سلفی با بحران! – تیکا

ترک محل وقوع یک بحران، طبیعی ترین واکنشی است که افراد می توانند داشته باشند. با این وجود چندسالی می شود که این واکنش طبیعی هم دستخوش تغییراتی شده است؛ چنانچه بلای طبیعی حتی می تواند برای برخی به فرصتِ گرفتن عکس سلفی یا یادگاری تبدیل شود؛ تصویری که حتی بعید نیست آخرین عکس به جا مانده از فرد باشد!

به گزارش تیکا، خاطره تلخ سیل نوروز سال 1398 را هنوز هم به یاد می آوریم، سیلی ویرانگر که اکثر استان های کشور را درگیر کرد و خسارت های جانی و مالی زیادی برجا گذاشت. گستره ابعاد این اتفاق تا مدت ها زندگی افراد درگیر را دستخوش تغییرات کرده بود؛ کسانی که صرفا به دلیل یک پدیده طبیعی به یکباره شهر، محله و حتی خانه هایشان برآب رفت. در این بین اما کسانی هم بودند که اگر جانب احتیاط را رعایت کرده بودند، احتمالا چنین بلایی دامن گیر آنها نمی شد. بلایی که گاهی ممکن است به قیمت جان فرد تمام شود.

به جز زلزله که خبر نمی کند، سیرِ وقوع سایر بلایای طبیعی مانند سیل، سقوط بهمن، طوفان، تگرگ و… علاوه بر اینکه با هشدارهای سازمان هواشناسی پیش بینی می شوند؛ حتی اندکی پیش از آنکه به فاجعه تبدیل شوند، مشخص است. در واقع برای اینکه درباره بلایای نام برده شده احساس خطر به وجود آید، حتما نیازی به رصد روزانه اخبار نیست چراکه می توان طغیان یک رودخانه و یا از فاصله ای دورتر، ریزش بهمن را با چشم دید تا به سرعت مکانِ خطر را ترک کرد؛ اقدامی طبیعی که البته همه آن را انجام نمی دهند! موضوعی که گواهِ آن، فیلم ها و عکس های به جا مانده از وقوع بلایای طبیعی است.

تا پیش از رونق گرفتن استفاده از فضای مجازی، برای آنکه متوجه آخرین اخبار از یک بحران شوید دو راه بیشتر وجود نداشت؛ یا باید تا پخش اخبار از تلویزیون و رادیو صبر می کردید و یا باید با یک روز تاخیر، جلوی دکه روزنامه فروشی به صف می شدید تا آخرین تحولات پیرامون آن اتفاق را رصد کنید. این روزها اما به مدد وجود موبایل های هوشمند و رونق فضای مجازی، نه تنها لازم نیست منتظر اخبارِ بحران باشید، بلکه گاهی حتی به دلیل سرعت بالای انتشار اخبار، ممکن است از خبری جا بمانید. اما چه عاملی سبب این موضوع شده است؟

واژه «شهروند خبرنگار» مدتی است که پای خود را از ادبیات رسانه ای ها فراتر گذشته و به بطن زندگی افراد وارد شده است؛ کسانی که قرار نیست به شکل حرفه ای خبری تولید کنند، اما به دلیل حضور در مکان و زمانی خاص، می توانند از اتفاقی عکس و فیلم بگیرند و آن را برای رسانه محبوب خود ارسال کنند و یا حتی خودشان به رسانه ای با تعداد قابل توجهی دنبال کننده تبدیل شوند. کسانی که احساس مسیولیت برای ثبت تصاویر باعث می شود تا آخرین لحظه ای که امکان دارد در دلِ بحران بمانند تا مبادا فیلم و عکسی جا بماند. 

این درحالی است که هرگونه فعالیت خبری در شرایط بحران، نیازمند آموزش هایی است که سبب می شود لازم باشد تا افراد متخصص در این شرایط اقدام به تهیه خبر و گزارش کنند. 

دسته دیگر افراد اما بر اساس آنچه که از تصاویر پیداست با خوشحالی و لبخند یا با بحران رخ داده سلفی می گیرند و یا خانواده خود را به صف می کنند تا عکس یادگاری بگیرند و آن را در صفحات مجازی خود به اشتراک بگذارند. در واقع به نظر می رسد، بحران را به چشم فرصتی برای خودنمایی می بینند؛ در غیر این صورت بعید است سلفی با سیل بتواند جایی از زندگی به درد کسی بخورد و یا سندی برای ثبت خاطره یک روز خوب باشد! 

با توجه به همزمانی تغییر شرایط آب و هوا با سفرهای نوروزی، حتی با وجود هشدارهای پی درپی سازمان هواشناسی، جمعیت هلال احمر و سازمان مدیریت بحران مبنی بر افزایش بارش ها، طغیان رودخانه ها و… امسال هم ممکن است افرادی در معرض وقوع یک حادثه طبیعی قرار گیرند. کسانی که می توانند انتخاب کنند با مدیریت زمان و شرایط در مکانی دورتر از حادثه قرار گیرند و یا در میانه سیل، عکس یادگاری بگیرند و همین سهل انگاری سبب شود دچار آسیب های غیرقابل جبرانی شوند که با توجه به افزایش فرهنگسازی در زمینه برخورد مناسب در زمان وقوع سیل، به ویژه پس از سال 1398 دیگر نمی توان اسم «قسمت» یا «رخداد ناگهانی» را روی حادثه ای گذاشت که فرد با آگاهی کامل به استقبال از آن رفته است.

پایان خبر تیکا