دعوا زن و شوهر کتک کاری

دعوا و کتک کاری زن و شوهر معضلی جدی و فراگیر است که هرگز نباید عادی سازی شود. خشونت فیزیکی در زندگی مشترک، نه تنها نمک زندگی نیست، بلکه بنیان خانواده را ویران کرده و آسیب های عمیق جسمی و روانی بر قربانیان و فرزندان تحمیل می کند. در هر رابطه ای، اختلافات و سوءتفاهم ها طبیعی است، اما عبور از مرز گفت وگو و رسیدن به آزار جسمی، خط قرمزی است که پیامدهای جبران ناپذیری دارد. هدف این مقاله، آگاهی بخشی جامع در مورد ریشه ها، پیامدها و راهکارهای مقابله با این پدیده، توانمندسازی قربانیان برای رهایی و احقاق حقوقشان، و ترویج فرهنگ گفت وگو و احترام متقابل است.

درک ریشه ها و الگوهای خشونت در زندگی مشترک

خشونت در روابط زناشویی پدیده ای پیچیده است که از عوامل متعددی ریشه می گیرد و اغلب در چرخه ای تکراری به دام می افتد. شناخت این ریشه ها و الگوها گام اول برای مقابله مؤثر با این معضل است.

۱.۱. چرا دعواها به کتک کاری تبدیل می شوند؟ علل و عوامل

تبدیل شدن یک اختلاف ساده به خشونت فیزیکی، غالباً نتیجه مجموعه ای از عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی است که در کنار هم زمینه را برای بروز چنین رفتارهایی فراهم می کنند.

علل فردی

• مشکلات روانشناختی: اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت مرزی، شخصیت ضداجتماعی یا سادیسمی، افسردگی شدید، اضطراب و اختلالات کنترل تکانه می توانند عامل اصلی پرخاشگری و خشونت باشند. افرادی که با این اختلالات دست و پنجه نرم می کنند، ممکن است نتوانند هیجانات خود را به درستی مدیریت کرده و در مواقع استرس یا خشم، کنترل خود را از دست بدهند.
• اعتیاد به مواد مخدر یا الکل: مصرف مواد اعتیادآور به شدت توانایی فرد را در کنترل رفتار و هیجانات کاهش می دهد. تحت تأثیر این مواد، آستانه تحمل پایین آمده و احتمال بروز رفتارهای خشونت آمیز به طرز چشمگیری افزایش می یابد.
• عدم مهارت های ارتباطی و حل تعارض: بسیاری از افرادی که دست به خشونت می زنند، مهارت لازم برای بیان احساسات، نیازها و حل مسالمت آمیز اختلافات را ندارند. آن ها به جای گفت وگو و یافتن راه حل های منطقی، به سمت پرخاشگری فیزیکی سوق پیدا می کنند.
• ناتوانی در کنترل خشم و مدیریت استرس: زندگی پر از استرس و فشارهای روزمره است. اگر فردی ابزارهای سالم برای مدیریت خشم و استرس نداشته باشد، این هیجانات منفی انباشته شده و ممکن است به شکل انفجاری و خشونت فیزیکی علیه نزدیک ترین افراد زندگی اش بروز کند.
• تجربه خشونت در دوران کودکی (چرخه تکرار خشونت): کودکانی که در معرض خشونت خانگی قرار می گیرند، خواه به عنوان قربانی و خواه به عنوان شاهد، الگوهای خشونت آمیز را درونی می کنند. این افراد در بزرگسالی خود نیز به احتمال زیاد این چرخه را در روابط خود تکرار خواهند کرد.
• اعتماد به نفس پایین و نیاز به احساس قدرت و کنترل: برخی افراد با اعتماد به نفس پایین، برای جبران کمبودهای درونی خود، به دنبال کسب قدرت و کنترل بر دیگران هستند. خشونت فیزیکی ابزاری است که به آن ها این احساس کاذب قدرت را می دهد.
• ناتوانی در ابراز احساسات به شیوه ای سالم: مردانی که در جامعه ای مردسالارانه بزرگ شده اند، ممکن است یاد گرفته باشند که ابراز احساساتی مانند غم یا ترس نشانه ضعف است. این احساسات سرکوب شده می توانند به شکل خشم و خشونت فوران کنند.

علل اجتماعی و فرهنگی

• باورهای مردسالارانه و نابرابری جنسیتی: در جوامعی که ساختارهای مردسالارانه قوی هستند، خشونت علیه زنان گاهی به نوعی حق مرد تلقی می شود. این باورها زنان را در موقعیت آسیب پذیرتری قرار می دهند و خشونت را عادی سازی می کنند.
• تفسیر نادرست و افراطی از متون مذهبی: برخی افراد با تفسیرهای نادرست و افراطی از متون مذهبی، رفتارهای خشونت آمیز خود را توجیه می کنند، در حالی که اصول اصلی بسیاری از ادیان، بر احترام متقابل و مهربانی تأکید دارد.
• فشارهای اقتصادی و اجتماعی: بیکاری، فقر، مشکلات مالی و سایر فشارهای اجتماعی می توانند به افزایش تنش در خانواده منجر شده و آستانه تحمل افراد را پایین بیاورند و در نهایت، زمینه را برای بروز خشونت فراهم کنند.
• کمبود آموزش های لازم در خصوص روابط سالم: عدم آموزش مهارت های زندگی، ارتباط مؤثر و حل تعارض در مدارس و خانواده ها، باعث می شود زوجین بدون ابزارهای لازم برای مدیریت اختلافات وارد زندگی مشترک شوند.

خشونت در خانواده، بخصوص کتک کاری زن و شوهر، هیچ توجیهی ندارد و نشان دهنده نقص جدی در مهارت های ارتباطی و مدیریت هیجانات است.

۱.۲. چرخه بی پایان خشونت خانگی: شناخت الگو

خشونت خانگی اغلب به صورت یک چرخه تکراری رخ می دهد که قربانیان را در خود گرفتار می کند. شناخت این چرخه برای رهایی از آن حیاتی است.

1. مرحله اول: افزایش تنش و ایجاد درگیری های لفظی: این مرحله با افزایش تدریجی استرس، تحریک پذیری و درگیری های لفظی آغاز می شود. ممکن است توهین، تحقیر، تهدید و پرخاشگری کلامی افزایش یابد و قربانی احساس کند روی لبه تیغ راه می رود.
2. مرحله دوم: انفجار و بروز خشونت فیزیکی (کتک کاری): در این مرحله، تنش انباشته شده به اوج خود می رسد و به صورت خشونت فیزیکی منفجر می شود. این خشونت می تواند شامل ضرب و شتم، هل دادن، پرتاب اشیاء، یا هر نوع آسیب جسمی باشد.
3. مرحله سوم: پشیمانی، عذرخواهی و دلجویی (مرحله ماه عسل): پس از خشونت، فرد خشن پشیمان شده، عذرخواهی می کند، وعده تغییر می دهد و سعی در جبران دارد. او ممکن است محبت آمیز و دلربا شود و قربانی را امیدوار کند که دیگر این اتفاق تکرار نخواهد شد. این مرحله، که به «ماه عسل» معروف است، اغلب باعث می شود قربانی در رابطه بماند، به امید اینکه خشونت برای همیشه پایان یافته است.

این چرخه هیچ وقت پایانی ندارد و با هر بار تنش از اول تکرار می شود. چرایی تکرار این چرخه در امید واهی قربانی به تغییر و پشیمانی موقتی عامل خشونت نهفته است. قربانی در مرحله ماه عسل، به وعده ها و محبت های موقتی دل می بندد و نشانه های هشداردهنده مراحل قبلی را نادیده می گیرد. این تکرار، خطرناک است زیرا هر بار، شدت خشونت می تواند افزایش یابد و به تدریج اعتماد به نفس و توانایی قربانی برای ترک رابطه را از بین می برد. مهم این است که قربانی و اطرافیان او این چرخه را به وضوح شناسایی کرده و بدانند که بدون مداخله جدی و درمان، این الگو به احتمال زیاد تکرار خواهد شد.

پیامدهای ویرانگر کتک کاری بر فرد و خانواده

دعوا و کتک کاری زن و شوهر تنها یک مشکل شخصی نیست؛ این معضل تبعات عمیق و ویرانگری بر سلامت جسمی و روانی قربانی، رشد فرزندان و کل بنیان خانواده و جامعه دارد. شناخت این پیامدها، ضرورت اقدام جدی برای مقابله با خشونت خانگی را روشن تر می کند.

۲.۱. آسیب های جسمی و روانی بر قربانیان

قربانیان خشونت خانگی، به ویژه کسانی که مورد ضرب و شتم قرار می گیرند، رنج های بسیاری را متحمل می شوند که غالباً پنهان می ماند.

• جراحات فیزیکی: از کبودی و کوفتگی ساده گرفته تا شکستگی استخوان ها، آسیب های داخلی، بریدگی و حتی معلولیت های دائمی، همگی پیامدهای مستقیم خشونت فیزیکی هستند. این جراحات نیازمند درمان پزشکی فوری و بلندمدت هستند.
• اختلالات روانی: کتک خوردن مکرر، زمینه ساز بروز اختلالات شدید روانی است. افسردگی مزمن، اضطراب فراگیر، حملات پانیک، و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از جمله شایع ترین این اختلالات هستند. قربانیان ممکن است با کابوس های شبانه، فلاش بک های مربوط به خشونت و احساس دائمی ترس و ناامنی زندگی کنند.
• کاهش شدید اعتماد به نفس و احساس بی ارزشی: قربانیان خشونت به تدریج باور می کنند که مقصر هستند و لایق چنین رفتاری بوده اند. این باورهای غلط، اعتماد به نفس آن ها را به شدت کاهش داده و احساس بی ارزشی و حقارت را در آن ها تقویت می کند.
• انزوا، گوشه گیری و قطع ارتباطات اجتماعی: بسیاری از قربانیان خشونت خانگی، به دلیل شرم، ترس یا ممنوعیت از سوی عامل خشونت، از دوستان و خانواده خود فاصله می گیرند. این انزوا، به تنهایی و افسردگی بیشتر منجر می شود و راه کمک رسانی را دشوارتر می کند.
• فکر خودکشی و خودزنی: در شدیدترین موارد، قربانیان ممکن است به دلیل رنجش غیرقابل تحمل، فکر خودکشی یا خودزنی به ذهنشان خطور کند. این یک زنگ خطر جدی است که نیازمند مداخله فوری و تخصصی است.

۲.۲. تاثیرات مخرب بر فرزندان: قربانیان خاموش

فرزندان در خانواده های درگیر خشونت، «قربانیان خاموش» هستند. حتی اگر مستقیماً مورد ضرب و شتم قرار نگیرند، شاهد بودن خشونت والدین، آسیب های روانی جبران ناپذیری به آن ها وارد می کند.

• الگوبرداری خشونت و افزایش احتمال بروز آن در آینده: کودکان از والدین خود الگو می گیرند. اگر خشونت را به عنوان راه حلی برای اختلافات ببینند، احتمال اینکه خودشان در بزرگسالی عامل خشونت یا قربانی آن شوند، به شدت افزایش می یابد.
• مشکلات رفتاری، عاطفی و تحصیلی: این کودکان ممکن است در مدرسه با مشکلات تمرکز، پرخاشگری یا گوشه گیری مواجه شوند. اضطراب و ترس مداوم می تواند بر عملکرد تحصیلی و روابط اجتماعی آن ها تأثیر منفی بگذارد.
• احساس ترس، ناامنی و اضطراب مداوم: خانه، که باید امن ترین مکان برای کودک باشد، به یک میدان جنگ تبدیل می شود. این حس ناامنی، پایه و اساس سلامت روانی آن ها را متزلزل می کند.
• مشکلات در شکل گیری روابط سالم در بزرگسالی: کودکانی که در محیط خشن بزرگ شده اند، در بزرگسالی در اعتماد به دیگران و ایجاد روابط عاطفی سالم دچار مشکل می شوند. آن ها ممکن است به روابط سمی جذب شوند یا خودشان در ایجاد رابطه سالم ناتوان باشند.

والدین در حال پرورش فردی هستند که در آینده قرار است این چرخه را تکرار کند. هر چند ممکن است به کودک بگویید رفتار پدرت را ببین و تو این طور نباش. اما مطمئن باشید که کودکان از آنچه می بینند الگو می گیرند، نه چیزی که می شنوند. اگر کودکی در محیطی نا امن، پر از خشم، توهین و تحقیر، بزرگ شود، از او نمی توان انتظار داشت که رفتاری متفاوت داشته باشد. در شرایطی که امیدی به اصلاح نمی رود و همسر حاضر به تغییر نیستند، جدایی می تواند زندگی آرام تری را برای کودکان فراهم کند. والدین می توانند با به حداقل رساندن تبعات طلاق بر کودک از او محافظت کنند و زندگی شادی برایش بسازند. این نکته مهم است که ماندن به خاطر بچه ها اغلب به ضرر آن ها تمام می شود، نه به نفعشان؛ چرا که الگوی ناسالم را به آن ها آموزش می دهد و سلامت روانی شان را به خطر می اندازد.

۲.۳. پیامدهای حقوقی و اجتماعی

خشونت خانگی تنها پیامدهای فردی ندارد، بلکه از جنبه حقوقی و اجتماعی نیز قابل پیگیری است و می تواند عواقب جدی برای عامل خشونت و حتی خانواده ها در پی داشته باشد.

• جرم انگاری ضرب و شتم در قوانین ایران: ضرب و شتم و ایراد جراحت جسمی تحت قوانین جزایی ایران جرم محسوب می شود و عامل آن مشمول مجازات است. این مجازات می تواند شامل حبس، دیه و جزای نقدی باشد.
• انزوای اجتماعی و بدنامی برای خانواده ها: خانواده هایی که درگیر خشونت هستند، ممکن است دچار انزوای اجتماعی شوند. این بدنامی می تواند روابط خانوادگی و اجتماعی را مختل کرده و سلامت کلی جامعه را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

راهکارهای عملی مقابله، رهایی و حمایت

مواجهه با دعوا و کتک کاری زن و شوهر نیازمند اقداماتی قاطع و هدفمند است. این اقدامات می تواند شامل راهکارهای فوری برای حفظ امنیت تا مسیرهای حقوقی و روانشناختی بلندمدت باشد.

۳.۱. اقدامات فوری برای حفظ امنیت و جان

اولویت اول در مواجهه با خشونت فیزیکی، حفظ جان و امنیت قربانی و فرزندان است. سرعت عمل در این مرحله حیاتی است.

• شناسایی علائم هشدار دهنده قبل از اوج گیری خشونت: بسیاری از موارد خشونت، با علائم هشداردهنده از جمله افزایش تنش، پرخاشگری کلامی یا تهدیدهای پنهان آغاز می شوند. شناخت این علائم به قربانی کمک می کند تا پیش از اوج گیری خشونت، وضعیت را ترک کند.
• ایجاد برنامه ایمنی (Safety Plan): هر قربانی خشونت باید یک برنامه ایمنی برای خود و فرزندانش داشته باشد. این برنامه شامل شناسایی مکانی امن برای پناه بردن (خانه دوستان، بستگان یا پناهگاه)، آماده سازی مدارک ضروری (شناسنامه، مدارک بانکی، اوراق هویتی)، مقداری پول نقد و لباس های ضروری است که در مواقع لزوم بتواند به سرعت از موقعیت خارج شود.
• ترک فوری موقعیت خطرناک و پناه گرفتن در جای امن: به محض احساس خطر یا آغاز خشونت، باید موقعیت را ترک کرده و به جای امنی پناه برد. در صورت امکان، با فرزندان نیز از محل دور شوید.
• تماس با خطوط اضطراری:
  • اورژانس اجتماعی ۱۲۳: این خط برای ارائه خدمات مشاوره ای و حمایتی به قربانیان خشونت، به ویژه زنان و کودکان، فعال است و می تواند در پناه دادن و ارجاع به مراکز تخصصی کمک کند.
  • پلیس ۱۱۰: در صورت نیاز به مداخله فوری پلیس و برای گزارش جرم ضرب و شتم، با پلیس تماس بگیرید.
• اگر جانتان در خطر است، خانه را ترک کنید: فراموش نکنید که اگر به همسرتان اعلام کنید که در حال ترک خانه هستید، ممکن است باز هم خودتان را در معرض خطر قرار دهید. بهتر است خارج شدن از خانه را برای زمانی بگذارید که تنها هستید.

۳.۲. جستجوی کمک های روانشناختی و مشاوره

خشونت نه تنها جسم را آزرده می کند، بلکه روح و روان قربانی را نیز آسیب می زند. کمک های روانشناختی برای التیام این زخم ها و توانمندسازی قربانیان ضروری است.

• مشاوره فردی برای قربانی: مشاوره با روانشناس یا مشاور متخصص می تواند به قربانی در بازیابی اعتماد به نفس، مدیریت استرس و اضطراب، مقابله با افسردگی و PTSD، و برنامه ریزی برای آینده ای امن تر کمک کند.
• مشاوره کنترل خشم برای عامل خشونت: در صورتی که فرد عامل خشونت، تمایل واقعی به تغییر رفتار و همکاری برای درمان داشته باشد، شرکت در جلسات مشاوره کنترل خشم می تواند مؤثر باشد. اما این امر به تنهایی کافی نیست و نیاز به تعهد جدی عامل خشونت دارد.
• زوج درمانی: زوج درمانی تنها در صورتی پیشنهاد می شود که خشونت فیزیکی کاملاً متوقف شده باشد و هر دو طرف تمایل جدی و واقعی به حل مشکلات، تغییر الگوهای رفتاری و بازسازی رابطه بر اساس احترام متقابل داشته باشند. در غیر این صورت، زوج درمانی می تواند حتی خطرناک باشد.
• شناخت علائم عدم تغییر و زمان مناسب برای تصمیم به جدایی: اگر عامل خشونت هیچ تلاشی برای تغییر نشان نمی دهد، وعده هایش توخالی است و خشونت تکرار می شود، باید واقع بین بود و به فکر جدایی افتاد. مشاور می تواند در شناخت این علائم و تصمیم گیری کمک کند. گام اول برای تغییر کردن شرایط این است که همسرتان متوجه اشتباهش شود و خود مایل به تغییر باشد. اگر همسرتان حاضر به دریافت مشاوره نیست یا نشانه های زیر را در او می بینید، احتمال تغییر در او کم است:
  • به شما اجازه خروج از خانه یا مراجعه به مشاور را نمی دهد.
  • دیگران یا شما را مقصر رفتارهای خشن خود می داند.
  • شما را فردی پرخاشگر می داند.
  • از شما می خواهد که در قبال تغییر رفتار، کاری برایش انجام دهید که به نفعتان نیست (برای مثال، بخشش مهریه).
  • مدتی به طور موقت دست از کتک زدن برمی دارد، اما باز هم شدیدتر آن را تکرار می کند.
  • شما را تهدید می کند که در صورت جدایی بلایی سرتان می آورد.

۳.۳. مسیرهای حقوقی و قانونی برای احقاق حق

قوانین کشور راهکارهایی برای احقاق حقوق قربانیان خشونت خانگی فراهم کرده است. شناخت این مسیرها می تواند به زنان آسیب دیده کمک کند تا از حقوق خود دفاع کنند.

• مراحل شکایت از همسر:
  • مراجعه به کلانتری و تشکیل پرونده: در اولین گام، قربانی باید به نزدیک ترین کلانتری مراجعه کرده و شکایت خود را از همسرش به دلیل ضرب و شتم ثبت کند.
  • اهمیت مراجعه فوری به پزشکی قانونی و دریافت گواهی: پس از ثبت شکایت، کلانتری قربانی را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد. مراجعه فوری به پزشکی قانونی برای ثبت دقیق جراحات و دریافت گواهی، از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این گواهی به عنوان مدرک اصلی در دادگاه مورد استفاده قرار می گیرد.
  • جمع آوری شواهد و مدارک: علاوه بر گواهی پزشکی قانونی، جمع آوری هرگونه مدرک دیگری مانند عکس از کبودی ها و جراحات، پیامک ها یا تماس های تهدیدآمیز، و شهادت شهود (مانند همسایگان یا دوستان) می تواند به تقویت پرونده کمک کند.
• درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج:
  • توضیح مفهوم عسر و حرج و نقش ضرب و شتم مستمر در آن: عسر و حرج به معنای وضعیت دشوار و غیرقابل تحمل برای زوجه است که زندگی مشترک را برای او ادامه ناپذیر می کند. ضرب و شتم مستمر و هرگونه سوء رفتار زوج که عرفاً با توجه به وضع زن قابل تحمل نباشد، از مهم ترین دلایل اثبات عسر و حرج است و به زن حق درخواست طلاق می دهد.
  • نحوه اثبات عسر و حرج در دادگاه: اثبات عسر و حرج نیازمند ارائه مدارک و شواهد کافی است. گواهی پزشکی قانونی، شهادت شهود و گزارش اورژانس اجتماعی می تواند در این زمینه مؤثر باشد.
• حقوق زنان در زمان طلاق به دلیل خشونت:
  • مهریه، نفقه و اجرت المثل: در صورت اثبات خشونت، زن می تواند علاوه بر درخواست طلاق، تمامی حقوق مالی خود از جمله مهریه (حتی در صورت طلاق خلع یا مبارات)، نفقه ایام گذشته و حال، و اجرت المثل ایام زندگی مشترک را مطالبه کند.
  • وضعیت حضانت فرزندان پس از طلاق: دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک، در مورد حضانت فرزندان تصمیم می گیرد. در مواردی که پدر عامل خشونت بوده است، احتمال واگذاری حضانت به مادر بیشتر می شود، چرا که محیط خشن برای رشد کودک نامناسب تلقی می شود.
• نقش وکلا و سازمان های مردم نهاد: وکلا با تخصص در امور خانواده می توانند راهنمایی های حقوقی لازم را ارائه داده و در طول فرآیند شکایت و طلاق، از حقوق زن دفاع کنند. همچنین، سازمان های مردم نهاد فعال در زمینه حمایت از زنان آسیب دیده، خدمات مشاوره حقوقی رایگان یا کم هزینه و پناهگاه های امن را برای قربانیان فراهم می کنند. طبق ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی کیفری، این سازمان ها می توانند در دفاع از حقوق قربانیان خشونت خانگی وارد عمل شوند.

هیچ کس مستحق خشونت نیست. در هر شرایطی، راهی برای رهایی و احقاق حق وجود دارد و قانون از قربانیان خشونت حمایت می کند.

پیشگیری از خشونت و ضرورت فرهنگ سازی

مبارزه با خشونت خانگی نیازمند یک رویکرد جامع است که علاوه بر واکنش به موارد موجود، بر پیشگیری و فرهنگ سازی نیز تأکید داشته باشد. تغییر نگرش های اجتماعی و تقویت ارزش های انسانی در خانواده و جامعه، ستون های اصلی این پیشگیری هستند.

۴.۱. نقش آموزش و تربیت در خانواده

خانواده، اولین و مهم ترین نهاد اجتماعی است که می تواند بذرهای صلح و احترام را بکارد یا متأسفانه، بستر خشونت را فراهم کند. تربیت صحیح، نقش محوری در پیشگیری دارد.

• آموزش مهارت های ارتباطی و حل تعارض به کودکان: از سنین پایین باید به کودکان آموزش داده شود که چگونه احساسات خود را به شیوه ای سالم بیان کنند، به دیگران گوش دهند و اختلافات را از طریق گفت وگو و مذاکره حل کنند، نه از طریق پرخاشگری.
• ترویج فرهنگ احترام متقابل و برابری جنسیتی: آموزش برابری زن و مرد و احترام به حقوق متقابل آن ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. این آموزش باید از خانه آغاز شود و به کودکان بیاموزد که هیچ کس حق ندارد به دیگری آزار برساند یا او را تحقیر کند.
• گفت وگو در مورد ارزش های اخلاقی و انسانی: خانواده ها باید به طور مستمر در مورد ارزش هایی مانند همدلی، گذشت، مسئولیت پذیری و محبت گفت وگو کنند و این ارزش ها را در عمل به فرزندان خود نشان دهند.

۴.۲. مسئولیت دولت و نهادهای اجتماعی

پیشگیری از خشونت خانگی نیازمند حمایت های ساختاری و نهادی از سوی دولت و سازمان های اجتماعی است.

• تدوین و اجرای قوانین حمایتی قوی تر برای قربانیان: قوانین باید به گونه ای اصلاح و اجرا شوند که حداکثر حمایت را از قربانیان خشونت به عمل آورند و فرآیند شکایت و احقاق حق را تسهیل کنند.
• توسعه و تقویت مراکز مشاوره و پناهگاهی: دسترسی آسان و رایگان به مراکز مشاوره روانشناختی و پناهگاه های امن برای زنان و کودکان آسیب دیده، ضروری است. این مراکز باید با امکانات کافی و کادر متخصص فعالیت کنند.
• فرهنگ سازی از طریق رسانه ها و برنامه های آموزشی: رسانه های جمعی، سازمان های فرهنگی و آموزشی می توانند نقش بسزایی در آگاهی بخشی عمومی، به چالش کشیدن باورهای غلط (مانند عادی سازی خشونت) و ترویج الگوهای روابط سالم ایفا کنند. با ساخت انیمیشن ها، فیلم های کوتاه و نوشتن مطالب در نشریات و دست به دست شدن همین موارد در شبکه های اجتماعی می توان تأثیر بسیار خوبی در این مورد روی خانواده ها و به ویژه مردان گذاشت و درنهایت باید کتک خوردن زنان از جامعه ما رخت ببندد.

۴.۳. وظیفه هر فرد در جامعه

مبارزه با خشونت خانگی تنها وظیفه قربانیان یا نهادهای دولتی نیست؛ هر فرد در جامعه مسئولیت دارد تا در این زمینه ایفای نقش کند.

• عدم سکوت در برابر خشونت و گزارش موارد مشاهده شده: سکوت در برابر خشونت، به نوعی تأیید آن است. اگر شاهد خشونت خانگی هستید، وظیفه اخلاقی و انسانی شماست که این موضوع را به نهادهای مربوطه گزارش دهید.
• حمایت عاطفی و عملی از افراد آسیب دیده: دوستان، همسایگان و خانواده باید حمایت عاطفی و عملی از قربانیان به عمل آورند. این حمایت می تواند شامل پناه دادن موقت، کمک در یافتن منابع حمایتی یا همراهی در مراحل قانونی باشد.
• بازنگری در باورهای غلط شخصی و جمعی: هر فرد باید باورهای خود را در مورد خشونت و روابط زناشویی مورد بازنگری قرار دهد و از ترویج کلیشه ها و باورهای غلط مردسالارانه پرهیز کند.

نتیجه گیری

دعوا و کتک کاری زن و شوهر، یک معضل جدی اجتماعی است که ریشه های عمیق فردی، فرهنگی و اجتماعی دارد و پیامدهای ویرانگری بر سلامت جسمی و روانی قربانیان، رشد کودکان و پایداری جامعه می گذارد. عادی سازی این پدیده، نه تنها غیرقابل قبول است، بلکه زمینه را برای تداوم و تشدید آن فراهم می آورد.

هیچ کس، تحت هیچ شرایطی، شایسته خشونت نیست و همیشه راهی برای رهایی و شروع زندگی بهتر وجود دارد. شناخت علائم، برنامه ریزی برای امنیت فردی، جستجوی کمک های روانشناختی و پیگیری مسیرهای قانونی، گام های حیاتی برای خروج از این چرخه مسموم هستند.

علاوه بر حمایت از قربانیان، پیشگیری از خشونت از طریق آموزش مهارت های زندگی، ترویج فرهنگ احترام و برابری، و مسئولیت پذیری جمعی از سوی خانواده ها، نهادهای دولتی و آحاد جامعه، برای ساختن روابطی سالم تر و جامعه ای امن تر ضروری است. امید است با آگاهی بخشی و اقدام عملی، شاهد رخت بربستن خشونت از خانه هایمان باشیم.