آغاز سال نجومی جدید با مشاهده دنباله دار و ماه گرفتگی/وقوع یکی از 7همنشینی های برتر تا سال 2040

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران از وقوع دو ماه گرفتگی و دو خورشیدگرفتگی در سال 1403 خبر داد و گفت: در سال جاری همنشینی مریخ و مشتری یکی از هفت قِران برتر تا 16 سال دیگر است که رخ خواهد داد.

مهندس مسعود عتیقی در گفت وگو با تیکا، با اشاره به رخدادهای نجومی سال 1403 گفت: رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری و آغاز نوروز سال 1403، در ساعت 6 و 36 دقیقه و 26 ثانیه صبح چهارشنبه اول فروردین است.

نقاط انقلاب و اعتدال

وی افزود: در آسمان شب های نوروز امسال دنباله دار 12P/Pons-Brooks قابل مشاهده بوده و چه بسا با چشم غیرمسلح دیده شود.

دنباله دار

عتیقی، ماه گرفتگی دوشنبه 6 فروردین 1403 را از اولین پدیده های 1403 ذکر کرد که در کشور غیرقابل مشاهده است، ادامه داد: این ماه گرفتگی نیمسایه در ساعت 4 و 53 دقیقه صبح به وقت جهانی آغاز می شود و در ساعت 9 و 32 دقیقه پایان می یابد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: خورشیدگرفتگی کامل روز دوشنبه، 20 فروردین سال 1403 نیز در ایران قابل مشاهده نخواهد بود و کشور امریکا و در بخش هایی از کانادا گرفت کامل و در قاره امریکا و اقیانوس های اطلس و آرام گرفت جزیی قابل مشاهده است.

به گفته وی، این گرفت در ساعت 15 و 42 به وقت گرینویچ آغاز می شود و ساعت 20 و 52 دقیقه پایان می یابد.

دنباله دار هالی

عتیقی خاطر نشان کرد: بارش شهاب اِتادَلوی شبانگاه یکشنبه، 16 اردیبهشت با 50 شهاب در ساعت به اوج می رسد و عامل آن دنباله دار مشهور «هالی» است.

وی اضافه کرد: هلال کوچک صبحگاهی و عدم حضور نور ماه به مشاهده شهاب ها در طول شب و بامداد این روز کمک می کند.

این محقق حوزه نجوم آماتوری تاکید کرد: اوج بارش شهابی پِرساووشی سال 1403 سه شنبه 23 اَمرداد خواهد بود که با 100 شهاب در ساعت، این بارش قابل مشاهده است. از ویژگی های این بارش آذرگوی های رنگین و درخشان آن است.

عتیقی دنباله دار سوییفت تاتل 109P را عامل این بارش دانست و یادآور شد: ماه در تربیع اول قدری مزاحمت برای مشاهده شهاب های کم نور این بارش خواهد داشت.

مشاهده یکی از 7 همنشینی برتر تا 2040 میلادی

مدیر انجمن نجوم ایران، افزود: همنشینی خاص سیارات بهرام و برجیس (مریخ و مشتری)، با جدایی 0.31 درجه شبانگاه چهارشنبه 24 اَمرداد رخ خواهد داد. از آنجایی که این قِران جزء 7 همنشینی برتر تا 16 سال دیگر خواهد بود، مشاهده و عکاسی از آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی تاکید کرد: توصیه می کنیم که علاقه مندان این همنشینی را از دست ندهند. این همنشینی در صورت فلکی گاو که ستاره شاخص چشم گاو (دبَران) و خوشه پروین در آن قرار دارند، با طلوع سیاره سرخ بهرام و برجیس دقایقی پس از نیمه شب و در بامداد پنج شنبه، 25 اَمرداد قابل مشاهده خواهد بود.

عتیقی اظهار کرد: کوژ ماه افزاینده قبل از نیمه شب این شب غروب می کند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران خاطر نشان کرد: تیکا تابان در ساعت 20 دقیقه بامداد جمعه، اول تیر 1403 به نقطه انقلاب تابستانی می رسد و تابستان در نیمکره شمالی زمین آغاز خواهد شد.

وی ادامه داد: همچنین دنباله دار اطلس، 30 روز پس از حضیض خورشیدی در تاریخ چهارشنبه، 7 شهریور 1403 احتمالا با چشم غیرمسلح قابل رصد خواهد بود.

وقوع دومین ماه گرفتگی در شهریور

عتیقی گفت: دومین ماه گرفتگی سال 1403 از نوع جزیی است که بامداد چهارشنبه، 28 شهریور در امریکای شمالی و جنوبی، اروپا و افریقا و بخش هایی از آسیا از جمله در کشورمان قابل مشاهده است. 

وی ادامه داد: این گرفت در ساعت 5 و 43 دقیقه صبح در تهران آغاز می شود، ولی دقایقی بعد ماه در افق غرب غروب خواهد کرد و رصد این خسوف چندان کیفیت نخواهد داشت؛ اما شرایط رصد این ماه گرفتگی جزیی برای نیمه غربی ایران به مراتب مهیاتر خواهد بود.

ابرماه 

عتیقی با اشاره به رخداد اَبَرماه در سال 1403، گفت: اولین اَبَرماه امسال که بومیان آمریکا با توجه به فصل درو محصولات کشاورزی، این ماه کامل را “Harvest Moon”نامگذاری کرده اند، بزرگترین ماه کامل سال جدید است که شامگاه سه شنبه، 27 شهریور از افق شرق طلوع و بامداد چهارشنبه، 28 شهریور غروب خواهد کرد و در طول این شب قابل مشاهده است.

وی اضافه کرد: ماه در ساعت 6:04 بامداد چهارشنبه به وضعیت بدر و یا ماه کامل می رسد، بنابراین اَبَرماه این تاریخ قبل از ساعت 6 بامداد چهارشنبه، 28 شهریور (در هنگام غروب)، بهترین شرایط را برای رصد و عکاسی خواهد داشت.

آغاز اعتدال پاییزی

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، افزود: ساعت 16 و 13 دقیقه روز یکشنبه، اول تیکا 1403، خورشید به نقطه اعتدال پاییزی می رسد و تقریباً در سراسر کره زمین طول شب و روز با هم برابر خواهد بود.

عتیقی از رخداد دومین خورشیدگرفتگی در سال 1403 خبر داد و گفت: این خورشیدگرفتگی حلقوی در روز چهارشنبه، 11 تیکا رخ می دهد که در کشورمان قابل مشاهده نیست و در ایسلند و بخش های زیادی از امریکای جنوبی، جنوب شیلی و آرژانتین، اقیانوس های آرام و اطلس قابل مشاهده است. این گرفت ساعت 15:43 به وقت جهانی با گرفت جزیی در اولین نقطه از کره زمین مشاهده می شود و ساعت 21:47 به وقت گرینویچ، آخرین نقطه روی زمین این کسوف را مشاهده خواهد کرد.

کسوف حلقوی

وی تاکید کرد: دومین و آخرین اَبَرماه سال 1403 شبانگاه پنج شنبه، 26 تیکا از افق شرق طلوع می کند و بومیان امریکا با توجه به فصل شکار به آن “Hunter Moon” می گفتند. ساعت رسیدن ماه به وضعیت ماه کامل، ساعت 14:56 این تاریخ است.

عتیقی زمان اوج بارش جبّاری سال 1403 را یکشنبه 29 تیکا ذکر کرد و گفت: این بارش با 20 شهاب در سال رخ می دهد، ولی ماه در وضعیت پس از ماه بدر قرار دارد و نور زیادی در آسمان، ایجاد می شود و عملاً رصد شهاب های این بارش دور از انتظار است.

این محقق حوزه نجوم تاکید کرد: بارش اسدی امسال با 14 شهاب نیز با وضعیت نور زیاد ماه در آسمان مواجه شده و با توجه به تعداد کم شهاب ها، ارزش رصدی چندانی نخواهد داشت.

وی افزود: متاسفانه زمان اوج بارش شهابی دوپیکری (جوزایی) سال 1403 نیز با ماه کامل مواجه شده است و در بامداد یکشنبه، 25 آذر با 150 شهاب در ساعت، علاقه مندان نجوم شرایط مطلوبی برای رصد شهاب های این بارش خوب سالانه را نخواهند داشت.

انقلاب زمستانی

عتیقی گفت: ساعت 12 و 50 دقیقه ظهر روز شنبه، اول دی 1403 تیکا تابان به انقلاب زمستانی رسیده و در پی طولانی ترین شب سال (شب چلّه) در شبانگاه 30 آذر، روز اول دی کوتاه ترین روز سال در نیمکره شمالی خواهد بود. این شرایط به گونه ای است که در نیمکره جنوبی زمین در این زمان فصل تابستان آغاز می شود.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران یادآور شد: بارش کوادرانتی 1403 به عنوان یکی از بارش های شهابی خوب در هر سال با 111 شهاب در ساعت، طی بامداد جمعه 14 دی ماه پایان بخش رویدادهای مهم نجومی امسال خواهد بود که خوشبختانه هلال کوچک شامگاهی ماه مزاحمتی برای مشاهده شهاب های این بارش نخواهد داشت.

پایان خبر تیکا