتند. این لباس ها اغلب بسیار سنگین و حجیم بودند تا بتوانند فشار آب را تحمل کرده و غواص را در محیط زیر آب ایزوله نگه دارند. وزن زیاد این لباس ها که گاهی به دو تن یا بیشتر می رسید حرکت در زیر آب را بسیار دشوار می ساخت و نیازمند تجهیزات حمایتی قوی برای پایین و بالا بردن غواص بود.

این لباس های سنگین اولیه عمدتاً برای کارهایی مانند نجات و بازیابی اشیاء غرق شده (salvage) تعمیرات زیر آب یا اکتشاف در عمق کم استفاده می شدند. طراحی آن ها شامل کلاهک فلزی سنگین لباس ضد آب ضخیم و کفش های سربی بود تا غواص را در بستر دریا ثابت نگه دارد. تصویر این لباس ها نشان دهنده تلاش های اولیه بشر برای غلبه بر چالش های محیط زیر آب و آغازگر راهی است که به تجهیزات غواصی پیشرفته امروزی منجر شده است.

چرا باستان شناسی زیر آب متوقف شده است ؟

باستان شناسی زیر آب متوقف نشده است بلکه با چالش هایی مانند نیاز به بودجه تجهیزات تخصصی و آموزش غواصان و باستان شناسان ماهر روبروست. همچنین دسترسی به برخی سایت ها دشوار است و تغییرات محیطی مانند بالا آمدن سطح آب تهدیدات جدیدی ایجاد کرده اند.

باستان شناسی زیر آب چیست؟

باستان شناسی زیر آب شاخه ای از باستان شناسی است که به مطالعه بقایای فعالیت های انسانی که در زیر آب مانند دریاها رودخانه ها یا دریاچه ها غرق شده اند می پردازد. این بقایا می توانند شامل کشتی ها شهرهای زیر آب رفته یا سازه های دیگر باشند.

چه مکان های تاریخی در خطر غرق شدن هستند؟

بسیاری از مکان های تاریخی ساحلی و جزایر مانند مجسمه های موآی خانه اپرای سیدنی غارهای الفنتا مونت سن میشل خرابه های لپتیس مانیا معبد خورشید کنارک و مجسمه آزادی در خطر بالا آمدن سطح آب دریاها و غرق شدن قرار دارند.

اولین لباس غواصی برای چه کاری استفاده می شد؟

اولین لباس های غواصی سنگین عمدتاً برای کارهایی مانند نجات و بازیابی اشیاء غرق شده (salvage) تعمیرات زیر آب ساخت و سازهای دریایی و اکتشاف در عمق کم استفاده می شدند تا امکان فعالیت انسان در محیط زیر آب فراهم شود.

آیا موزه های زیر آب وجود دارند؟

بله موزه های زیر آب وجود دارند. برخی از آن ها شامل سایت های باستانی یا کشتی های غرق شده ای هستند که در همان محل حفظ شده اند و برای بازدید غواصان قابل دسترسی هستند. برخی دیگر نیز مجموعه ای از آثار هنری یا مجسمه ها را در زیر آب به نمایش می گذارند.