شرایط فوریت پزشکی: راهنمای جامع از پذیرش رشته تا تشخیص اورژانس های حیاتی + نکات کلیدی ۱۴۰۴

شرایط فوریت پزشکی به مجموعه ای از الزامات ورود به رشته حیاتی فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی و همچنین به شرایط اورژانسی اشاره دارد که نیازمند اقدام فوری پزشکی برای حفظ جان بیمار هستند. این مقاله با هدف ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی به داوطلبان این رشته و همچنین افزایش آگاهی عمومی درباره نحوه مواجهه با فوریت های پزشکی تدوین شده است.

رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی یکی از مشاغل حیاتی و خطیر در سیستم بهداشت و درمان هر کشوری محسوب می شود که مستقیماً با نجات جان انسان ها در ارتباط است. در کنار آن، آگاهی از شرایطی که به عنوان یک فوریت پزشکی تلقی می شوند و لزوم تماس با اورژانس ۱۱۵، می تواند تفاوت مرگ و زندگی را رقم بزند. این دو جنبه، یعنی هم مسیر شغلی در فوریت های پزشکی و هم توانایی تشخیص و واکنش صحیح به یک اورژانس، از اهمیت بالایی برخوردارند و هر فردی در جامعه، چه به عنوان یک شهروند عادی و چه به عنوان فردی که قصد ورود به این حوزه تخصصی را دارد، نیازمند اطلاعات جامع و مستند در این زمینه ها است.

بخش اول: شرایط ورود و تحصیل در رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی

۱.۱. آشنایی با رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی

رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی به مجموعه خدماتی اطلاق می شود که به نیازهای پزشکی فوری و خاص افراد در محیط خارج از بیمارستان پاسخ می دهند. این خدمات، جزو مهم ترین بخش های مراقبت های بهداشتی هستند که به کسانی که با شرایط تهدیدکننده زندگی روبه رو هستند، قبل از رسیدن به مرکز درمانی ارائه می شوند. تکنسین های فوریت های پزشکی نقش حیاتی در حفظ و تثبیت وضعیت بیماران قبل از آغاز اقدامات درمانی در بیمارستان دارند.

هدف اصلی از تربیت نیروی انسانی در این رشته، پرورش افرادی واجد شرایط و متخصص برای خدمت در مراکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور است. وزارت بهداشت، مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی را برای این رشته مصوب کرده است و دانشگاه های سراسر کشور در حال پذیرش و تربیت این نیروها هستند. فارغ التحصیلان این رشته به عنوان اعضای تیم سلامت، مسئولیت ارائه مراقبت های اولیه و حیاتی به بیماران اورژانسی و مصدومان ناشی از تصادفات، حوادث و بلایا را قبل از انتقال به بیمارستان بر عهده دارند. این افراد همچنین در بحران ها و حوادث غیرمترقبه، بازوهای فعال عملیاتی برای کمک رسانی به مصدومین هستند.

۱.۲. شرایط عمومی و اختصاصی پذیرش در دانشگاه های سراسری (۱۴۰۴)

رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی از جمله رشته های پرطرفدار گروه علوم تجربی است که پذیرش دانشجو در آن به صورت متمرکز و با شرایط خاص (شامل مصاحبه) انجام می شود. پذیرش از میان داوطلبان آقا و خانم کنکور سراسری ۱۴۰۴ در تمامی دانشگاه های علوم پزشکی بر اساس دستورالعمل استاندارد جذب نیروهای فوریت های پزشکی صورت می گیرد. این شرایط برای دو مقطع کاردانی و کارشناسی به شرح زیر است:

شرایط جسمانی

• داشتن سلامت کامل جسمانی و عدم ابتلا به بیماری های مزمن، واگیردار و صعب العلاج مانند دیابت (تحت درمان با انسولین)، فشار خون کنترل نشده، آسم شدید، نارسایی کلیه، و بیماری های پیشرفته قلبی.
• نداشتن تغییر شکل مادرزادی یا اکتسابی در اسکلت، به خصوص در اندام ها، و عدم استفاده از اندام های مصنوعی.
• قد مناسب: حداقل ۱۶۵ سانتی متر برای خانم ها و ۱۷۰ سانتی متر برای آقایان.
• شاخص توده بدنی (BMI) باید بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ باشد. در متقاضیانی که BMI آن ها ۲۵ و بالاتر باشد، نتیجه تست بیوالکتریک امپدانس باید در محدوده طبیعی گزارش شود.
• داشتن قدرت بینایی کامل (با یا بدون استفاده از عینک) و شنوایی کامل (بدون سمعک).
• آمادگی انجام تمرینات ورزشی و کسب مهارت های بدنی لازم برای امدادرسانی سریع و صحیح.

شرایط روانی

• نداشتن صرع و هرگونه عوارض روانی که بر عملکرد فرد تأثیر منفی بگذارد.
• داشتن قدرت تکلم طبیعی و عدم لکنت زبان.

شرایط سنی

• حداکثر سن ۲۸ سال تمام. (مدت زمان خدمت وظیفه عمومی و طرح نیروی انسانی به حداکثر سن اضافه می شود و در این صورت تا ۳۰ سال نیز امکان پذیر است.)
• کارکنان رسمی اورژانس پیش بیمارستانی در صورت ارائه گواهی اشتغال به خدمت، از سقف سنی مستثنی هستند.

سایر شرایط

• عدم اعتیاد به سیگار و سایر مواد مخدر.
• تأییدیه سلامت جسمانی و روانی و سایر موارد ذکر شده توسط دانشگاه مربوطه پس از قبولی در آزمون و هنگام ثبت نام.

هیچ گونه شرط حداقل معدل یا تراز برای پذیرش در رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی در دانشگاه های سراسری ۱۴۰۴ در نظر گرفته نشده است؛ اما قبولی در مصاحبه از اهمیت بالایی برخوردار است.

۱.۳. شرایط اختصاصی برای گروه های خاص

۱.۳.۱. شرایط پذیرش خانم ها در رشته فوریت های پزشکی (۱۴۰۴)

در کنکور سراسری ۱۴۰۴، پذیرش خانم ها نیز با دارا بودن شرایط لازم در رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی انجام می شود. اغلب متقاضیان خانم این دغدغه را دارند که آیا پس از فارغ التحصیلی در بخش آمبولانس مشغول به کار می شوند. در پاسخ به این نگرانی، لازم است بدانید که نقش بانوان در اورژانس پیش بیمارستانی بسیار گسترده تر از تصور رایج است. یکی از بخش های مهم اورژانس، مرکز ارتباطات یا دیسپچ اورژانس است که عمدتاً کارشناسان خانم در آن حضور دارند. این افراد ضمن پاسخگویی به تماس های مردمی، شرح حال بیماران را دریافت و اولویت بندی می کنند و سپس اقدام به اعزام واحدهای امدادی به محل حادثه می نمایند. علاوه بر این، در سال های اخیر در برخی شهرها واحدهای امدادی ویژه بانوان نیز راه اندازی شده است که فرصت های شغلی بیشتری را برای فارغ التحصیلان خانم فراهم می کند.

۱.۳.۲. شرایط پذیرش در دانشگاه آزاد اسلامی (۱۴۰۴)

پذیرش در رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی دانشگاه آزاد اسلامی نیز به صورت متمرکز و با شرایط خاص انجام می شود. اسامی معرفی شدگان چند برابر ظرفیت برای انجام مراحل مصاحبه، معاینه و سایر مراحل گزینش، پس از مرحله انتخاب رشته توسط مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اعلام خواهد شد. شرایط پذیرش دانشجوی زن و مرد در مقاطع کاردانی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ شباهت زیادی به شرایط دانشگاه های سراسری دارد، با این تفاوت که معمولاً حداکثر سن پذیرش ۲۴ سال است که با احتساب مدت خدمت وظیفه عمومی به ۲۶ سال می رسد.

داوطلبان باید دارای سلامت کامل جسمانی و روانی باشند و از بیماری های مزمن، واگیردار یا صعب العلاج رنج نبرند. عدم صرع، عدم اعتیاد، داشتن قدرت تکلم و بینایی و شنوایی کامل و همچنین داشتن قد مناسب (حداقل ۱۶۵ سانتی متر برای خانم ها و ۱۷۰ سانتی متر برای آقایان) از جمله شرایط اصلی هستند. آمادگی انجام تمرینات ورزشی و مهارت های بدنی برای امدادرسانی سریع و صحیح نیز ضروری است. تأیید سلامت جسمانی و روانی توسط دانشگاه پس از قبولی و هنگام ثبت نام از موارد مهم است. هرگونه اظهار خلاف واقع یا عدم وجود هر یک از این شرایط، می تواند منجر به محرومیت از ثبت نام یا ادامه تحصیل شود.

۱.۳.۳. شرایط پذیرش کارکنان عملیاتی (دیپلم) مراکز اورژانس پیش بیمارستانی (۱۴۰۴)

کارکنان عملیاتی (غیراداری) دیپلمه مراکز اورژانس پیش بیمارستانی که قصد ورود به رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی را دارند، باید دارای شرایط زیر باشند:

• اعتقاد و التزام به مبانی جمهوری اسلامی ایران.
• عدم سوء پیشینه و عدم اعتیاد.
• داشتن دیپلم نظام قدیم یا دیپلم نظام جدید به انضمام مدرک پیش دانشگاهی.
• داشتن سلامت کامل جسمی و روانی و عدم ابتلا به بیماری های مزمن، واگیردار و صعب العلاج.
• حداقل ۳ سال سابقه کار در مراکز اورژانس پیش بیمارستانی.
• داشتن حداقل قد ۱۶۵ سانتی متر.
• کارکنان دیپلمه ای که حداقل ۱۰ سال از سنوات خدمتشان باقی مانده باشد، مشروط به سپردن تعهد خدمت به مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی پس از فراغت از تحصیل، مجاز به شرکت در آزمون سراسری و پذیرش در این رشته هستند.

۱.۴. نحوه انتخاب رشته، مراحل مصاحبه و اعلام نتایج (۱۴۰۴)

نحوه انتخاب رشته

متقاضیان باید در زمان انتخاب رشته کنکور سراسری ۱۴۰۴، کدرشته محل های مربوط به رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی را از دفترچه انتخاب رشته استخراج و با توجه به اولویت های خود در فرم انتخاب رشته درج کنند. این اقدام برای قرار گرفتن در لیست معرفی شدگان چند برابر ظرفیت جهت مصاحبه از طریق سازمان سنجش ضروری است. انتخاب رشته صحیح و اولویت بندی دقیق کد رشته ها از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا هر اولویت نشان دهنده ترجیح شما بر انتخاب های بعدی است. در صورتی که در یکی از انتخاب های قبلی خود قبول شوید، امکان قبولی در انتخاب های بعدی، حتی فوریت پزشکی، از دست خواهد رفت.

مراحل مصاحبه

مصاحبه رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی در شش مرحله و مطابق دستورالعمل استاندارد مصاحبه های کاردانی و کارشناسی فوریت های پزشکی انجام می شود. این مراحل شامل:

1. ثبت نام و تأیید هویت.
2. اندازه گیری قد و وزن.
3. معاینات جسمی و روان سنجی.
4. بینایی سنجی و شنوایی سنجی.
5. صلاحیت عمومی.
6. آزمون آمادگی جسمانی.

تمامی داوطلبان معرفی شده در لیست چند برابر ظرفیت، ملزم به شرکت در مصاحبه هستند و قبولی های نهایی از میان این افراد انتخاب خواهند شد.

اعلام نتایج

نتایج مصاحبه پس از بررسی های تخصصی توسط تیم علمی دانشگاه مجری مصاحبه، به سازمان سنجش ارسال می شود. نتایج نهایی همزمان با سایر دانشگاه ها و رشته های متمرکز، معمولاً در اواخر شهریور ماه توسط سازمان سنجش اعلام می گردد. دانشجویان پذیرفته شده نهایی می توانند همزمان با سایر دانشجویان، در ترم اول یا دوم تحصیلی مشغول به تحصیل شوند.

۱.۵. رشته فوریت های پزشکی برای چه افرادی مناسب است؟ (مهارت ها و ویژگی های شخصیتی)

رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی، به دلیل ماهیت حساس و پراسترس خود، برای هر کسی مناسب نیست. افرادی که به این رشته وارد می شوند، باید از نظر شخصیتی و توانمندی ها، ویژگی های خاصی را دارا باشند تا بتوانند در شرایط بحرانی، مسئولیت های سنگین این حرفه را به بهترین شکل ممکن به انجام رسانند. این ویژگی ها عبارتند از:

• علاقه به امدادرسانی و نجات جان انسان ها: این شغل نیازمند تعهد عمیق به کمک به دیگران است.
• توانایی مدیریت استرس و حفظ خونسردی: در مواجهه با حوادث و صحنه های دلخراش، حفظ آرامش برای تصمیم گیری صحیح حیاتی است.
• قدرت تصمیم گیری سریع و صحیح: در شرایط اورژانسی، زمان از اهمیت بالایی برخوردار است و تصمیمات فوری می تواند جان بیمار را نجات دهد.
• صبر و تحمل بالا و روحیه کمک به دیگران: برخورد با بیماران بدحال و خانواده های مضطرب، نیازمند صبر و همدلی فراوان است.
• توانایی کار تیمی و ارتباط مؤثر: تکنسین های اورژانس عضوی از یک تیم بزرگتر هستند و همکاری و ارتباط قوی با همکاران و سایر کادر درمانی ضروری است.
• آمادگی برای کار در هر ساعت و شرایط: این شغل دارای شیفت های نامنظم صبح و شب است و آمادگی کار در شرایط آب و هوایی و محیطی مختلف را می طلبد.
• توانمندی های جسمانی لازم: این شامل قدرت بدنی برای جابجایی بیماران، ایستادن طولانی مدت و انجام اقدامات فیزیکی ضروری است.

۱.۶. مزایا و معایب رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی

رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی، همانند هر حرفه دیگری، دارای مزایا و معایب خاص خود است که داوطلبان باید قبل از ورود به آن، از تمامی این جنبه ها آگاه باشند.

مزایا	معایب
بازار کار مناسب و تقاضای بالا در جامعه	استرس و فشار کاری بسیار بالا
حقوق و درآمد نسبتاً خوب و قابل قبول	مواجهه مداوم با صحنه های ناخوشایند و آسیب دیدگان
پرستیژ اجتماعی و اهمیت بالای شغل	ساعات کاری نامنظم و شیفتی (صبح و شب)
تنوع کاری و هیجان	خطر جسمی و روانی ناشی از ماهیت شغل
حس رضایت از نجات جان انسان ها	احتمال دلسردی و خستگی شغلی در بلندمدت
آزادی و کنترل بیشتر بر کار نسبت به برخی مشاغل پزشکی و پیراپزشکی	نیاز به آمادگی دائمی برای مواجهه با ناشناخته ها

۱.۷. بازار کار و درآمد فارغ التحصیلان رشته فوریت های پزشکی

رشته فوریت های پزشکی به دلیل ارتباط مستقیم با حوزه سلامت و درمان، از وضعیت شغلی و درآمدی مناسبی برخوردار است. نیاز جامعه به نیروهای متخصص و کارآمد در بخش اورژانس همواره در حال افزایش است، که این امر منجر به نرخ بالای جذب نیروی فوریت پزشکی می شود و ظرفیت پذیرش این رشته نیز سالانه افزایش می یابد. فارغ التحصیلان این رشته، اعم از مقطع کاردانی یا کارشناسی، می توانند در مراکز و سازمان های دولتی و خصوصی زیر مشغول به کار شوند:

• سازمان مدیریت حوادث کشور و اورژانس ۱۱۵
• بیمارستان های دولتی و خصوصی (بخش اورژانس)
• آمبولانس های خصوصی
• مراکز جمعیت هلال احمر
• راهداری ها و مراکز امداد و نجات بین جاده ای و کوهستانی
• امداد و نجات هوایی (برای متخصصین باتجربه و آموزش دیده)
• پایگاه های اورژانس در صنایع و معادن بزرگ

درآمد تکنسین های فوریت های پزشکی بسته به سابقه کار، مدرک تحصیلی، محل خدمت (دولتی یا خصوصی)، و ساعات اضافه کاری می تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی جزو مشاغل با درآمد متوسط به بالا در نظر گرفته می شود.

۱.۸. وظایف فارغ التحصیلان رشته فوریت های پزشکی (تکنسین اورژانس)

هدف اصلی از آموزش در رشته فوریت های پزشکی، تربیت نیروی متخصص، کارآمد و متعهد است که به عنوان عضوی از تیم سلامت، مسئولیت خطیر امدادرسانی به جامعه را در مواقع نیاز، از لحظه درخواست کمک تا انتقال بیمار به مرکز درمانی، به نحو احسن به انجام رساند. فارغ التحصیلان این رشته، با بهره گیری از دانش و مهارت های به روز خود، خدمات لازم را با رعایت جوانب انسانی، اخلاقی و شرعی ارائه می دهند. وظایف تکنسین های اورژانس بسیار گسترده و حیاتی است و شامل موارد زیر می شود:

• معاینه سریع و ارزیابی اولیه بیماران و مصدومان در محل حادثه.
• ارائه کمک های اولیه حیاتی و اقدامات نجات بخش (مانند احیای قلبی ریوی، باز نگه داشتن راه هوایی، تجویز اکسیژن، کنترل خونریزی).
• تماس و هماهنگی با مرکز اورژانس و مشاوران پزشکی برای دریافت دستورالعمل های لازم.
• ارائه گزارش دقیق از حال بیمار به پزشک معالج.
• استفاده صحیح از تجهیزات موجود در آمبولانس برای تثبیت وضعیت بیمار و آماده سازی برای انتقال.
• تجویز برخی داروها با مجوز پزشک در شرایط اورژانسی.
• کنترل مداوم علائم حیاتی بیمار (فشار خون، ضربان قلب، تنفس) و سطح هوشیاری.
• حمل و انتقال ایمن بیمار به مراکز درمانی، با رعایت اصول حفاظت از بیمار و همراهان.
• رعایت اخلاق حرفه ای، همدلی و ارتباط مؤثر با بیمار و همراهان.
• رانندگی ایمن آمبولانس و رساندن سریع و مطمئن بیمار به بیمارستان.
• تهیه گزارشات دقیق از مراحل امدادرسانی و وضعیت بیمار.
• کنترل و نگهداری منظم تجهیزات آمبولانس و اطمینان از آمادگی آن ها.

بخش دوم: فوریت های پزشکی: چه زمانی نیاز به امداد فوری است؟ (اورژانس های حیاتی)

۲.۱. تعریف فوریت پزشکی (اورژانس)

فوریت پزشکی یا اورژانس، به شرایطی گفته می شود که به طور ناگهانی برای فرد پیش می آید و حیات او را تهدید می کند یا می تواند منجر به آسیب جدی و دائمی شود. این شرایط نیازمند اقدامات فوری پزشکی و مداخله سریع برای جلوگیری از عوارض جبران ناپذیر است. تشخیص به موقع و واکنش مناسب در برابر یک فوریت پزشکی، نقش تعیین کننده ای در بهبود سرنوشت بیمار و نجات جان او دارد.

اهمیت شناخت این شرایط نه تنها برای کادر درمانی، بلکه برای عموم مردم نیز بسیار بالاست. در بسیاری از موارد، اولین دقایق پس از بروز یک فوریت، زمان طلایی محسوب می شود که در آن اقدامات اولیه صحیح می تواند تا حد زیادی از شدت آسیب بکاهد و شانس بقای بیمار را افزایش دهد. بنابراین، آگاهی از علائم هشداردهنده و دانستن زمان و چگونگی تماس با اورژانس ۱۱۵، مهارتی حیاتی برای هر شهروند است.

۲.۲. لیست علائم و شرایط اورژانسی رایج

در مواجهه با فردی که یکی از علائم زیر را تجربه می کند، باید فوراً با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفت و وضعیت را اطلاع داد. هر لحظه تأخیر می تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد.

مشکلات تنفسی شدید

شامل تنگی نفس ناگهانی و شدید، احساس خفگی، تنفس های سطحی یا بسیار سریع، کبودی لب ها و نوک انگشتان، و شنیدن صداهای غیرطبیعی مانند خس خس سینه یا غرغر در حین تنفس. این علائم می توانند نشان دهنده واکنش های آلرژیک شدید، حمله آسم، یا مشکلات قلبی جدی باشند.

درد قفسه سینه

درد شدید، فشار، سنگینی یا سوزش در قفسه سینه که ممکن است به دست ها (بیشتر دست چپ)، گردن، فک، پشت یا شکم منتشر شود. این علائم می توانند نشان دهنده سکته قلبی یا سایر فوریت های قلبی باشند که نیاز به مداخله فوری دارند.

علائم سکته مغزی

فلج یا ضعف ناگهانی در یک سمت بدن (صورت، دست، پا)، اختلال در تکلم (پریشان گویی، مشکل در پیدا کردن کلمات یا فهمیدن صحبت دیگران)، افتادگی یک طرف صورت، سردرد ناگهانی و بسیار شدید، یا مشکلات بینایی ناگهانی. برای تشخیص سریع می توان از تست FAST (Face drooping, Arm weakness, Speech difficulty, Time to call 115) استفاده کرد.

خونریزی های شدید و غیرقابل کنترل

خونریزی های ناشی از جراحات عمیق، زخم های باز، یا خونریزی های داخلی مشکوک (مانند استفراغ خونی، مدفوع سیاه و قیری یا خونی، خونریزی از واژن یا رکتوم). کنترل سریع خونریزی برای جلوگیری از شوک و افت فشار خون حیاتی است.

ضربه به سر و آسیب های نخاعی

از دست دادن هوشیاری، استفراغ های مکرر، سردرد شدید و پایدار پس از ضربه به سر، گیجی و اختلال در حافظه، مشکل در راه رفتن یا ضعف در اندام ها پس از ضربه به ستون فقرات. هرگونه آسیب به سر یا گردن باید جدی گرفته شود.

سوختگی های شدید

سوختگی های درجه دو و سه، سوختگی های وسیع (بیش از ۱۰ درصد سطح بدن)، سوختگی در نواحی حساس مانند صورت، دست ها، پاها، ناحیه تناسلی، یا سوختگی های ناشی از مواد شیمیایی و جریان برق.

مسمومیت ها

بلع تصادفی یا عمدی مواد شیمیایی، داروها (مصرف بیش از حد)، گازگرفتگی (مانند مونوکسید کربن)، یا مصرف مواد مخدر. علائم می توانند شامل تهوع، استفراغ، گیجی، کاهش هوشیاری، تشنج یا مشکلات تنفسی باشند.

تشنج های طولانی مدت یا مکرر

تشنج هایی که بیش از ۵ دقیقه طول بکشند یا تشنج های پشت سر هم بدون بهبودی کامل هوشیاری بین آن ها، به خصوص در افرادی که سابقه تشنج ندارند یا تشنج آن ها از الگوی معمول خارج شده است.

کاهش سطح هوشیاری

غش کردن (سنکوپ)، کما، گیجی شدید، عدم پاسخگویی به محرک ها، یا هرگونه تغییر ناگهانی و شدید در وضعیت هوشیاری. این می تواند ناشی از افت قند خون، سکته، شوک، یا سایر فوریت های پزشکی باشد.

دردهای شکمی شدید و ناگهانی

درد شکمی ناگهانی و غیرقابل تحمل، به ویژه اگر با تب، استفراغ، یا خونریزی همراه باشد. این شرایط به خصوص در کودکان و سالمندان باید جدی گرفته شود و می تواند نشان دهنده آپاندیسیت، پارگی عضو، یا سایر فوریت های جراحی باشد.

واکنش های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)

ورم ناگهانی صورت، لب ها، گلو و زبان، تنگی نفس شدید، کهیر گسترده و خارش، افت فشار خون و ضعف. این واکنش معمولاً پس از تماس با یک آلرژن (مانند نیش حشره، غذا، یا دارو) رخ می دهد و می تواند کشنده باشد.

شکستگی های باز یا شدید

شکستگی هایی که در آن استخوان از پوست بیرون زده است (شکستگی باز)، یا شکستگی هایی که تغییر شکل شدید و آشکاری در اندام ایجاد کرده اند. همچنین هرگونه آسیب استخوانی همراه با خونریزی یا بی حسی اندام.

افت قند خون شدید (در بیماران دیابتی)

گیجی، لرزش، تعریق سرد، بی حالی شدید، ضعف، سردرد، تاری دید، یا از دست دادن هوشیاری در بیماران دیابتی. این وضعیت نیازمند مداخله فوری برای افزایش سطح قند خون است.

۲.۳. چه زمانی و چگونه با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیریم؟

زمانی که با هر یک از علائم و شرایط اورژانسی ذکر شده در بالا مواجه شدید، سرعت عمل در تماس با اورژانس ۱۱۵ بسیار حیاتی است. ثانیه ها در زمان طلایی فوریت های پزشکی، می توانند تعیین کننده سرنوشت بیمار باشند.

برای تماس مؤثر با اورژانس ۱۱۵، نکات زیر را رعایت کنید:

• حفظ آرامش: سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید تا بتوانید اطلاعات دقیق را ارائه دهید.
• ارائه اطلاعات دقیق:
  • مکان دقیق حادثه: آدرس کامل، نام خیابان، کوچه، شماره پلاک، طبقه و واحد. اگر در محلی ناشناس هستید، به نشانه های اطراف (مغازه، اداره، پارک) اشاره کنید.
  • نوع حادثه: شرح مختصری از اتفاق (تصادف، سقوط، بیماری ناگهانی و غیره).
  • تعداد و وضعیت مصدومین/بیماران: چند نفر آسیب دیده اند؟ آیا هوشیارند؟ نفس می کشند؟ خونریزی دارند؟
  • نام و شماره تماس خود: برای تماس های احتمالی بعدی.
• عدم قطع تلفن: تا زمانی که اپراتور اورژانس تأیید نکند و از شما نخواهد، تلفن را قطع نکنید. ممکن است نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشند یا دستورالعمل های کمک های اولیه را به شما بدهند.
• منتظر ماندن در محل: پس از تماس، در محل حادثه بمانید تا تیم اورژانس به آنجا برسد و آن ها را راهنمایی کنید.

۲.۴. اقدامات اولیه تا رسیدن تیم اورژانس

در فاصله زمانی بین تماس با اورژانس و رسیدن تیم امداد، انجام برخی اقدامات اولیه می تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند. اما مهم است که از انجام کارهایی که دانش و مهارت کافی برای آن ها را ندارید، پرهیز کنید.

• حفظ خونسردی و ایمن سازی محیط: ابتدا از ایمنی خود و سایر افراد حاضر در محل مطمئن شوید. اگر محیط خطرناک است (مثل آتش سوزی، خطر سقوط)، در صورت امکان و بدون به خطر انداختن جان خود، محیط را ایمن کنید.
• عدم جابجایی بیمار: مگر در شرایطی که خطر جدی و قریب الوقوع (مانند آتش سوزی، ریزش آوار) جان بیمار را تهدید می کند، او را جابجا نکنید، به ویژه اگر مشکوک به آسیب های نخاعی یا شکستگی هستید.
• اجرای دستورالعمل های اپراتور اورژانس: دقیقاً به توصیه های اپراتور گوش دهید و هر کاری که از شما می خواهد (مانند گذاشتن بیمار در وضعیت خاص، کنترل خونریزی سطحی) را انجام دهید.
• کنترل خونریزی (در صورت وجود و امکان): اگر خونریزی شدید و آشکار است، با یک پارچه تمیز یا گاز استریل روی محل فشار مستقیم وارد کنید.
• تنفس و هوشیاری: وضعیت تنفس و هوشیاری بیمار را زیر نظر داشته باشید و هرگونه تغییر را به اپراتور گزارش دهید.

برای کسب اطلاعات جامع تر در مورد کمک های اولیه خاص در شرایطی مانند سکته قلبی یا سکته مغزی، توصیه می شود مقالات تخصصی مربوطه را مطالعه نمایید.

نتیجه گیری

همانطور که در این مقاله به تفصیل شرح داده شد، شرایط فوریت پزشکی ابعاد مختلفی دارد؛ از شرایط ورود به یکی از حساس ترین و مؤثرترین رشته های دانشگاهی، یعنی فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی، گرفته تا آگاهی عمومی از علائم حیاتی که نشان دهنده یک اورژانس پزشکی هستند. این رشته، فرصتی برای افرادی است که شور و اشتیاق خدمت به هم نوع و نجات جان آن ها را دارند و از توانمندی های جسمی و روحی لازم برای مواجهه با چالش های این مسیر برخوردارند.

از سوی دیگر، دانش و آمادگی برای تشخیص یک فوریت پزشکی در محیط عادی زندگی، مهارتی ضروری برای تمامی شهروندان محسوب می شود. شناخت علائم هشداردهنده و اطلاع رسانی به موقع به اورژانس ۱۱۵، می تواند تفاوت بزرگی در سرنوشت بیماران ایجاد کند و به کاهش عوارض جبران ناپذیر و افزایش شانس بقا بینجامد. امید است با افزایش آگاهی در هر دو حوزه، هم شاهد تربیت نیروهای متخصص و متعهد بیشتری در این عرصه باشیم و هم جامعه ای آگاه تر و آماده تر در مواجهه با شرایط بحرانی داشته باشیم.

سوالات متداول

آیا رشته فوریت های پزشکی بدون کنکور هم پذیرش دارد؟

پذیرش در رشته فوریت های پزشکی در دانشگاه های سراسری و دانشگاه آزاد به صورت متمرکز و از طریق کنکور انجام می شود. با این حال، در برخی سال ها یا برای مقاطع خاص (معمولاً کاردانی) ممکن است ظرفیت هایی از طریق سوابق تحصیلی و بدون کنکور نیز ارائه شود. برای اطلاع دقیق از این موارد، باید دفترچه های انتخاب رشته سال مربوطه و اطلاعیه های سازمان سنجش و دانشگاه آزاد را به دقت مطالعه کنید. حتی در صورت پذیرش بدون کنکور، مرحله مصاحبه و معاینه پزشکی همچنان جزو الزامات اصلی خواهد بود.

حداقل رتبه لازم برای قبولی در رشته فوریت پزشکی چقدر است؟

رتبه قبولی در رشته فوریت های پزشکی بسته به سهمیه ها، دانشگاه و ظرفیت های هر سال متغیر است. همچنین، این رشته جزو رشته های نیمه متمرکز محسوب می شود که علاوه بر رتبه کنکور، قبولی در مصاحبه و معاینه پزشکی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به طور کلی، برای قبولی در دانشگاه های دولتی، معمولاً رتبه های بهتری نیاز است، اما نمی توان عدد دقیقی را به عنوان حداقل رتبه اعلام کرد.

آیا تحصیل در این رشته تضمین استخدام است؟

رشته فوریت های پزشکی با توجه به نیاز جامعه به خدمات اورژانسی، از بازار کار نسبتاً خوبی برخوردار است و نرخ جذب فارغ التحصیلان در اورژانس ۱۱۵، بیمارستان ها و مراکز خصوصی بالاست. اما هیچ رشته ای تضمین ۱۰۰ درصدی استخدام ندارد. مهارت های فردی، سابقه کارآموزی، توانایی های عملی و عملکرد در مصاحبه های استخدامی، در کنار نیاز بازار کار، در استخدام نهایی تأثیرگذار هستند.

مدت زمان تحصیل در رشته فوریت های پزشکی چقدر است؟

مدت زمان تحصیل در مقطع کاردانی رشته فوریت های پزشکی حدود ۲ سال (۴ ترم) است که شامل ۶۸ واحد درسی می شود. پس از اتمام دوره کاردانی، امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته (معمولاً ۲ سال دیگر) وجود دارد. دوره کارشناسی پیوسته نیز معمولاً ۴ سال (۸ ترم) طول می کشد و شامل ۱۳۰ واحد درسی است.

تفاوت فوریت پزشکی با پرستاری چیست؟

تفاوت اصلی بین فوریت پزشکی و پرستاری در محیط و ماهیت اصلی کار آن ها است. تکنسین های فوریت پزشکی عمدتاً در محیط پیش بیمارستانی (صحنه حادثه، منزل بیمار، حین انتقال با آمبولانس) فعالیت می کنند و وظیفه اصلی شان، ارائه مراقبت های اولیه و حیاتی در شرایط اورژانسی تا رسیدن بیمار به بیمارستان است. در مقابل، پرستاران بیشتر در محیط بیمارستان، مراکز درمانی و کلینیک ها فعالیت دارند و مراقبت های جامع تر و طولانی مدت تری را به بیماران ارائه می دهند که شامل تجویز دارو، مراقبت از زخم، پایش وضعیت بیمار و آموزش به بیماران می شود. هر دو حرفه حیاتی هستند اما نقش ها و محیط های کاری متفاوتی دارند.

چه سنی برای فوریت پزشکی مناسب نیست؟

به طور کلی، محدودیت سنی در رشته فوریت های پزشکی به دلیل نیاز به آمادگی جسمانی و روانی بالا، اهمیت دارد. در دانشگاه های سراسری حداکثر سن ۲۸ سال (با احتساب خدمت و طرح تا ۳۰ سال) و در دانشگاه آزاد حداکثر ۲۴ سال (با احتساب خدمت ۲۶ سال) تعیین شده است. سنین بالاتر از این محدوده ها ممکن است برای ورود به رشته مناسب نباشند، زیرا این شغل نیازمند چالاکی، قدرت بدنی و تحمل بالای استرس است.

اگر در مصاحبه رشته فوریت پزشکی قبول نشویم، تکلیف انتخاب های دیگر چه می شود؟

در صورتی که در مصاحبه رشته فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی قبول نشوید، جای نگرانی نیست. سازمان سنجش انتخاب های دیگر شما را که در فرم انتخاب رشته خود وارد کرده اید، بررسی خواهد کرد. به عبارت دیگر، عدم قبولی در مصاحبه فوریت پزشکی تنها منجر به حذف آن انتخاب از لیست اولویت های شما می شود و تأثیری بر سایر انتخاب هایتان نخواهد داشت و آن ها بدون مشکل بررسی خواهند شد.

اصلی ترین علائم حمله قلبی چیست؟

اصلی ترین علائم حمله قلبی شامل درد یا فشار شدید در قفسه سینه است که ممکن است به دست چپ، گردن، فک، پشت یا شکم نیز انتشار یابد. این درد معمولاً با تنگی نفس، تعریق سرد، تهوع یا استفراغ و احساس ضعف یا سرگیجه همراه است. در صورت مشاهده این علائم، باید فوراً با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفته شود.

چه زمانی حتماً باید با ۱۱۵ تماس گرفت؟

باید در هر شرایطی که فکر می کنید جان فردی در خطر است یا وضعیت پزشکی او به سرعت رو به وخامت می رود، با ۱۱۵ تماس بگیرید. این شرایط شامل مشکلات تنفسی شدید، درد قفسه سینه، علائم سکته مغزی یا قلبی، خونریزی های شدید، کاهش سطح هوشیاری، تشنج طولانی مدت، مسمومیت های جدی، سوختگی های وسیع یا عمیق، و واکنش های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) می شود. بهتر است در صورت شک و تردید نیز تماس بگیرید و از کارشناسان اورژانس راهنمایی بخواهید.