نمونه لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه

تنظیم لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه ابزاری قانونی است که به طلبکار اجازه می دهد علاوه بر اصل دین، ضرر ناشی از کاهش ارزش پول به دلیل تاخیر در پرداخت را نیز از بدهکار مطالبه کند. این لایحه پس از طرح دعوای اصلی یا در اثنای رسیدگی به پرونده، به دادگاه تقدیم می شود تا مرجع قضایی با در نظر گرفتن شاخص تورم بانک مرکزی، خسارت را محاسبه و حکم صادر نماید.

تأخیر در پرداخت دیون پولی، نه تنها به ضرر مالی داین (طلبکار) است، بلکه موجب اخلال در روابط اقتصادی و تعهدات قراردادی می شود. از این رو، قانون گذار راهکاری برای جبران این ضرر پیش بینی کرده که در قالب خسارت تاخیر تادیه شناخته می شود. این خسارت به منظور جبران کاهش ارزش پول ناشی از تورم و دیرکرد در ایفای تعهدات مالی است.

بسیاری از افراد و حتی برخی وکلا، تفاوت دقیق بین دادخواست و لایحه در مطالبه خسارت تاخیر تادیه را به درستی نمی دانند یا از آن غافل هستند. این ابهام می تواند منجر به طرح نادرست دعوا، اتلاف وقت و صرف هزینه های اضافی شود. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و کاربردی، به بررسی مفهوم خسارت تاخیر تادیه، مبانی قانونی، شرایط مطالبه و نکات کلیدی در تنظیم لایحه آن می پردازد و یک نمونه کامل و استاندارد از این لایحه را ارائه می دهد.

خسارت تاخیر تادیه چیست؟

خسارت تاخیر تادیه به جریمه یا ضرری گفته می شود که بابت دیرکرد در پرداخت یک دین از نوع وجه رایج (پول) به طلبکار تعلق می گیرد. این مفهوم حقوقی، زمانی کاربرد پیدا می کند که مدیون (بدهکار) با وجود توانایی مالی، از پرداخت دین خود در سررسید مقرر خودداری کند و در این مدت، به دلیل تورم، ارزش پول کاهش یابد.

تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه، یکی از ارکان اصلی در مطالبه این نوع خسارت است. این شاخص توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین و اعلام می شود و دادگاه بر اساس آن، میزان خسارت را محاسبه می کند. هدف اصلی از مطالبه خسارت تاخیر تادیه، جبران ضرر ناشی از کاهش قدرت خرید پول طلبکار است، نه صرفاً دریافت سودی بابت مبلغ اصلی.

مفهوم دین از نوع وجه رایج

برای اینکه خسارت تاخیر تادیه قابل مطالبه باشد، موضوع دین باید حتماً وجه رایج کشور باشد. این بدان معناست که اگر دین، ارز خارجی (مانند دلار یا یورو)، کالا، خدمات یا هر چیز دیگری غیر از پول ملی باشد، مطالبه خسارت تاخیر تادیه به شکل رایج امکان پذیر نیست. البته در مورد ارز خارجی، امکان مطالبه تفاوت قیمت آن در زمان سررسید و زمان پرداخت، تحت عنوان خسارت عدم انجام تعهد (و نه تاخیر تادیه) ممکن است وجود داشته باشد.

تفاوت خسارت تاخیر تادیه با خسارت عدم انجام تعهد

در نظام حقوقی، میان خسارت تاخیر تادیه و خسارت عدم انجام تعهد تفاوت های اساسی وجود دارد. خسارت تاخیر تادیه مختص دیون پولی و جبران کاهش ارزش پول در اثر تورم است. اما خسارت عدم انجام تعهد، شامل تمامی ضررهایی می شود که به دلیل اجرا نکردن یا بد اجرا کردن یک تعهد (اعم از مالی یا غیرمالی) به متعهدله وارد شده است.

به عنوان مثال، اگر کسی متعهد به تحویل کالایی در زمان مقرر باشد و این تعهد را انجام ندهد، خسارات ناشی از این عدم انجام تعهد (مانند از دست دادن فرصت فروش، خرید کالا از بازار آزاد با قیمت بالاتر) قابل مطالبه است که با خسارت تاخیر تادیه دین پولی متفاوت است.

مبانی قانونی مطالبه خسارت تاخیر تادیه

مطالبه خسارت تاخیر تادیه در نظام حقوقی ایران بر مبنای مواد قانونی مشخصی استوار است که در ادامه به تشریح آن ها می پردازیم:

ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی

مهم ترین مستند قانونی در خصوص خسارت تاخیر تادیه، ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی است. این ماده بیان می کند: در دعاویی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد، محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد مگر اینکه طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.

این ماده به وضوح شرایط اساسی برای مطالبه این خسارت را مشخص می کند: دین باید از نوع وجه رایج باشد، طلبکار آن را مطالبه کرده باشد، بدهکار تمکن مالی داشته باشد اما از پرداخت خودداری کند، و شاخص قیمت ها دچار تغییر فاحش شده باشد.

ماده 1082 قانون مدنی (تبصره)

در خصوص مهریه، تبصره ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی حکم خاصی را وضع کرده است: چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.

این تبصره به طور خاص به مهریه از نوع وجه رایج اشاره دارد و مبنای محاسبه آن را بر اساس شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال عقد قرار می دهد. این ماده و قانون استفساریه آن، اهمیت خاصی در دعاوی خانواده پیدا می کند.

ماده 23 قانون صدور چک (اصلاحی 1397) و آراء وحدت رویه مرتبط

برای چک، ماده ۲۳ قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷) و آراء وحدت رویه مربوطه، قواعد خاصی را تعیین کرده اند. بر اساس رأی وحدت رویه شماره ۸۱۲ مورخ ۱۴۰۰/۴/۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، مبدأ محاسبه خسارت تأخیر تأدیه بر مبنای نرخ تورم، تاریخ چک است و از شمول شرایط مقرر در ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی خارج است. این بدان معناست که در مورد چک، نیاز به مطالبه قبلی یا احراز تمکن مدیون به روش های معمول ماده ۵۲۲ نیست و صرف عدم پرداخت در تاریخ چک، مبنای محاسبه قرار می گیرد.

سایر قوانین و مقررات مرتبط

علاوه بر مواد فوق، در برخی قوانین خاص دیگر نیز ممکن است به بحث خسارت تاخیر تادیه یا جریمه دیرکرد اشاره شده باشد. اما اصول کلی و مبنای اصلی مطالبه این نوع خسارت، همین مواد قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مدنی و قوانین مرتبط با چک هستند که راهنمای محاکم قضایی در رسیدگی به این دعاوی هستند.

شروط اساسی برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه (تحلیل ماده 522 ق.آ.د.م)

برای آنکه مطالبه خسارت تاخیر تادیه بر اساس ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی مورد پذیرش دادگاه قرار گیرد، وجود چهار شرط اساسی لازم و ضروری است. تحلیل دقیق این شروط به درک بهتر چگونگی موفقیت در این دعاوی کمک می کند.

1. موضوع دین، وجه رایج باشد

همانطور که قبلاً اشاره شد، اولین و مهم ترین شرط این است که دین مورد مطالبه، از نوع وجه رایج کشور باشد. به عبارت دیگر، بدهی باید به صورت ریال یا تومان باشد. بنابراین، مطالبات مربوط به ارزهای خارجی، طلا، سکه، کالا یا خدمات مشمول این ماده نیستند. در این موارد، ممکن است تحت عنوان خسارت عدم انجام تعهد، امکان مطالبه وجود داشته باشد، اما نه خسارت تاخیر تادیه به مفهوم ماده ۵۲۲.

2. مطالبه داین

شرط دوم این است که طلبکار دین خود را از بدهکار مطالبه کرده باشد. مطالبه می تواند به شیوه های مختلفی صورت گیرد که بهترین و مستندترین راه، ارسال اظهارنامه رسمی قضایی است. تاریخ ارسال اظهارنامه می تواند مبدأ محاسبه خسارت تاخیر تادیه قرار گیرد. همچنین، تقدیم دادخواست علیه مدیون نیز به منزله مطالبه دین است و از تاریخ تقدیم دادخواست، خسارت تاخیر تادیه قابل محاسبه خواهد بود.

اهمیت این شرط در این است که تا قبل از مطالبه رسمی، فرض بر این است که طلبکار نسبت به دریافت طلب خود اقدام جدی نکرده و نمی تواند خسارت ناشی از دیرکرد را مطالبه کند. این شرط در مورد چک (به دلیل رأی وحدت رویه) استثنا دارد و مبدأ محاسبه، تاریخ چک است.

3. تمکن مدیون و امتناع از پرداخت

شرط سوم این است که مدیون، تمکن مالی برای پرداخت دین خود را داشته باشد، اما با این وجود از پرداخت آن امتناع کند. در صورتی که مدیون معسر باشد (یعنی توانایی مالی برای پرداخت بدهی های خود را نداشته باشد و این اعسار توسط دادگاه تأیید شده باشد)، مطالبه خسارت تاخیر تادیه از او امکان پذیر نیست. مگر اینکه پس از رفع اعسار، مجدداً تمکن مالی او احراز شود.

بار اثبات تمکن مالی مدیون در ابتدا بر عهده طلبکار نیست، بلکه مدیون باید برای فرار از پرداخت خسارت، اعسار خود را ثابت کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و شواهد، و در صورت لزوم با انجام تحقیقات، در خصوص تمکن یا اعسار مدیون تصمیم گیری خواهد کرد.

4. تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه

آخرین شرط، وقوع تغییر فاحش در شاخص قیمت سالانه است. این تغییر فاحش توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین و اعلام می شود. مفهوم تغییر فاحش یک مفهوم نسبی است و معمولاً دادگاه ها با استناد به اعلامیه های بانک مرکزی و کارشناسی رسمی، این تغییر را احراز می کنند. این شاخص در واقع نرخ تورم رسمی کشور است که نشان دهنده کاهش قدرت خرید پول در طول زمان است.

دادگاه بر اساس این شاخص و با رعایت تناسب تغییرات، میزان خسارت را از تاریخ مطالبه دین تا تاریخ پرداخت نهایی محاسبه می کند. این سازوکار به طلبکار کمک می کند تا ارزش واقعی طلب خود را در زمان پرداخت دریافت کند.

تفاوت لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه با دادخواست آن

یکی از مهم ترین نکات حقوقی که باید به آن توجه شود، تمایز میان لایحه و دادخواست مطالبه خسارت تاخیر تادیه است. این دو ابزار حقوقی، اگرچه هر دو به منظور مطالبه این خسارت استفاده می شوند، اما در زمان، نحوه و شرایط تقدیم به دادگاه تفاوت های اساسی دارند.

دادخواست مطالبه خسارت تاخیر تادیه

دادخواست، سند رسمی است که برای شروع یک دعوای حقوقی مستقل به دادگاه تقدیم می شود. اگر خواهان بخواهد برای اولین بار، دعوای مطالبه اصل دین و خسارت تاخیر تادیه را به صورت همزمان یا فقط مطالبه خسارت تاخیر تادیه را (پس از صدور حکم قطعی بر اصل دین) مطرح کند، باید از طریق دادخواست مستقل اقدام نماید.

دادخواست شامل مشخصات کامل خواهان و خوانده، خواسته، شرح ماجرا، دلایل و منضمات است و مستلزم پرداخت هزینه دادرسی کامل بر اساس خواسته است. در واقع، هرگاه قصد آغاز یک پرونده جدید در دادگستری را داشته باشید، باید دادخواست تقدیم کنید.

لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه

لایحه، یک نامه رسمی قضایی است که در جریان یک دعوای حقوقی از قبل شروع شده، به دادگاه تقدیم می شود. لایحه برای تکمیل دفاعیات، ارائه توضیحات بیشتر، پاسخ به اظهارات طرف مقابل یا اضافه کردن خواسته های جدید (که به دعوای اصلی مرتبط هستند) به کار می رود.

لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه، زمانی کاربرد پیدا می کند که پرونده ای از قبل در دادگاه در حال رسیدگی باشد. این لایحه نیازی به پرداخت هزینه دادرسی مستقل (مانند دادخواست) ندارد و در چارچوب پرونده موجود بررسی می شود.

زمانی که خواسته در ضمن دعوای اصلی مطرح می شود (تبصره 1 ماده 515 ق.آ.د.م)

بر اساس تبصره ۱ ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر مطالبه خسارت تاخیر تادیه همزمان با طرح دعوای اصلی (مثلاً مطالبه اصل وجه) و در همان دادخواست اولیه خواسته شده باشد، دیگر نیازی به تقدیم دادخواست مستقل برای خسارت تاخیر تادیه نیست. در این حالت، خواسته مطالبه خسارت تاخیر تادیه در متن دادخواست اصلی ذکر می شود.

زمانی که در اثنای دادرسی (پس از تقدیم دادخواست اصلی) به دعوا اضافه می شود

اگر خواهان پس از تقدیم دادخواست اصلی و در حین رسیدگی به پرونده، تصمیم به مطالبه خسارت تاخیر تادیه بگیرد، می تواند با تقدیم یک لایحه به شعبه رسیدگی کننده، این خواسته را به پرونده اضافه کند. در این صورت، خواسته جدید در صورت جلسه دادگاه ثبت شده و نیازی به تقدیم دادخواست جداگانه و پرداخت هزینه دادرسی مجدد نخواهد بود.

زمانی که برای تکمیل دفاعیات یا ارائه توضیحات بیشتر تقدیم می گردد

گاهی اوقات، ممکن است خواسته مطالبه خسارت تاخیر تادیه از ابتدا در دادخواست اصلی مطرح شده باشد، اما در طول دادرسی نیاز به ارائه توضیحات بیشتر، ارائه مستندات جدید یا پاسخ به ایرادات خوانده باشد. در این موارد نیز، لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه به دادگاه تقدیم می شود تا ابهامات برطرف شده و دلایل خواهان تقویت شود.

مزایا و معایب هر روش (به ویژه از منظر هزینه دادرسی)

دادخواست مستقل:
* مزایا: امکان شروع دعوا به صورت مستقل در هر زمان، وضوح و تفکیک پرونده.
* معایب: مستلزم پرداخت هزینه دادرسی کامل، طولانی شدن روند دادرسی به دلیل تشکیل پرونده جدید.

لایحه (در اثنای دادرسی):
* مزایا: عدم نیاز به پرداخت هزینه دادرسی مجدد، تسریع در روند رسیدگی با ادغام در پرونده اصلی، امکان طرح خواسته حتی پس از تقدیم دادخواست اولیه.
* معایب: فقط در صورتی قابل طرح است که دعوای اصلی از قبل در دادگاه وجود داشته باشد، نیاز به دقت بالا در تنظیم برای جلوگیری از ابهام.

از منظر هزینه دادرسی، استفاده از لایحه برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه (زمانی که پرونده اصلی در جریان است) به طور قابل توجهی مقرون به صرفه تر است، زیرا نیازی به پرداخت مجدد هزینه های دادرسی ندارد. این یک مزیت بزرگ برای خواهان محسوب می شود.

مطالبه خسارت تاخیر تادیه از طریق لایحه در اثنای دادرسی، راهکاری هوشمندانه و کم هزینه برای جبران کاهش ارزش پول در پرونده های جاری است.

نکات کلیدی در تنظیم لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه

تنظیم یک لایحه حقوقی دقیق و مستدل، نیازمند رعایت نکات خاصی است تا بتواند خواسته شما را به بهترین شکل به دادگاه منتقل کند. در مورد لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه نیز، توجه به جزئیات زیر اهمیت فراوانی دارد:

1. مخاطب لایحه: لایحه باید خطاب به ریاست محترم شعبه ____ دادگاه عمومی حقوقی / دادگاه خانواده شهرستان ____ نوشته شود و شماره شعبه و عنوان دادگاه (عمومی حقوقی یا خانواده) را به درستی ذکر کنید.
2. ذکر مشخصات کامل طرفین: نام و نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس و شماره تماس دقیق خواهان (یا وکیل او) و خوانده باید به صورت خوانا و کامل درج شود.
3. شرح مختصر و مستدل ماجرا و منشأ طلب: به وضوح بیان کنید که طلب شما از چه بابت است (چک، سفته، قرارداد، قرض، مهریه، محکوم به یک دادنامه قطعی و…)، مبلغ اصلی دین چقدر است و تاریخ سررسید یا ایجاد دین چه زمانی بوده است.
4. تأکید بر تاریخ مطالبه دین: یکی از ارکان اصلی خسارت تاخیر تادیه، تاریخ مطالبه دین است. حتماً به تاریخ دقیق مطالبه دین (با ارائه مستنداتی مانند اظهارنامه شماره ____ مورخ ____، یا تاریخ تقدیم دادخواست اصلی) اشاره کنید.
5. استناد دقیق به مواد قانونی: به مواد قانونی مربوطه (ماده ۵۲۲ ق.آ.د.م، ماده ۱۰۸۲ ق.م برای مهریه، آراء وحدت رویه مرتبط با چک، نظریات مشورتی) به طور دقیق و کامل استناد کنید.
6. درخواست محاسبه خسارت بر اساس شاخص بانک مرکزی: به صراحت از دادگاه بخواهید که خسارت تاخیر تادیه را بر اساس شاخص قیمت سالانه اعلامی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه نماید.
7. درخواست تمامی هزینه های دادرسی: علاوه بر خسارت تاخیر تادیه، درخواست محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و…) را نیز مطرح کنید.
8. پیوست ها و مستندات لازم: لیستی دقیق از تمامی مدارک و ضمائم پیوستی را ارائه دهید. این مدارک می تواند شامل کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی، مدارک اثبات دین (چک، سفته، قرارداد، فاکتور)، اظهارنامه مطالبه طلب، دادنامه قطعی محکومیت به اصل دین (در صورت وجود) و هر سند دیگری باشد که ادعای شما را تقویت می کند.

رعایت این نکات نه تنها به وضوح و مستند بودن لایحه شما کمک می کند، بلکه فرایند رسیدگی دادگاه را نیز تسهیل کرده و احتمال موفقیت شما را افزایش می دهد.

نمونه لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه (با جزئیات کامل)

عنوان لایحه: لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه (به شماره پرونده ____ و کلاسه ____)

ریاست محترم شعبه ____ دادگاه عمومی حقوقی / دادگاه خانواده شهرستان ____

با سلام و احترام،

موضوع: مطالبه خسارت تاخیر تادیه دین / وجه رایج [مثلاً: مبلغ مندرج در چک شماره ____ مورخ ____ / مبلغ مهریه / مبلغ محکوم به دادنامه شماره ____]

مشخصات خواهان:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
• شماره ملی: [شماره ملی خواهان]
• آدرس: [آدرس کامل خواهان]
• شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

مشخصات خوانده:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده]
• شماره ملی: [شماره ملی خوانده]
• آدرس: [آدرس کامل خوانده]
• شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

شرح ماوقع و دلایل مطالبه:

به استحضار عالی می رساند، اینجانب خواهان در پرونده کلاسه ____ مطروحه در آن شعبه محترم، دارای طلب به مبلغ ____ ریال از خوانده محترم می باشم. منشأ این طلب [مثلاً: مبلغ مندرج در چک شماره ____ مورخ ____ که در تاریخ ____ برگشت خورده است / مبلغ مهریه مقرر در سند ازدواج شماره ____ مورخ ____ / مبلغ محکوم به دادنامه قطعی شماره ____ صادره از شعبه ____ دادگاه ____ مورخ ____] است.

با وجود سررسید دین و مطالبه مکرر اینجانب (که از طریق [مثلاً: ارسال اظهارنامه رسمی شماره ____ مورخ ____ به خوانده محترم / تاریخ تقدیم دادخواست اصلی به شماره کلاسه ____] صورت گرفته است)، خوانده محترم از پرداخت دین خود امتناع ورزیده است. لازم به ذکر است که خوانده از تمکن مالی کافی برای پرداخت دین برخوردار بوده و هیچ گونه ادعای اعساری که مورد تأیید مراجع قضایی قرار گرفته باشد، از سوی ایشان مطرح نشده است. همچنین، با توجه به [توضیح در مورد تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه، مثلاً: نرخ تورم و کاهش قدرت خرید پول در سال های اخیر]، ارزش مبلغ اصلی دین به نحو چشمگیری کاهش یافته است.

لذا با توجه به مراتب فوق و عدم ایفای تعهد از سوی خوانده محترم در پرداخت دین وجه رایج، ناگزیر به تقدیم این لایحه برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه می باشم.

مستندات قانونی:

با عنایت به شرح فوق، مطالبه خسارت تاخیر تادیه بر اساس مواد قانونی زیر صورت می گیرد:

1. ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی: که شرایط عمومی مطالبه خسارت تاخیر تادیه دیون وجه رایج را مقرر می دارد.
2. [در مورد مهریه:] تبصره ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و قانون استفساریه تبصره ذیل ماده (۱۰۸۲) قانون مدنی مصوب ۱۳۷۶: که به محاسبه مهریه وجه رایج متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه اشاره دارد.
3. [در مورد چک:] رأی وحدت رویه شماره ۸۱۲ مورخ ۱۴۰۰/۴/۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور: که مبدأ محاسبه خسارت تأخیر تأدیه چک را تاریخ چک اعلام نموده است.
4. [در صورت وجود سایر مستندات قانونی یا آراء وحدت رویه مرتبط: به صورت دقیق ذکر شود.]

خواسته:

با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به [ذکر مواد قانونی مربوطه] از محضر آن ریاست محترم تقاضا دارد:

1. حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تاخیر تادیه مبلغ [اصل مبلغ دین] ریال از تاریخ [تاریخ مطالبه/تاریخ چک/تاریخ سررسید] لغایت تاریخ پرداخت، بر اساس شاخص قیمت سالانه اعلامی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
2. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و…).

مدارک و ضمائم:

1. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان.
2. کپی برابر اصل مدارک اثبات دین (مثلاً: تصویر مصدق چک / سند ازدواج / قرارداد / فاکتور و…).
3. کپی برابر اصل اظهارنامه مطالبه طلب شماره ____ مورخ ____.
4. کپی برابر اصل دادنامه قطعی محکومیت به اصل دین شماره ____ مورخ ____ (در صورت وجود).
5. [هر سند دیگری که ادعا را تقویت کند.]

با احترام مجدد،

نام و نام خانوادگی خواهان / وکیل خواهان

امضا و تاریخ

نمونه لایحه دفاعیه در قبال مطالبه خسارت تاخیر تادیه (جهت جامعیت بیشتر)

در مقابل دعوای مطالبه خسارت تاخیر تادیه، خوانده نیز می تواند با ارائه دفاعیات مستدل، از خود دفاع کند. این دفاعیات معمولاً بر اساس عدم وجود یکی از شروط اساسی مطالبه خسارت تاخیر تادیه استوار هستند. مهمترین موارد دفاعیه عبارتند از:

• عدم تمکن مالی (اعسار): خوانده می تواند با ارائه مدارک و حکم اعسار، ثابت کند که توانایی مالی پرداخت دین و به تبع آن، خسارت تاخیر تادیه را ندارد.
• عدم مطالبه داین: اگر طلبکار به طور رسمی دین خود را مطالبه نکرده باشد، خوانده می تواند به این موضوع استناد کند (البته با در نظر گرفتن استثنائات مانند چک).
• عدم وجه رایج بودن دین: اگر موضوع دین، وجه رایج نبوده (مثلاً ارز خارجی یا کالا بوده)، خوانده می تواند با استناد به این موضوع، دعوا را رد کند.
• مصالحه قبلی: در صورتی که طرفین قبلاً در مورد خسارت تاخیر تادیه به توافق یا مصالحه رسیده باشند، خوانده می تواند به آن استناد کند.

نمونه مختصر لایحه دفاعیه:

عنوان لایحه: لایحه دفاعیه در قبال مطالبه خسارت تاخیر تادیه (به شماره پرونده ____ و کلاسه ____)

ریاست محترم شعبه ____ دادگاه عمومی حقوقی / دادگاه خانواده شهرستان ____

با سلام و احترام،

موضوع: دفاع در قبال مطالبه خسارت تاخیر تادیه مطروحه از سوی خواهان

شرح دفاعیات:

به استحضار عالی می رساند، اینجانب خوانده پرونده کلاسه ____، در خصوص مطالبه خسارت تاخیر تادیه مطروحه از سوی خواهان، مراتب دفاع خود را به شرح ذیل اعلام می دارم:

[یکی از موارد زیر یا ترکیبی از آن ها را انتخاب و توضیح دهید:]

1. اینجانب در تاریخ [تاریخ] طی دادنامه شماره [شماره] صادره از شعبه [شعبه] دادگاه [نام دادگاه]، حکم اعسار از پرداخت محکوم به را دریافت نموده ام و تا کنون نیز تمکن مالی جهت پرداخت دین به طور کامل حاصل نشده است. لذا شرط تمکن مدیون برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه محقق نیست.
2. خواهان محترم تا تاریخ [تاریخ] هیچ گونه مطالبه رسمی و قانونی (از طریق اظهارنامه یا تقدیم دادخواست مستقل) نسبت به اینجانب انجام نداده است. بنابراین، مبدأ محاسبه ای برای خسارت تاخیر تادیه وجود ندارد و شرط مطالبه داین محقق نشده است.
3. موضوع اصلی دین مورد ادعای خواهان، وجه رایج نبوده [مثلاً: شامل تعدادی سکه بهار آزادی بوده] و لذا مشمول ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و خسارت تاخیر تادیه به مفهوم قانونی آن نمی باشد.
4. اینجانب و خواهان در تاریخ [تاریخ] طی [نوع سند، مثلاً: توافق نامه عادی/رسمی] در خصوص پرداخت دین و عدم مطالبه خسارت تاخیر تادیه به توافق رسیده ایم که تصویر مصدق آن به پیوست تقدیم می گردد.

لذا با عنایت به مراتب معروضه و مستندات تقدیمی، تقاضای رد دعوای مطالبه خسارت تاخیر تادیه از سوی خواهان را از محضر آن شعبه محترم دارم.

با احترام مجدد،

نام و نام خانوادگی خوانده / وکیل خوانده

امضا و تاریخ

نتیجه گیری

مطالبه خسارت تاخیر تادیه، حق قانونی هر طلبکاری است که به دلیل دیرکرد بدهکار و کاهش ارزش پول، متضرر شده است. این حق بر مبنای ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، تبصره ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی برای مهریه و ماده ۲۳ قانون صدور چک برای چک، قابل پیگیری است.

در این مقاله به روشنی تفاوت اساسی میان دادخواست و لایحه مطالبه خسارت تاخیر تادیه شرح داده شد. فهم این تمایز، به طلبکاران کمک می کند تا در زمان و مکان مناسب، از ابزار حقوقی صحیح استفاده کرده و از پرداخت هزینه های اضافی جلوگیری کنند. تنظیم دقیق و مستدل لایحه، با رعایت تمامی نکات حقوقی و پیوست مدارک لازم، نقش حیاتی در موفقیت پرونده دارد. در نهایت، با توجه به پیچیدگی های حقوقی و قضایی، همواره توصیه می شود قبل از هرگونه اقدام، با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا از حقوق خود به بهترین نحو دفاع نمایید.