رنکینگ دانشگاه های جهان ۲۰۲۴: QS, Times, شانگهای + ۳۰

انتخاب دانشگاه مناسب یکی از مهم ترین تصمیمات زندگی تحصیلی و شغلی هر فرد است. با وجود تنوع گسترده مؤسسات آموزش عالی در سراسر جهان مقایسه و ارزیابی آن ها می تواند چالش برانگیز باشد. سیستم ها و معیارهای رتبه بندی دانشگاه ها ابزارهایی هستند که تلاش می کنند تصویری استاندارد از کیفیت و عملکرد دانشگاه ها ارائه دهند. درک این معیارها و نحوه کارکرد سیستم های مختلف رتبه بندی به شما کمک می کند تا با دیدی بازتر و اطلاعات دقیق تر بهترین انتخاب را برای آینده خود داشته باشید.

اصول رتبه بندی دانشگاه ها

رتبه بندی دانشگاه ها فرآیندی پیچیده است که بر اساس مجموعه ای از معیارها و شاخص های مشخص انجام می شود. این رتبه بندی ها می توانند در سطح ملی منطقه ای یا جهانی صورت گیرند و توسط سازمان های مختلفی مانند مجلات علمی وب سایت ها نهادهای دولتی یا مؤسسات مستقل انجام می پذیرند. هدف اصلی ارزیابی و مقایسه عملکرد دانشگاه ها در حوزه های مختلف است تا اطلاعاتی برای ذینفعان گوناگون فراهم شود.

انتخاب دانشگاه ها و مؤسسات مورد ارزیابی اولین گام در این فرآیند است. سپس معیارهای سنجش تعیین می شوند که تنوع زیادی دارند و می توانند از کیفیت آموزش تا زیرساخت های فیزیکی را شامل شوند. نکته مهم این است که وزن و اهمیت هر شاخص در سیستم های رتبه بندی مختلف متفاوت است همین امر دلیل اصلی تفاوت رتبه یک دانشگاه در نظام های گوناگون می شود.

کاربردهای رتبه بندی دانشگاه ها

رتبه بندی دانشگاه ها کاربردهای متعددی برای گروه های مختلف دارد. یکی از اصلی ترین کاربردها هدایت داوطلبان ورود به آموزش عالی است. این رتبه بندی ها به دانشجویان کمک می کنند تا دانشگاه های برتر را شناسایی کرده و با مقایسه آن ها تصمیم گیری آگاهانه تری داشته باشند.

برای خود دانشگاه ها رتبه بندی ها ابزاری برای مقایسه عملکردشان با سایر مؤسسات و شناسایی نقاط قوت و ضعف هستند. این مقایسه رقابتی سالم را میان دانشگاه ها ایجاد کرده و آن ها را تشویق به بهبود مستمر در زمینه های آموزشی پژوهشی و خدماتی می کند. همچنین رتبه بندی ها اطلاعاتی را برای سیاست گذاران پژوهشگران و حتی کارفرمایان فراهم می آورند.

معیار ها و شاخص های رتبه بندی دانشگاه ها

معیارهای مورد استفاده در رتبه بندی دانشگاه ها تلاش می کنند تا ابعاد مختلف عملکرد یک مؤسسه آموزش عالی را پوشش دهند. این معیارها معمولاً شامل کیفیت آموزش فعالیت های پژوهشی تأثیر اجتماعی و اقتصادی و وجهه بین المللی دانشگاه می شوند.

کیفیت آموزش

کیفیت آموزش یکی از مهم ترین شاخص ها در اکثر نظام های رتبه بندی است. این شاخص معمولاً با معیارهایی مانند نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو موفقیت فارغ التحصیلان در بازار کار تعداد جوایز و افتخارات علمی کسب شده توسط اساتید و فارغ التحصیلان (مانند جایزه نوبل یا مدال فیلدز) و شهرت آکادمیک دانشگاه سنجیده می شود.

پژوهش و تولید علم

فعالیت های پژوهشی و تولید علم از دیگر ستون های اصلی در رتبه بندی دانشگاه ها محسوب می شوند. شاخص های این حوزه شامل تعداد مقالات منتشر شده در نشریات معتبر بین المللی میزان استنادات به این مقالات (نشان دهنده تأثیرگذاری پژوهش ها) تعداد پژوهشگران پراستناد میزان درآمد حاصل از پژوهش و گرنت های تحقیقاتی است. این معیارها نشان دهنده خروجی علمی و نوآوری دانشگاه هستند.

تاثیر اجتماعی و اقتصادی

تأثیر اجتماعی و اقتصادی دانشگاه نیز در برخی نظام های رتبه بندی مورد توجه قرار می گیرد. این شاخص می تواند شامل میزان درآمد حاصل از همکاری با صنعت تعداد اختراعات و نوآوری های ثبت شده تعداد شرکت های دانش بنیان تأسیس شده توسط دانشگاه یا فارغ التحصیلان و مشارکت دانشگاه در حل مسائل جامعه باشد. این معیارها نشان دهنده ارتباط دانشگاه با جامعه و نقش آن در توسعه است.

بین المللی بودن

وجهه بین المللی دانشگاه نشان دهنده گستره فعالیت و تعاملات جهانی آن است. شاخص های این معیار شامل نسبت دانشجویان بین المللی به کل دانشجویان نسبت اعضای هیئت علمی بین المللی تعداد مقالات مشترک با پژوهشگران سایر کشورها و شهرت جهانی دانشگاه از طریق نظرسنجی از متخصصان بین المللی است. این معیار به ارزیابی محیط چندفرهنگی و همکاری های جهانی دانشگاه می پردازد.

مشهورترین سیستم های رتبه بندی جهانی

چندین نظام رتبه بندی جهانی وجود دارند که شهرت و اعتبار قابل توجهی کسب کرده اند. هر یک از این سیستم ها روش شناسی و وزن دهی خاص خود را به معیارها دارند.

موسسه رتبه بندی جهانی QS

نظام رتبه بندی QS یکی از شناخته شده ترین سیستم های جهانی است که از سال ۲۰۰۴ فعالیت می کند. این سیستم دانشگاه ها را بر اساس شش شاخص اصلی ارزیابی می کند: اعتبار آکادمیک (۴۰٪) اعتبار کارفرما (۱۰٪) نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو (۲۰٪) میزان استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی (۲۰٪) نسبت اعضای هیئت علمی بین المللی (۵٪) و نسبت دانشجویان بین المللی (۵٪). وزن بالای اعتبار آکادمیک که از طریق نظرسنجی جهانی به دست می آید یکی از ویژگی های متمایز QS است.

نظام رتبه بندی و رنکینگ تایمز

رتبه بندی آموزش عالی تایمز (THE) یکی دیگر از نظام های معتبر جهانی است که از سال ۲۰۰۴ منتشر می شود. این سیستم بر پنج حوزه کلیدی تمرکز دارد: آموزش (۳۰٪ شامل شهرت نسبت استاد به دانشجو درآمد) پژوهش (۳۰٪ شامل شهرت بهره وری پژوهشی درآمد پژوهشی) استنادات (۳۰٪) وجهه بین المللی (۷.۵٪ شامل دانشجویان اساتید و همکاری های بین المللی) و درآمد صنعتی (۲.۵٪). تایمز وزن یکسانی به آموزش پژوهش و استنادات می دهد.

مرکز رتبه بندی شانگهای

رتبه بندی آکادمیک دانشگاه های جهان (ARWU) که توسط دانشگاه شانگهای منتشر می شود یکی از قدیمی ترین و تأثیرگذارترین رتبه بندی هاست که از سال ۲۰۰۳ آغاز شده است. این سیستم عمدتاً بر دستاوردهای پژوهشی و علمی تمرکز دارد و از شاخص هایی مانند تعداد فارغ التحصیلان و اعضای هیئت علمی برنده جایزه نوبل یا مدال فیلدز (۳۰٪) پژوهشگران پراستناد (۲۰٪) مقالات منتشر شده در نشریات معتبر (۲۰٪) و عملکرد سرانه (۱۰٪) استفاده می کند. شانگهای به دستاوردهای برجسته علمی وزن بالایی می دهد.

رتبه بندیUS News

رتبه بندی جهانی دانشگاه های US News & World Report یکی دیگر از رتبه بندی های معتبر است که شهرت بین المللی دارد. این سیستم بر اساس ۱۳ شاخص تنظیم شده است که عمدتاً بر شهرت جهانی و منطقه ای انتشارات علمی کتاب ها کنفرانس ها استنادات و همکاری های بین المللی تمرکز دارد. وزن اصلی در این رتبه بندی به شهرت جهانی پژوهش (۱۲.۵٪) شهرت منطقه ای پژوهش (۱۲.۵٪) و تعداد کل استنادات (۱۰٪) اختصاص دارد.

مقایسه نظام های رتبه بندی دانشگاه ها

هر یک از نظام های رتبه بندی جهانی رویکرد متفاوتی دارند که منجر به تفاوت هایی در نتایج می شود. QS به شهرت (آکادمیک و کارفرما) وزن بالایی می دهد و برای داوطلبان کارشناسی و کارشناسی ارشد که به دنبال شهرت دانشگاه و فرصت های شغلی هستند می تواند مفید باشد. تایمز با وزن یکسان برای آموزش پژوهش و استنادات تصویری متعادل تر ارائه می دهد.

شانگهای بیشترین تمرکز را بر دستاوردهای علمی برجسته و پژوهش های با کیفیت بالا دارد و برای دانشجویان دکترا و پژوهشگرانی که به دنبال دانشگاه های پیشرو در تحقیقات هستند مناسب تر است. US News نیز بر پژوهش و شهرت تأکید دارد. درک تفاوت در معیارها و وزن دهی ها به شما کمک می کند تا رتبه بندی متناسب با اولویت های خود را انتخاب کنید.

گام های استفاده از رنکینگ های جهانی برای مقایسه دانشگاه ها

برای استفاده مؤثر از رتبه بندی های جهانی در انتخاب دانشگاه ابتدا باید هدف خود را مشخص کنید (مثلاً تحصیل در مقطع خاص رشته خاص یا تمرکز بر پژوهش). سپس با نظام های رتبه بندی مختلف آشنا شوید و روش شناسی آن ها را بررسی کنید تا بفهمید کدام یک با اولویت های شما همسو است. به جای تمرکز صرف بر رتبه کلی به رتبه بندی دانشگاه ها در رشته یا دانشکده مورد نظر خود توجه کنید.

همچنین معیارهای فردی هر رتبه بندی (مانند نسبت استاد به دانشجو یا میزان استنادات) را بررسی کنید. نتایج چندین رتبه بندی مختلف را با هم مقایسه کنید تا دید جامع تری به دست آورید. به خاطر داشته باشید که رتبه بندی ها تنها یک ابزار هستند و باید در کنار سایر عوامل مانند هزینه تحصیل موقعیت جغرافیایی فرهنگ دانشگاهی و تناسب با علایق شخصی شما در نظر گرفته شوند.

بهترین دانشگاه های ایران

دانشگاه های ایران نیز در نظام های رتبه بندی جهانی حضور دارند هرچند رتبه آن ها بسته به نظام رتبه بندی و سال مورد نظر متفاوت است. دانشگاه هایی مانند دانشگاه تهران دانشگاه صنعتی شریف دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه تربیت مدرس معمولاً در میان برترین دانشگاه های ایران در رتبه بندی های مختلف قرار می گیرند. رتبه این دانشگاه ها در سطح جهانی نیز بر اساس عملکرد آن ها در شاخص های مختلف رتبه بندی ها تعیین می شود.

۳۰ مورد از بهترین دانشگاه های جهان بر اساس رتبه بندی سایت QS

بر اساس رتبه بندی های معتبر جهانی مانند QS دانشگاه های پیشرو در سطح جهان معمولاً مؤسسات شناخته شده ای هستند. در اینجا لیستی از ۳۰ دانشگاه برتر جهان بر اساس یکی از رتبه بندی های اخیر QS آورده شده است:

1. موسسه فناوری ماساچوست (MIT) – آمریکا
2. دانشگاه استنفورد (Stanford University) – آمریکا
3. دانشگاه هاروارد (Harvard University) – آمریکا
4. مؤسسه فناوری کالیفرنیا (California Institute of Technology) – آمریکا
5. دانشگاه کمبریج (University of Cambridge) – انگلستان
6. دانشگاه آکسفورد (University of Oxford) – انگلستان
7. کالج دانشگاهی لندن (University College London) – انگلستان
8. کالج سلطنتی لندن (Imperial College London) – انگلستان
9. دانشگاه شیکاگو (University of Chicago) – آمریکا
10. انستیتو تکنولوژی فدرال زوریخ (ETH Zurich) – سوئیس
11. دانشگاه ملی سنگاپور (National University of Singapore) – سنگاپور
12. مؤسسه پلی تکنیک فدرال لوزان (École Polytechnique Fédérale de Lausanne) – سوئیس
13. دانشگاه پرینستون (Princeton University) – آمریکا
14. دانشگاه کرنل (Cornell University) – آمریکا
15. دانشگاه ییل (Yale University) – آمریکا
16. دانشگاه جانز هاپکینز (Johns Hopkins University) – آمریکا
17. دانشگاه کلمبیا (Columbia University) – آمریکا
18. دانشگاه پنسیلوانیا (University of Pennsylvania) – آمریکا
19. دانشگاه ملی استرالیا (The Australian National University) – استرالیا
20. دانشگاه کالیفرنیا برکلی (University of California, Berkeley) – آمریکا
21. دانشگاه کالیفرنیا لس آنجلس (University of California, Los Angeles) – آمریکا
22. دانشگاه توکیو (University of Tokyo) – ژاپن
23. دانشگاه چینهوا (Tsinghua University) – چین
24. دانشگاه میشیگان (University of Michigan) – آمریکا
25. دانشگاه پکینگ (Peking University) – چین
26. دانشگاه تورنتو (University of Toronto) – کانادا
27. مدرسه اقتصاد و علوم سیاسی لندن (London School of Economics and Political Science) – انگلستان
28. دانشگاه نیویورک (New York University) – آمریکا
29. دانشگاه کیوتو (Kyoto University) – ژاپن
30. دانشگاه واشنگتن (University of Washington) – آمریکا

رنکینگ دانشگاه ها چیست؟

رتبه بندی دانشگاه ها سیستمی برای ارزیابی و مقایسه مؤسسات آموزش عالی بر اساس مجموعه ای از معیارها مانند کیفیت آموزش پژوهش شهرت و بین المللی بودن است تا به دانشجویان و سایر ذینفعان در انتخاب و ارزیابی کمک کند.

معیارهای اصلی مورد استفاده در رنکینگ های دانشگاهی چیست؟

معیارهای اصلی معمولاً شامل کیفیت آموزش (نسبت استاد به دانشجو شهرت) پژوهش (انتشارات استنادات) وجهه بین المللی (دانشجویان و اساتید خارجی) و گاهی تأثیر اجتماعی یا اقتصادی دانشگاه هستند.

اصلی ترین و مشهورترین رتبه بندی های دانشگاهی کدامند؟

مشهورترین سیستم های رتبه بندی جهانی شامل QS World University Rankings Times Higher Education World University Rankings و Academic Ranking of World Universities (Shanghai Ranking) هستند که هر کدام روش شناسی خاص خود را دارند.

چگونه از رنکینگ دانشگاه های جهان استفاده کنیم؟

برای استفاده مؤثر ابتدا هدف خود را مشخص کنید با روش شناسی رتبه بندی های مختلف آشنا شوید به رتبه در رشته مورد نظر توجه کنید و نتایج چندین رتبه بندی را در کنار سایر عوامل شخصی و مالی در نظر بگیرید.

آیا رتبه بندی دانشگاه ها هر سال تغییر می کند؟

بله رتبه بندی دانشگاه ها معمولاً به صورت سالانه به روزرسانی می شود. تغییر در عملکرد دانشگاه ها تغییر در روش شناسی رتبه بندی ها یا اضافه و حذف شدن دانشگاه ها می تواند باعث تغییر در رتبه ها شود.

کدام دسته از دانشگاه ها و کالج ها در رنکینگ ها رتبه بندی می گردند؟

اکثر رتبه بندی های جهانی دانشگاه های جامع و پژوهش محور را رتبه بندی می کنند. برخی نظام ها ممکن است حداقل هایی برای تعداد رشته ها مقاطع تحصیلی (مثلاً داشتن مقطع تحصیلات تکمیلی) یا حجم فعالیت پژوهشی داشته باشند.