شبه جزیره ی بالکان

شبه جزیره بالکان سرزمینی رویایی در جنوب شرقی اروپا با موقعیت جغرافیایی بی نظیر و طبیعتی خیره کننده از دیرباز مهد تمدن ها و فرهنگ های گوناگون بوده است. این منطقه که از شمال به کوه های آلپ و جلگه مجارستان از جنوب به دریای مدیترانه از شرق به دریای اژه و سیاه و از غرب به دریای یونان و آدریاتیک محدود می شود مجموعه ای از کشورهای باستانی و مدرن را در خود جای داده است. بالکان با تنوع اقلیمی فرهنگی و تاریخی خود مقصدی جذاب برای کاوشگران و دوستداران طبیعت و تاریخ محسوب می شود.

این سرزمین کهن با وسعتی حدود ۷۲۸ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۶۰ میلیون نفر قلب تپنده جنوب شرقی قاره سبز به شمار می رود. نام بالکان از رشته کوه هایی به همین نام گرفته شده که از مرکز بلغارستان تا شرق صربستان امتداد دارند. برخی پژوهشگران ریشه این واژه را ترکی می دانند که به معنای «رشته کوه های پوشیده از درخت» است؛ واژه ای که هنوز هم در رشته کوه های بلخان در ترکمنستان به گوش می رسد. این منطقه پل ارتباطی میان شرق و غرب همواره شاهد تبادل فرهنگ ها زبان ها و سنت ها بوده است. تنوع زبانی از جمله روسی یونانی ترکی و مقدونی گواه این آمیختگی فرهنگی است. در ادامه این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این شبه جزیره شگفت انگیز خواهیم پرداخت تا تصویری جامع از این نگین اروپا ارائه دهیم.

درباره شبه جزیره ی بالکان

شبه جزیره بالکان با موقعیت استراتژیک خود در تقاطع سه قاره اروپا آسیا و آفریقا از اهمیت ژئوپلیتیکی و تاریخی فراوانی برخوردار است. این منطقه که از جنوب با دریای مدیترانه و از شمال با دشت های مجارستان هم مرز است یک گذرگاه طبیعی برای مهاجرت ها لشکرکشی ها و تجارت بوده است. از نظر جغرافیایی بالکان عمدتاً کوهستانی است که رشته کوه های دیناری بالکان و رودوپ از مهم ترین آنها به شمار می روند. این کوهستان ها دره ها و جلگه های حاصلخیزی را در دل خود جای داده اند که از دیرباز محل سکونت و کشاورزی بوده اند. رودخانه های مهمی نظیر دانوب و ساوا نیز از این منطقه عبور کرده و نقش حیاتی در زندگی مردم و اقتصاد منطقه ایفا می کنند.

تاریخ بالکان داستانی پر فراز و نشیب از ظهور و سقوط امپراتوری ها و شکل گیری ملت هاست. از دوران روم باستان و بیزانس گرفته تا قرون متمادی حاکمیت امپراتوری عثمانی و سپس نفوذ امپراتوری اتریش-مجارستان هر دوره تاریخی لایه ای جدید به هویت پیچیده این سرزمین افزوده است. این همزیستی تاریخی به تنوع بی نظیر فرهنگی مذهبی و قومی در منطقه منجر شده است. ارتدوکس شرقی کاتولیک رومی و اسلام سه دین اصلی هستند که پیروان زیادی در بالکان دارند و مساجد کلیساها و صومعه های تاریخی در کنار یکدیگر نمادی از این همزیستی هستند.

اصطلاح «بالکانی کردن» که به معنای تقسیم شدن یک منطقه به دولت های کوچک و اغلب متخاصم است خود ریشه در تاریخ پرکشمکش این شبه جزیره دارد. در قرن بیستم بالکان شاهد جنگ های خونین و تغییرات مرزی گسترده ای بود که از جمله آنها می توان به جنگ های بالکان جنگ جهانی اول و فروپاشی یوگسلاوی اشاره کرد. این حوادث زخم های عمیقی بر پیکره این سرزمین بر جای گذاشته اند اما در عین حال مردمان بالکان را با روحیه ای مقاوم و اراده ای قوی برای بازسازی و پیشرفت مجهز کرده اند. امروزه با وجود چالش های گذشته کشورهای بالکان در مسیر توسعه و همکاری های منطقه ای گام برمی دارند و تلاش می کنند تا با بهره گیری از پتانسیل های طبیعی و فرهنگی خود به مقصدی صلح آمیز و جذاب برای گردشگران تبدیل شوند.

کشورهایی که در این شبه جزیره قرار دارند شامل یونان آلبانی بلغارستان کرواسی اسلوونی مقدونیه شمالی بوسنی و هرزگوین صربستان مونته نگرو رومانی و بخش اروپایی کشور ترکیه هستند. هر یک از این کشورها با ویژگی های منحصربه فرد خود سهمی در غنای فرهنگی و تاریخی بالکان دارند. از سواحل نیلگون دریای آدریاتیک در کرواسی و مونته نگرو گرفته تا کوهستان های سرسبز و دریاچه های آرام در مقدونیه و کوزوو این منطقه طیف وسیعی از تجربیات را برای هر سلیقه ای فراهم می آورد. معماری های باستانی شهرهای تاریخی غذاهای محلی لذیذ و موسیقی فولکلور همگی بخشی از جذابیت های بی شمار بالکان هستند که هر بازدیدکننده ای را شیفته خود می کنند.

شبه جزیره بالکان با تاریخچه ای غنی و موقعیتی استراتژیک همواره در کانون توجه تحولات جهانی قرار داشته و گنجینه ای از فرهنگ ها زبان ها و چشم اندازهای طبیعی است که هر بازدیدکننده ای را به خود جذب می کند.

آشنایی با طبیعت شگفت انگیز بالکان

شبه جزیره بالکان بهشتی برای دوستداران طبیعت و ماجراجویان است. تنوع چشم اندازهای طبیعی در این منطقه از سواحل نیلگون و بکر گرفته تا کوهستان های سر به فلک کشیده و جنگل های انبوه آن را به یکی از دیدنی ترین نقاط کره زمین تبدیل کرده است. در کنار این زیبایی های طبیعی شهرهای کوچک و بزرگ بالکان نیز با جاذبه های تاریخی و فرهنگی خود تجربه ای کامل از سفر را ارائه می دهند. در ادامه به برخی از برجسته ترین جاذبه های طبیعی و تاریخی این منطقه می پردازیم که هر گردشگری را به وجد می آورند.

کرواسی دوبروونیک: این شهر بی نظیر که به «مروارید آدریاتیک» شهرت دارد به دلیل معماری تاریخی خیره کننده و دیوارهای قرون وسطایی اش تحت حفاظت یونسکو قرار گرفته است. دوبروونیک با سواحل بهشتی هتل های لوکس و چشم اندازهای نفس گیر قطب گردشگری مهمی در کرواسی و کل شبه جزیره بالکان محسوب می شود. گشت وگذار در خیابان های سنگفرش شده و تماشای بناهای باستانی تجربه ای فراموش نشدنی را برای بازدیدکنندگان رقم می زند. این شهر رویایی در سال ۱۹۷۹ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و از آن زمان تاکنون میلیون ها گردشگر را به سوی خود جذب کرده است.

رومانی مارامورش: شهرستان مارامورش در شمال رومانی منطقه ای تاریخی و روستایی است که به دلیل چشم اندازهای بکر و معماری چوبی منحصر به فردش شهرت دارد. کلیساهای چوبی مارامورش که برخی از آنها در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند نمونه هایی بی نظیر از هنر و فرهنگ این منطقه هستند. جنگل های سرسبز و زندگی روستایی آرام فرصتی عالی برای رهایی از شلوغی زندگی شهری و غرق شدن در آرامش طبیعت فراهم می کنند. برای تجربه کامل زیبایی های این منطقه حداقل چهار روز زمان لازم است تا با خیال راحت در میان روستاها و طبیعت بکر آن گشت و گذار کرد.

صربستان گامزیگراد: شهر گامزیگراد در صربستان گنجینه ای از تاریخ روم باستان است. این شهر محل بنای کاخ گالریوس امپراتور روم در قرن سوم و چهارم میلادی بوده و امروزه بقایای آن به عنوان یک سایت باستان شناسی مهم مورد توجه گردشگران قرار دارد. حمام های آب گرم استحکامات کاخ ها و بناهای یادبود رومی همگی از شکوه گذشته این شهر حکایت دارند. گامزیگراد نه تنها از نظر تاریخی جذاب است بلکه طبیعت اطراف آن نیز با چشم اندازهای زیبا و آرامش بخش مکانی ایده آل برای بازدید و استراحت فراهم می کند. این شهر گواه اهمیت صربستان در تاریخ امپراتوری روم است.

مقدونیه شمالی کوه های سار: رشته کوه های سار در مقدونیه شمالی نمادی از عظمت و آرامش طبیعت هستند. این کوهستان ها با قله های بلند دره های سرسبز و دریاچه های کوهستانی زلال مقصدی عالی برای کوهنوردان و طبیعت گردان محسوب می شوند. پیاده روی در مسیرهای کوهستانی تماشای مناظر پانورامیک و لذت بردن از هوای پاک کوهستان تجربه ای بی نظیر و روح بخش است. این منطقه زیستگاه گونه های متنوع گیاهی و جانوری نیز هست و پارک های ملی موجود در آن حفاظت از این تنوع زیستی را تضمین می کنند. کوه های سار فرصتی برای ارتباط عمیق با طبیعت ناب بالکان فراهم می آورند.

کوزوو کوه های روگووا: پارک ملی کوه های روگووا در کوزوو با دریاچه های آرام دره های عمیق و خیره کننده آبشارهای شگفت انگیز و قله های بلند یکی دیگر از جاذبه های طبیعی برجسته بالکان است. این منطقه بکر و دست نخورده برای فعالیت هایی نظیر پیاده روی کوهنوردی غارنوردی و حتی اسکی در فصل زمستان ایده آل است. طبیعت بی نظیر روگووا با چشم اندازهای متنوع و آرامش بی حد و حصر روح و روان هر بازدیدکننده ای را تسکین می دهد و خاطراتی ماندگار را در ذهن او حک می کند. دره های سرسبز کوچک و آبشارهای خروشان زیبایی این منطقه را دوچندان کرده اند.

مونته نگرو دریاچه اسکادار: دریاچه اسکادار بزرگترین دریاچه در شبه جزیره بالکان و یکی از گنجینه های ملی مونته نگرو محسوب می شود. این دریاچه که توسط کوه های کارست احاطه شده با تنوع بی نظیر حیات وحش به ویژه پرندگان و فضای دلربا و جادویی خود سحرآمیزترین مناظر طبیعی را به تصویر می کشد. قایق سواری در آب های زلال دریاچه تماشای نیلوفرهای آبی و جزایر کوچک تجربه ای آرامش بخش و فراموش نشدنی است. دریاچه اسکادار به عنوان یک پارک ملی مقصد محبوبی برای اکوتوریسم و دوستداران طبیعت است و زیبایی های بکر آن هر سال گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند.

آلبانی درمی: روستای کوچک درمی در آلبانی با سواحل فیروزه ای و خانه های سفیدرنگ سنتی نمادی از آرامش و صفا در منطقه بالکان است. این روستای ساحلی با فضای صمیمی و دوستانه خود احساس غریبگی را از بازدیدکنندگان دور می کند. گشت وگذار در کوچه پس کوچه های درمی لذت بردن از غذاهای دریایی تازه در رستوران های محلی و آفتاب گرفتن در سواحل آرام آن فرصتی عالی برای استراحت و تجدید قوا فراهم می آورد. درمی با زیبایی های طبیعی و فرهنگ مهمان نواز خود مقصدی ایده آل برای تعطیلات تابستانی است و خاطراتی دلنشین را برای هر مسافری به ارمغان می آورد.

کرواسی رووینی: شهر باستانی رووینی در کرواسی یکی از دیدنی ترین و زیباترین شهرهای ساحلی شبه جزیره بالکان است. این شهر که در شبه جزیره ای کوچک در دریای آدریاتیک واقع شده با خانه های رنگارنگ خیابان های باریک و کلیسای سنت یوفمیا منظره ای کارت پستالی را به وجود آورده است. سواحل رویایی آب های زلال رستوران های محلی با غذاهای لذیذ و اماکن دیدنی طبیعی رووینی را به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل کرده اند. تماشای غروب آفتاب از بندر رووینی تجربه ای جادویی و فراموش نشدنی است که هر بازدیدکننده ای را شیفته خود می کند. رووینی تلفیقی از تاریخ فرهنگ و طبیعت بی نظیر را ارائه می دهد.

مسجد اورتاکوی مسجدی روی موج های بسفر

مسجد اورتاکوی یکی از نمادهای معماری و فرهنگی شهر استانبول و بخش اروپایی ترکیه است که در قلب شبه جزیره بالکان جای گرفته است. این مسجد باشکوه با نام رسمی «مسجد بزرگ مجیدیه» در محله اورتاکوی و در کرانه اروپایی تنگه بسفر قرار دارد و با معماری نئوباروک خود جلوه ای بی نظیر از هنر دوران عثمانی را به نمایش می گذارد. طراحی این بنای فاخر در اواسط قرن نوزدهم میلادی توسط معماران برجسته ارمنی گارابت بالیان و نیگوگایوس بالیان انجام شد که میراث دار یکی از مشهورترین خاندان های معماری در امپراتوری عثمانی بودند.

ویژگی برجسته مسجد اورتاکوی موقعیت منحصر به فرد آن است که گویی بر روی امواج بسفر شناور است. پنجره های بزرگ و قوس های ظریف آن چشم اندازی بی بدیل به سوی آب های زلال تنگه و پل بسفر ارائه می دهند. این مسجد به ویژه در شب با نورپردازی هنرمندانه و انعکاس نورهایش در آب منظره ای سحرآمیز خلق می کند که سوژه ای محبوب برای عکاسان و گردشگران است. مناره های باریک و بلند آن به همراه گنبد اصلی هارمونی خاصی با محیط اطراف ایجاد کرده اند و آن را به یکی از زیباترین مساجد استانبول تبدیل کرده اند.

مسجد اورتاکوی نه تنها یک مکان عبادی بلکه یک جاذبه توریستی مهم است که سالانه هزاران بازدیدکننده را به خود جذب می کند. فضای اطراف مسجد نیز با کافه ها و رستوران های دنج محلی عالی برای قدم زدن لذت بردن از چشم انداز بسفر و امتحان کردن غذاهای محلی است. این مسجد نمونه ای بارز از تلفیق هنر مذهب و طبیعت است که نقش ترکیه را به عنوان پلی میان شرق و غرب در منطقه بالکان به خوبی نشان می دهد. بازدید از این مسجد تجربه ای فراموش نشدنی از غرق شدن در زیبایی های تاریخی و طبیعی استانبول را به ارمغان می آورد.

معماری داخلی مسجد نیز به همان اندازه خیره کننده است. دیوارها با خطاطی های زیبا و تزئینات ظریف آراسته شده اند و لوسترهای بزرگ و پرنور فضایی روحانی و در عین حال باشکوه ایجاد کرده اند. استفاده از سنگ مرمر صورتی در ساختار داخلی به این بنا جلوه ای لطیف و دلنشین بخشیده است. محراب و منبر مسجد نیز با دقت و ظرافت خاصی طراحی شده اند که نشان دهنده اوج هنر معماری عثمانی در آن دوره است. قرار گرفتن این مسجد در کنار آب نه تنها به زیبایی بصری آن افزوده بلکه باعث شده تا نسیم خنک بسفر همواره در فضای آن جریان داشته باشد و آرامشی خاص به آن ببخشد. این مکان شاهدی بر تاریخ غنی و فرهنگ پربار منطقه است.

کشورهای شبه جزیره بالکان کدامند؟

کشورهای اصلی شبه جزیره بالکان شامل یونان آلبانی بلغارستان کرواسی اسلوونی مقدونیه شمالی بوسنی و هرزگوین صربستان مونته نگرو رومانی و بخش اروپایی ترکیه هستند. این کشورها هر یک با فرهنگ و تاریخ منحصربه فرد خود به غنای این منطقه می افزایند.

موقعیت جغرافیایی شبه جزیره بالکان کجاست؟

شبه جزیره بالکان در جنوب شرقی اروپا واقع شده است. این منطقه از سه طرف با دریاهای مدیترانه اژه سیاه یونان و آدریاتیک احاطه شده و از شمال به کوه های آلپ و دشت های مجارستان محدود می شود که موقعیتی استراتژیک به آن می بخشد.

تاریخچه شبه جزیره بالکان چیست؟

تاریخچه بالکان بسیار غنی و پیچیده است. این منطقه شاهد حاکمیت امپراتوری های بزرگ نظیر روم بیزانس و عثمانی بوده است. در قرون اخیر نیز به دلیل تنوع قومی و مذهبی شاهد جنگ ها و تحولات سیاسی گسترده ای از جمله فروپاشی یوگسلاوی بوده است.

آب و هوای شبه جزیره بالکان چگونه است؟

آب و هوای شبه جزیره بالکان بسیار متنوع است. مناطق ساحلی آن دارای آب و هوای مدیترانه ای با تابستان های گرم و خشک و زمستان های ملایم هستند. در مقابل مناطق داخلی و کوهستانی اقلیم قاره ای با تابستان های گرم و زمستان های سرد و برفی را تجربه می کنند.

شبه جزیره بالکان چه نامهای دیگری دارد؟

این منطقه عمدتاً با نام بالکان شناخته می شود و نام دیگری به طور گسترده برای آن رایج نیست. با این حال اصطلاح بالکانی کردن به معنی تقسیم شدن به دولت های کوچک و متخاصم با اشاره به تاریخ پر فراز و نشیب این منطقه به کار می رود.