ایا رابطه جنسی در محرم گناه است

خیر، برقراری رابطه جنسی (مقاربت) مشروع بین زن و شوهر در ماه محرم و صفر، از جمله شب ها و روزهای خاص مانند تاسوعا و عاشورا، از نظر شرعی حرام نیست. این عمل گناه محسوب نمی شود، اما ممکن است از نظر اخلاقی و معنوی، به دلیل رعایت آداب سوگواری و همدردی با اهل بیت (ع)، در برخی زمان ها کراهت داشته باشد.

پرسش درباره حکم رابطه جنسی در ماه محرم یکی از دغدغه های اصلی بسیاری از زوج های متدین و مذهبی است که می خواهند زندگی خود را بر اساس آموزه های دین مبین اسلام تنظیم کنند. ایام سوگواری سید و سالار شهیدان، امام حسین (ع) و یاران باوفایشان، ماه های محرم و صفر، برای شیعیان سراسر جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این ایام، بسیاری از مومنان تلاش می کنند با رعایت آداب عزاداری و پرهیز از اعمالی که منافی فضای حزن و اندوه است، ارادت خود را به اهل بیت (ع) نشان دهند.

سوءتفاهم های رایج در مورد حکم جماع در محرم و صفر، اغلب از عدم درک صحیح تفاوت میان حرام و مکروه ناشی می شود. ما در این محتوا تلاش خواهیم کرد تا با تبیین این مفاهیم، به آرامش خاطر مخاطبان کمک کرده و آن ها را با احکام زناشویی در اسلام در این ایام آشنا سازیم. همچنین، به مواردی مانند حکم بارداری در محرم و زمان های کلی مکروه برای نزدیکی نیز خواهیم پرداخت تا یک منبع کامل و قابل اعتماد در اختیار شما قرار گیرد.

حکم کلی رابطه جنسی (مقاربت) در ماه محرم و صفر از منظر شرع

برخلاف تصور رایج میان برخی افراد، شریعت اسلام در مورد برقراری رابطه جنسی مشروع میان زن و شوهر در ماه های محرم و صفر هیچ گونه حرمتی قائل نشده است. این حکم نه تنها شامل روزهای عادی این ماه ها می شود، بلکه شب های خاص عزاداری مانند شب های تاسوعا و عاشورا را نیز در بر می گیرد. اساساً اسلام بر حلیت و مباح بودن همه امور تأکید دارد، مگر آنکه دلیلی خاص و محکم از قرآن یا سنت معصومین (ع) بر حرمت آن وارد شده باشد. این اصل کلی در فقه اسلامی به معنای آزادی عمل در امور زندگی است، مگر در مواردی که به صراحت و با دلیل قوی، منعی برای آن وجود داشته باشد.

آیا رابطه جنسی در محرم حرام است؟ پاسخ صریح و قاطع

پاسخ به این پرسش، طبق اجماع فقها و علمای شیعه، خیر است؛ رابطه جنسی در ماه محرم حرام نیست. حرمت نزدیکی با همسر تنها در موارد بسیار مشخص و معینی از سوی شریعت تعیین شده است که هر یک دارای دلایل فقهی روشن و مستند هستند. این موارد عبارتند از:

• هنگام حیض و نفاس زن: در این دوران به دلیل مسائل بهداشتی و شرعی، برقراری رابطه جنسی از نوع مقاربت حرام است. این حکم در قرآن کریم نیز مورد اشاره قرار گرفته و از اهمیت بالایی برخوردار است.
• در حال احرام برای حج یا عمره: فردی که وارد مناسک حج یا عمره شده و محرم گشته است، باید از برخی اعمال از جمله جماع پرهیز کند. این پرهیز جزئی از مناسک عبادی است.
• در حال روزه واجب: مانند روزه های ماه مبارک رمضان، روزه قضا، روزه نذر و سایر روزه های واجب. نزدیکی از مبطلات روزه به شمار می رود و انجام آن در این حالت حرام است.
• در حال اعتکاف: اعتکاف به معنای ماندن در مسجد به قصد عبادت است و نزدیکی از محرمات اعتکاف است.
• جماع با همسری که در حال روزه مستحبی است و راضی به نزدیکی نیست: در این مورد، به دلیل احترام به حق روزه دار و عدم اجبار در عمل مستحب، نزدیکی مکروه و در برخی موارد حرام دانسته شده است.
• جماع در زمانی که نزدیکی موجب آزار و ضرر برای یکی از زوجین شود: مانند زمان بیماری یا خستگی مفرط.

همانطور که مشاهده می شود، هیچ یک از این موارد ارتباطی با ماه محرم و صفر یا ایام عزاداری ندارد. ماهیت این ماه ها و ایام شهادت، هیچ گاه به خودی خود موجب حرمت یک عمل مباح نمی شود. بنابراین، از دیدگاه فقهی و بر اساس فتوای مراجع عظام تقلید، برقراری رابطه زناشویی در محرم و صفر کاملاً مجاز و مباح است. هرگونه اعتقاد به حرمت این عمل در ایام عزاداری، ریشه در احکام شرعی ندارد و غالباً ناشی از برداشت های عرفی، احساسات شخصی یا اشتباه در فهم مفاهیم فقهی است.

تفاوت اساسی بین «حرام» و «مکروه» در احکام اسلامی

یکی از مهم ترین دلایلی که باعث بروز سوءتفاهم ها و باورهای نادرست درباره حکم نزدیکی در ماه محرم می شود، عدم تمایز صحیح بین دو اصطلاح کلیدی و اساسی فقهی حرام و مکروه است. شناخت دقیق این تفاوت، برای هر مسلمانی که می خواهد زندگی خود را بر مدار شریعت تنظیم کند، ضروری است:

1. حرام (ممنوع): عملی است که انجام آن از سوی خداوند متعال یا پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) به طور قاطع ممنوع شده و نهی اکید از آن وارد شده است. انجام عمل حرام، موجب عقوبت اخروی (گناه کبیره یا صغیره) می شود و ترک آن پاداش الهی دارد. فردی که مرتکب حرام می شود، مستحق عذاب الهی است. مثال هایی که پیش تر ذکر شد (نزدیکی در حیض، روزه واجب و احرام) از مصادیق امور حرام هستند که انجام آن ها تبعات شرعی و اخروی دارد.
2. مکروه (ناپسند): عملی است که انجام آن از نظر شرعی گناه محسوب نمی شود و عقوبت اخروی برای آن در نظر گرفته نشده است. اما از نظر شریعت یا اخلاق اسلامی، پسندیده نیست و ترک آن بهتر و مستحب است. به عبارت دیگر، انجام آن کراهت دارد و ترک آن دارای پاداش معنوی (ثواب) است. فردی که عمل مکروه را انجام می دهد، گناهکار شمرده نمی شود و عذاب نمی بیند، اما ممکن است از فضیلت و برکت عمل یا زمان کاسته شود. به عنوان مثال، خوابیدن بین الطلوعین یا بعد از نماز عصر، مکروه است؛ یعنی اگر کسی این کار را انجام دهد گناهی مرتکب نشده، اما بهتر است که از آن پرهیز کند تا از برکات آن زمان ها محروم نشود.

تأکید بر این نکته بسیار مهم است که رابطه جنسی در ماه محرم هرگز حرام نیست، بلکه ممکن است در برخی ایام خاص یا شرایط عمومی (که در ادامه به تفصیل توضیح داده خواهد شد)، از نظر اخلاقی یا معنوی مکروه تلقی شود. این کراهت نیز به دلیل فضای خاص عزاداری و احترام به اهل بیت (ع) است که در بخش بعدی مقاله بیشتر توضیح داده خواهد شد. درک این تمایز، کلید رفع بسیاری از ابهامات و جلوگیری از افتادن در دام خرافات است.

آداب احترام و خودداری شخصی در ایام عزاداری (توصیه های اخلاقی)

با وجود اینکه شریعت اسلام، برقراری رابطه جنسی در ماه محرم را حرام ندانسته است، اما بسیاری از متدینین، به خصوص در ایام اوج عزاداری مانند تاسوعا و عاشورا و شب های شهادت، به صورت خودخواسته از نزدیکی با همسر خودداری می کنند. این خودداری، ریشه در یک حکم شرعی واجب ندارد، بلکه نشانه عمق ارادت و احترام به مصائب اهل بیت (ع) و همدردی با آن هاست. این عمل بیشتر جنبه اخلاقی و معنوی دارد تا یک الزام فقهی.

فلسفه خودداری و اجتناب شخصی از منظر اخلاقی و معنوی

انسان ها در مواجهه با مصیبت های بزرگ و اندوه فراوان، به طور طبیعی از برخی لذایذ و امور روزمره که با فضای حزن و اندوه منافات دارد، پرهیز می کنند. این یک واکنش انسانی و عاطفی طبیعی است که در فرهنگ ها و جوامع مختلف نیز مشاهده می شود. هنگامی که یکی از عزیزان ما از دنیا می رود، معمولاً تا مدتی خود را از مراسم شاد و لذت های مادی دور نگه می داریم. این عمل، هرچند از نظر شرعی واجب نیست و گناهی در پی ندارد، اما از نظر عرفی و اخلاقی نشانه ادب و احترام به مرحوم و خانواده عزادار است. این نوع رفتار، حاکی از عمق احساسات و همدردی فرد با مصیبت دیدگان است.

«پرهیز از برخی لذایذ در ایام حزن و اندوه، نشانه عمق ارادت و همدردی با معصومین (ع) است و از نظر اخلاقی و معنوی، دارای ارزش و فضیلت فراوان می باشد.»

در مورد ایام عزاداری امام حسین (ع) نیز همین فلسفه جاری است. شیعیان با خودداری از جماع در محرم، به ویژه در شب و روز تاسوعا و عاشورا و شب های شهادت ائمه اطهار (ع)، در واقع عمق علاقه، احترام و همدردی خود را با خاندان پیامبر (ص) ابراز می کنند. این عمل نوعی از خودگذشتگی و ایثار معنوی است که نشان دهنده ترجیح دادن مسائل معنوی بر لذایذ مادی است و می تواند موجب تقرب به خداوند و اهل بیت (ع) و کسب ثواب اخروی شود. با این حال، باید تأکید کرد که این یک انتخاب شخصی و معنوی است و نه یک الزام شرعی که عدم انجام آن گناه باشد. اگر فردی به هر دلیلی (مانند نیاز شدید جسمی یا عاطفی، یا عدم اعتقاد به این نوع خودداری) از این پرهیز شخصی منصرف شود، مرتکب گناهی نشده است و از دیدگاه شرعی، عمل وی اشکالی ندارد.

حق تمکین زن و نیازهای زوجین در اسلام

اسلام دینی متعادل و جامع است که به تمام ابعاد وجودی انسان توجه دارد. در کنار توصیه های اخلاقی و معنوی برای رعایت آداب عزاداری، به نیازهای طبیعی و حقوق متقابل زوجین نیز اهمیت فراوانی می دهد. در آموزه های اسلامی، برقراری رابطه زناشویی حق هر دو همسر است و زن شرعاً موظف به تمکین از همسر خود است، مگر اینکه عذر شرعی (مانند حیض، نفاس) یا عذر عقلی (مانند بیماری شدید، ضرر جانی) داشته باشد. این حق تمکین، به منظور حفظ کیان خانواده، ارضای نیازهای طبیعی و تحکیم بنیان های عاطفی و جسمی زوجین، مورد تأکید قرار گرفته است.

بنابراین، حتی در ایام عزاداری ماه محرم، حق تمکین زن از شوهر در شرایط عادی پابرجاست. اگر شوهر تمایل به نزدیکی داشته باشد و زن نیز عذر شرعی یا عقلی نداشته باشد، زن نباید بدون دلیل شرعی از همسر خود اجتناب کند. اجتناب بدون دلیل شرعی، ممکن است موجب نافرمانی (نشوز) تلقی شود. در اینجا، توازن میان رعایت آداب معنوی و حفظ حقوق و نیازهای مشروع زوجین از اهمیت بالایی برخوردار است. زوجین می توانند با گفتگو و توافق، بهترین شیوه را برای مدیریت این موضوع انتخاب کنند که هم احترام به ایام عزاداری حفظ شود و هم نیازهای عاطفی و جسمی هر دو طرف نادیده گرفته نشود. این توافقات، مادامی که با احکام شرعی تضادی نداشته باشند و حقوق واجب زوجین را تضییع نکنند، در بستر خانواده پذیرفته شده است و نشان دهنده فهم و همدلی در روابط زناشویی است.

زمان ها و شرایطی که نزدیکی «کراهت» دارد (و نه حرام است!)

همانطور که پیش تر اشاره شد، بسیاری از باورهای غلط ناشی از عدم تفکیک دقیق میان مفاهیم حرام و مکروه است. در فقه اسلامی و بر اساس روایات اهل بیت (ع)، برخی زمان ها و شرایط برای برقراری رابطه جنسی، مکروه شمرده شده اند؛ یعنی انجام این عمل در این زمان ها گناه نیست، اما بهتر است که انجام نشود و ترک آن فضیلت و ثواب بیشتری دارد. رعایت این آداب، به منظور بهره مندی از برکات بیشتر و گاهی برای رعایت مسائل اخلاقی و تربیتی نسل آینده است که در توصیه های دین مبین اسلام آمده است.

فهرست جامع زمان ها و شرایط مکروه برای جماع

لیست زیر، برخی از مهم ترین زمان ها و شرایطی را شامل می شود که در روایات و کتب فقهی به عنوان زمان های مکروه برای جماع ذکر شده اند. لازم به ذکر است که این لیست شامل ساعات مکروه برای نزدیکی و همچنین برخی شرایط محیطی و وضعیت های فردی است. هدف از بیان این موارد، ارائه یک راهنمای جامع برای زوجین متدین است تا با آگاهی کامل، زندگی زناشویی خود را مدیریت کنند:

• شب اول هر ماه: به جز شب اول ماه مبارک رمضان که اتفاقاً برای نزدیکی مستحب است.
• شب آخر هر ماه: به دلیل تأکید بر عبادات و ذکر در این شب ها.
• بین الطلوعین: از طلوع فجر (اذان صبح) تا طلوع آفتاب. این زمان، زمان ذکر، دعا و عبادت است.
• هنگام غروب خورشید: بین زمان غروب تا اذان مغرب. این زمان نیز برای ذکر و آمادگی برای نماز توصیه شده است.
• بین اذان و اقامه نماز: این فرصت، مخصوص اعمال عبادی و آماده شدن برای نماز است و انجام جماع در آن کراهت دارد.
• شب عید فطر و شب عید قربان: این شب ها از شب های مهم و پر فضیلت برای عبادت و شکرگزاری هستند.
• شب و روزی که ماه یا خورشید گرفته است: به دلیل حالات خاص کیهانی و تأکید بر عبادت در این ایام.
• در مکانی که کودک بیدار حضور داشته باشد: یا صدای نزدیکی را بشنود، حتی اگر چیزی متوجه نشود. این از منظر تربیتی و اخلاقی، برای حفظ حریم خصوصی کودک و عدم تأثیر سوء بر روان او مکروه است.
• رو به قبله یا پشت به قبله: این جهت گیری برای اعمال عبادی اهمیت دارد و رعایت آن در جماع نیز از باب احترام و ادب توصیه شده است.
• بعد از احتلام در خواب: قبل از انجام غسل جنابت، اگر فرد دوباره قصد نزدیکی داشته باشد، مکروه است. مستحب است ابتدا غسل کرده و سپس اقدام به جماع کند.
• با شکم پر: بلافاصله بعد از صرف غذای زیاد، به دلیل مسائل بهداشتی و گوارشی که ممکن است برای هر دو طرف ناخوشایند باشد.
• بدون وضو یا غسل (در صورت امکان): مستحب است قبل از نزدیکی، وضو یا غسل مستحبی انجام شود تا عمل با طهارت ظاهری و باطنی همراه باشد.
• در زیر آسمان (فضای باز): رعایت حریم خصوصی و ادب در این زمینه تأکید شده است و این عمل در فضای باز مکروه است.
• به صورت عریان مطلق: بدون هیچ گونه پوشش کامل، مکروه است. توصیه شده است حتی با یک رو انداز خود را بپوشانند.
• نگاه کردن به فرج همسر در هنگام جماع: این مورد از دیدگاه برخی فقها مکروه است و برای حفظ حیا و کرامت توصیه شده است.
• شب های شهادت ائمه اطهار (ع): هرچند حرام نیست، اما از نظر اخلاقی و معنوی، پرهیز از آن به جهت همدردی و احترام به ساحت مقدس آن ها و فضای حزن و اندوه عمومی توصیه می شود. شب تاسوعا و عاشورا نیز به وضوح مشمول همین توصیه هستند.

آثار و پیامدهای رعایت یا عدم رعایت کراهت

مهم است که بار دیگر تأکید شود که انجام مقاربت در زمان های مکروه، گناه محسوب نمی شود و عقوبت اخروی در پی ندارد. فردی که این اعمال را انجام می دهد، از نظر شرعی مرتکب خطا نشده است. با این حال، رعایت این آداب و پرهیز از امور مکروه، از دیدگاه اسلامی دارای آثار و پیامدهای مثبتی است که می تواند به ارتقای کیفیت زندگی معنوی و حتی مادی افراد کمک کند:

1. افزایش برکت و فضیلت: ترک عمل مکروه، به دلیل اطاعت از توصیه های ائمه (ع) و رعایت آداب، پاداش معنوی دارد و می تواند به افزایش برکت در زندگی زناشویی و تربیت فرزند صالح کمک کند. بسیاری از روایات به این آثار اشاره دارند.
2. رعایت ادب و احترام: به خصوص در مورد شب های شهادت ائمه (ع)، این پرهیز نشانه ادب، احترام و ارادت عمیق به ارزش های دینی و خاندان عصمت و طهارت است. این احترام خود یکی از بالاترین اعمال معنوی محسوب می شود.
3. تأثیر بر فرزند: در برخی روایات، توصیه هایی برای رعایت زمان های مستحب و مکروه نزدیکی برای داشتن فرزندان صالح و با فضیلت ذکر شده است. این توصیه ها بیشتر جنبه تربیتی، روانی و معنوی دارند تا فقهی و به تربیت نسل آینده ای با صفات نیکو کمک می کنند.
4. حفظ سلامت: برخی از موارد کراهت (مانند جماع با شکم پر) ممکن است با توصیه های بهداشتی نیز همخوانی داشته باشند و رعایت آن ها به حفظ سلامت جسمی کمک کند.
5. تقویت حیا و عفت: رعایت آدابی مانند پوشیدگی در حین جماع یا عدم حضور کودک، به تقویت حیا و عفت در روابط زناشویی کمک می کند که از اصول مهم اخلاق اسلامی است.

در نهایت، انتخاب رعایت یا عدم رعایت کراهت، یک تصمیم شخصی و بر مبنای درک معنوی و اخلاقی هر فرد است. اسلام در این زمینه آزادی عمل داده است، اما راهنمایی هایی برای کسب فضیلت بیشتر و رسیدن به سعادت در دنیا و آخرت ارائه می کند. آگاهی از این آداب و عمل به آن ها، می تواند زندگی زناشویی را پربارتر و پربرکت تر سازد.

حکم اقدام به بارداری و انعقاد نطفه در ماه محرم و صفر

یکی دیگر از پرسش های پرتکرار در میان زوجین متدین، درباره حکم بچه دار شدن در محرم و صفر و اینکه آیا اقدام به بارداری و انعقاد نطفه در این ایام جایز است یا خیر، مطرح می شود. این دغدغه نیز معمولاً از همان باورهای نادرست درباره حرمت یا نامناسب بودن امور عادی زندگی در ایام عزاداری نشأت می گیرد که نیاز به تبیین دقیق شرعی دارد.

آیا بارداری در محرم و صفر جایز است؟ پاسخ شرعی

پاسخ به این پرسش نیز کاملاً صریح و قاطع است: بله، اقدام به بارداری و انعقاد نطفه در ماه های محرم و صفر، از نظر شرعی کاملاً جایز است و هیچ گونه اشکال و منعی ندارد. هیچ روایت یا حکم فقهی معتبری در منابع اسلامی وجود ندارد که بارداری در این ایام را حرام یا حتی مکروه بداند. اصل بر حلیت و جواز است، مگر دلیل خاصی بر منع وجود داشته باشد.

فرزندآوری و تشکیل خانواده از سنت های حسنه و مورد تأکید اسلام است که به عنوان یکی از اهداف اصلی ازدواج و بقای نسل شمرده می شود. تعیین زمان برای اقدام به بارداری در محرم یا هر ماه دیگری، به تصمیم و برنامه ریزی زوجین بستگی دارد و شریعت محدودیتی در این زمینه قرار نداده است. هرگونه باور به نحس بودن یا نامناسب بودن این ایام برای فرزندآوری، خرافی و بی اساس است و هیچ مبنای دینی ندارد. مهم، رعایت شرایط کلی شرعی و بهداشتی برای اقدام به بارداری است، نه ماه و روز خاص.

توصیه های اسلامی برای فرزندآوری و آداب آن

اسلام برای امر مهم فرزندآوری، توصیه ها و آدابی را ارائه کرده است که هدف از آن ها، پرورش فرزندی صالح، سالم و با ایمان است. این توصیه ها شامل جنبه های مختلفی از جمله زمان بندی، رعایت بهداشت جسمی و روحی، و توجه به نیات والدین است تا محیطی مساعد برای رشد و تربیت فرزند فراهم شود:

1. زمان های مستحب: در برخی روایات، شب های خاصی برای انعقاد نطفه، مستحب شمرده شده اند. از جمله این شب ها می توان به شب های دوشنبه، سه شنبه، پنجشنبه و جمعه اشاره کرد. این ایام به دلیل فضیلت خاص خود، برای شروع زندگی جدید و انعقاد نطفه با برکت توصیه شده اند.
2. توجه به طهارت و معنویت: مستحب است زوجین قبل از نزدیکی با وضو باشند و با نام و یاد خدا این عمل را انجام دهند. این کار به پاکی و معنویت نطفه کمک کرده و در روایات بر تأثیر آن بر صفات فرزند تأکید شده است.
3. دعا و طلب فرزند صالح: والدین می توانند در هنگام نزدیکی و پس از آن، از خداوند متعال درخواست کنند فرزندی صالح، عاقبت به خیر و پرهیزگار به آن ها عطا فرماید. این دعا نشان دهنده نیت پاک والدین در فرزندآوری است.
4. پرهیز از شرایط مکروه: همان زمان های مکروه برای جماع که پیش تر ذکر شد، در مورد انعقاد نطفه نیز بهتر است رعایت شوند تا فرزند آینده از برکات بیشتری برخوردار شود و دارای صفات نیکو باشد. اما همانطور که تأکید شد، این پرهیز از باب استحباب است، نه حرمت و عدم رعایت آن گناهی ندارد.
5. تغذیه مناسب و سلامت جسمی: اسلام به سلامت جسمی والدین قبل و حین بارداری اهمیت می دهد. تغذیه حلال و طیب، دوری از گناهان و عوامل مضر برای سلامت جسمی، توصیه هایی هستند که بر سلامت نسل آینده تأثیرگذارند.

برای کسب اطلاعات جامع تر و دقیق تر در مورد آداب مقاربت اسلامی و توصیه های مربوط به فرزندآوری، می توان به کتب معتبر حدیثی و فقهی مراجعه کرد. به عنوان مثال، کتاب شریف حلیه المتقین اثر علامه مجلسی (ره) به تفصیل به این مباحث پرداخته است و منبعی غنی از آداب و مستحبات مربوط به زندگی زناشویی و فرزندآوری است. این توصیه ها، غنی کننده زندگی زناشویی و راهنمای خوبی برای زوجین متدین هستند تا بتوانند با بصیرت و آگاهی، خانواده ای سالم و معنوی تشکیل دهند.

نتیجه گیری

در نهایت، برای پاسخ به پرسش اصلی ایا رابطه جنسی در محرم گناه است؟ باید به وضوح و بر اساس مبانی فقه شیعه اعلام کرد که خیر، این عمل از نظر شرع مقدس اسلام حرام نیست. برقراری رابطه زناشویی مشروع میان زوجین در تمام طول سال، از جمله ماه های محرم و صفر، کاملاً مباح و مجاز است. هرگونه اعتقاد به حرمت این عمل در این ایام، ناشی از برداشت های نادرست یا عدم تفکیک صحیح میان دو مفهوم فقهی حرام (عملی ممنوع و گناه آور که انجام آن عقوبت اخروی دارد) و مکروه (عملی ناپسند که ترک آن بهتر و مستحب است، اما انجام آن گناه ندارد) است.

پرهیز و خودداری از جماع در ایام خاص عزاداری، به ویژه شب و روز تاسوعا و عاشورا و شب های شهادت ائمه اطهار (ع)، یک انتخاب شخصی، اخلاقی و معنوی است. این عمل نشان دهنده عمق ارادت، احترام و همدردی با اهل بیت (ع) و مصائب آن هاست و موجب کسب فضیلت و اجر الهی می شود، اما عدم انجام آن گناهی در پی ندارد و از نظر شرعی واجب نیست. همچنین، اقدام به بارداری و انعقاد نطفه در ماه محرم و صفر نیز کاملاً جایز است و هیچ مانع شرعی برای آن وجود ندارد. توصیه های اسلامی در این زمینه، صرفاً آداب و مستحباتی برای برکت بیشتر و تربیت فرزند صالح هستند و نه الزام شرعی.

توصیه می شود که زوجین متدین، با درک صحیح احکام دینی و توازن میان رعایت آداب معنوی و حفظ حقوق و نیازهای مشروع زناشویی، زندگی خود را به بهترین نحو مدیریت کنند. درک صحیح مفاهیم دینی و رجوع به منابع معتبر، به ما کمک می کند تا با آرامش خاطر و بصیرت، مسیر زندگی ایمانی خود را طی کنیم و از افتادن در دام خرافات و باورهای غلط بپرهیزیم. این آگاهی، زمینه ساز زندگی ای سرشار از معنویت، آرامش و تقرب به درگاه الهی خواهد بود.