سوغات سیستان و بلوچستان سوزن دوزی

سیستان و بلوچستان دیار افسانه ها و رنگ ها سرزمینی است با فرهنگی غنی و مردمانی هنرمند که در گوشه و کنار آن گنجینه هایی از هنر و طعم نهفته است. سفر به این استان پهناور تجربه ای بی بدیل از آشنایی با آداب و رسوم کهن و طبیعتی بکر است. اما هیچ سفری به این خطه بدون همراه آوردن یادگاری از هنر دست و ذائقه مردمش کامل نمی شود. سوغات این منطقه بازتابی از هویت اصیل بلوچی و سیستانی است؛ از سوزن دوزی های ظریف که حکایت از دستان ماهر زنان هنرمند دارد تا خوراکی های محلی با طعم های خاص و به یادماندنی که ریشه در اقلیم گرم و محصولات کشاورزی منطقه دارند. شناخت این سوغات نه تنها به انتخاب هدیه ای ارزشمند کمک می کند بلکه دریچه ای است به سوی درک عمیق تر فرهنگ و هنر مردمان این دیار.

صنایع دستی سیستان و بلوچستان

صنایع دستی در سیستان و بلوچستان صرفاً اشیای تزئینی نیستند بلکه بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره فرهنگ و تاریخ این مردم به شمار می روند. هر قطعه از صنایع دستی داستانی از تلاش صبر خلاقیت و ارتباط عمیق با محیط زیست و باورهای مردمان این منطقه را روایت می کند. این هنرها که نسل به نسل منتقل شده اند شامل طیف وسیعی از بافته ها دوخت ها سفالگری و سایر هنرهای کاربردی و تزئینی هستند که هر کدام ویژگی های منحصربه فرد خود را دارند و می توانند یادگاری ارزشمند از سفر به این استان باشند. این دست سازه ها نه تنها زیبایی بصری دارند بلکه کاربردی بوده و ریشه در نیازها و سبک زندگی سنتی دارند.

سوزن دوزی یا گلدوزی بلوچی

سوزن دوزی بلوچی که به آن گلدوزی بلوچی نیز گفته می شود یکی از برجسته ترین و شناخته شده ترین هنرهای دستی استان سیستان و بلوچستان است. این هنر اوج ذوق و دقت زنان بلوچ را به نمایش می گذارد و طرح ها و رنگ های به کار رفته در آن اغلب الهام گرفته از طبیعت نقوش هندسی و عناصر بومی است. سوزن دوزی بر روی انواع پارچه ها به ویژه پارچه های لباس محلی زنان شال ها رومیزی ها کوسن ها و حتی زیورآلات انجام می شود. تنوع طرح ها و شیوه های دوخت در مناطق مختلف بلوچستان این هنر را بسیار غنی و متنوع ساخته است. نخ های ابریشمی و پنبه ای با رنگ های شاد و تیره اصلی ترین مواد اولیه این هنر محسوب می شوند و سوزن دوزان با مهارت بی نظیر خود نقش هایی بدیع و چشم نواز خلق می کنند که هر بیننده ای را مجذوب خود می سازد. این هنر نه تنها جنبه تزئینی دارد بلکه بخشی از هویت فرهنگی زنان بلوچ و نمادی از صبر و هنر والای آنان است.

قدمت سوزن دوزی بلوچی

تاریخچه دقیق سوزن دوزی بلوچی به درستی مشخص نیست اما شواهد و یافته های باستان شناسی نشان می دهد که این هنر ریشه ای بسیار کهن در منطقه دارد. برخی پژوهشگران قدمت آن را به دوران پیش از اسلام و حتی هزاره پنجم پیش از میلاد نسبت می دهند. طرح های مشابهی در آثار کشف شده از شهر سوخته در منطقه سیستان مشاهده شده که نشان دهنده ارتباط تاریخی این هنر با فرهنگ های باستانی منطقه است. در طول قرون متمادی سوزن دوزی بلوچی تحت تأثیر فرهنگ ها و تمدن های مختلف قرار گرفته و تکامل یافته است اما اصالت و هویت خود را حفظ کرده است. این هنر در دوره های مختلف به ویژه در دوره تیموریان و صفویان رونق قابل توجهی داشته و مورد توجه درباریان و اشراف قرار گرفته است. انتقال این هنر از مادر به دختر یکی از دلایل بقا و تداوم آن در طول تاریخ بوده است و امروزه نیز به عنوان یکی از میراث های ناملموس فرهنگی ایران شناخته می شود.

مدل ها و شیوه های دوخت سوزن دوزی

سوزن دوزی بلوچی دارای مدل ها و شیوه های دوخت بسیار متنوعی است که هر کدام زیبایی و پیچیدگی خاص خود را دارند. این تنوع ناشی از تفاوت های منطقه ای سلیقه هنرمند و کاربرد نهایی قطعه است. برخی از شیوه های رایج دوخت شامل پلیوار دوزی سیاه دوزی پرکار دوزی و ساده دوزی است. پلیوار دوزی که بیشتر در مناطق جنوبی بلوچستان رایج است با استفاده از نخ های رنگی و طرح های هندسی و گل دار مشخص می شود و معمولاً بر روی لبه های لباس و شال ها به کار می رود. سیاه دوزی همانطور که از نامش پیداست با استفاده از نخ سیاه و اغلب برای تزئین حاشیه و پیش سینه لباس ها با نقوش هندسی انجام می شود. پرکار دوزی شامل دوخت های متراکم و پرحجم است که سطح زیادی از پارچه را می پوشاند در حالی که ساده دوزی شامل دوخت های ظریف تر و کمتر متراکم است. هر یک از این شیوه ها تکنیک ها و الگوهای خاص خود را دارند که توسط هنرمندان باتجربه به کار گرفته می شوند و نتیجه کار اثری هنری با ارزش و زیبایی منحصر به فرد است.

سفال کلپورگان

سفال کلپورگان یکی از شگفت انگیزترین و قدیمی ترین هنرهای سفالگری در ایران و جهان است که در روستایی به همین نام در شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان رواج دارد. آنچه سفال کلپورگان را متمایز می کند قدمت چند هزار ساله آن و تداوم شیوه سنتی ساخت آن است. این سفال ها تماماً با دست و بدون استفاده از چرخ سفالگری ساخته می شوند؛ شیوه ای که از دوران پیش از تاریخ مرسوم بوده است. نکته قابل توجه دیگر نقش آفرینی زنان در تمامی مراحل تولید از آماده سازی گل گرفته تا نقش اندازی و پخت است. طرح های به کار رفته بر روی این سفال ها بسیار ساده و هندسی بوده و با استفاده از رنگ های طبیعی به دست آمده از سنگ معدنی تیتوک و آب و پودر سنگ نگارگری می شوند. رنگ غالب این سفال ها پس از پخت قرمز آجری است و فاقد هرگونه لعاب هستند. روستای کلپورگان به عنوان تنها موزه زنده سفال جهان شناخته شده و این هنر به عنوان میراث ناملموس در یونسکو نیز به ثبت رسیده است. سفال کلپورگان نمادی از پیوند عمیق انسان با طبیعت و تداوم هنرهای سنتی در این منطقه است.

سکه دوزی و آینه دوزی

سکه دوزی و آینه دوزی هنرهای تزئینی پر زرق و برق و محبوبی در استان سیستان و بلوچستان به ویژه در میان عشایر بلوچ هستند. این هنرها شامل دوختن سکه آینه های کوچک منجوق پولک دکمه های صدفی و تکه های پارچه رنگی بر روی پارچه اصلی است. نتیجه کار سطحی براق و درخشان است که جلوه ای خاص به اشیا می بخشد. سکه دوزی و آینه دوزی بیشتر برای تزئین لباس های محلی پرده ها روتختی عروس زیورآلات کیف و حتی وسایل تزئینی برای شترها به کار می رود. طرح ها اغلب هندسی و تکراری هستند و با دقت و صبر فراوان توسط زنان هنرمند اجرا می شوند. استفاده از آینه ها در این هنر شاید ریشه در باورهای سنتی برای دفع چشم زخم داشته باشد اما امروزه بیشتر جنبه تزئینی و زیبایی دارد. ترکیب رنگ های شاد پارچه ها با درخشش سکه ها و آینه ها این دست سازه ها را بسیار جذاب و چشم نواز کرده و آن ها را به سوغاتی های پرطرفداری تبدیل کرده است.

حصیر بافی بلوچی

حصیربافی یا همان تگرد در گویش بلوچی و خولک در گویش سیستانی یکی از قدیمی ترین هنرهای دستی در سیستان و بلوچستان است که ریشه در استفاده مردمان بومی از مواد اولیه موجود در طبیعت دارد. ماده اصلی در حصیربافی بلوچی برگ درخت نخل وحشی یا داز است که به وفور در مناطق جنوبی استان یافت می شود. هنرمندان با استفاده از این برگ ها و با تکنیک های خاص بافت انواع محصولات کاربردی و تزئینی را تولید می کنند. این محصولات شامل سبد در اندازه های مختلف زیرانداز (شامل سجاده و سفره) کلاه بادبزن کیف و حتی برخی اسباب بازی های سنتی است. حصیربافی نه تنها به دلیل زیبایی طبیعی و بافت منحصربه فردش مورد توجه است بلکه به دلیل سازگاری با محیط زیست و استفاده از مواد تجدیدپذیر هنری پایدار محسوب می شود. این هنر نیز مانند بسیاری از صنایع دستی دیگر منطقه عمدتاً توسط زنان انجام می شود و بخشی از اقتصاد خانواده های روستایی و عشایری را تشکیل می دهد.

خامه دوزی

خامه دوزی که به آن سفید دوزی یا خامک دوزی نیز گفته می شود یکی دیگر از انواع سوزن دوزی های ظریف و زیبای استان سیستان و بلوچستان به ویژه در منطقه سیستان است. تفاوت اصلی خامه دوزی با سایر سوزن دوزی ها در این است که صرفاً با نخ ابریشم سفید و بدون استفاده از رنگ های دیگر انجام می شود. نام «خامه دوزی» نیز از واژه «خامه» به معنای ابریشم نتابیده و رنگ نشده گرفته شده است که نشان دهنده اصالت و سادگی این هنر است. طرح های به کار رفته در خامه دوزی اغلب شامل نقوش هندسی گل ها و بته جقه ها هستند که با دوخت های برجسته و ظریف بر روی پارچه های سفید یا کرم رنگ مانند کتان و ابریشم اجرا می شوند. این هنر برای تزئین لباس ها (به ویژه سرآستین یقه و پیش سینه) رومیزی جانماز کوسن و سایر منسوجات خانگی به کار می رود. خامه دوزی با زیبایی understated و دقت خیره کننده خود نمادی از هنر ناب و سنت های دیرینه منطقه سیستان است.

گلیم بافی

گلیم بافی یا همان شال بافی در گویش محلی یکی از هنرهای بافندگی سنتی و پرطرفدار در سیستان و بلوچستان است که عمدتاً توسط زنان روستایی و عشایری انجام می شود. گلیم ها زیراندازهای بدون پرز هستند که با استفاده از نخ های پشمی بافته می شوند. طرح ها و نقوش گلیم بلوچی معمولاً هندسی و ذهنی هستند و بافنده بدون استفاده از نقشه از پیش تعیین شده طرح ها را در ذهن خود خلق و بر روی دار پیاده می کند. رنگ های به کار رفته در گلیم های بلوچی اغلب تیره و گرم هستند مانند انواع قهوه ای قرمز تیره آبی تیره و سیاه که با رنگ های روشن تر برای ایجاد کنتراست ترکیب می شوند. از گلیم برای زیرانداز پرده دیوارپوش پشتی خورجین و حتی سفره استفاده می شود. در منطقه سیستان نیز گلیم بافی رواج دارد که ممکن است از نظر ابعاد رنگ ها (معمولاً روشن تر) و برخی نقوش با گلیم بلوچی تفاوت هایی داشته باشد اما هر دو نمادی از هنر بافندگی اصیل این استان هستند.

قالی بافی

قالی بافی هنری دیرینه و ارزشمند در استان سیستان و بلوچستان است که ریشه در سنت ها و فرهنگ مردمان این منطقه دارد. قالی های بافته شده در این استان به ویژه قالی های بلوچی به دلیل کیفیت پشم رنگ های طبیعی و طرح های خاص خود شهرت دارند. قالی های بلوچی اغلب دارای نقوش هندسی انتزاعی و گاهی طرح هایی الهام گرفته از طبیعت مانند حیوانات و درختان هستند. رنگ های غالب در این قالی ها نیز مانند گلیم تیره و گرم هستند. گره مورد استفاده در قالی های بلوچی عمدتاً گره فارسی (نامتقارن) است و بافندگان از پودهای رنگی برای ایجاد جلوه های بصری خاص استفاده می کنند. دار قالی در این منطقه معمولاً افقی است که با سبک زندگی عشایری و امکان جابجایی سازگار است. قالی های سیستانی ممکن است از نظر ابعاد بزرگتر باشند و نقوش انسانی و رنگ های روشن تر در آن ها بیشتر دیده شود. قالی بافی در سیستان و بلوچستان نه تنها یک هنر بلکه منبع درآمد مهمی برای بسیاری از خانواده هاست و خرید این قالی ها به حفظ این میراث گرانبها کمک می کند.

لنج سازی میراث معنوی یونسکو

لنج سازی هنر سنتی ساخت قایق های چوبی بزرگ در سواحل جنوبی ایران از جمله استان سیستان و بلوچستان و به ویژه در منطقه مکران یکی از میراث های فرهنگی مهم و ثبت شده در فهرست میراث معنوی یونسکو است. اگرچه لنج ها به معنای رایج سوغات نیستند که بتوان آن ها را به راحتی حمل کرد اما نمادی از تاریخ دریانوردی مهارت های سنتی و ارتباط عمیق مردمان ساحل نشین با دریا هستند. ساخت لنج ها نیازمند دانش بومی عمیق در زمینه نجاری شناخت انواع چوب و تکنیک های اتصال است که نسل به نسل منتقل شده است. این سازه های چوبی بزرگ که برای ماهیگیری و تجارت دریایی استفاده می شوند با ابزارهای ساده و بدون استفاده از نقشه های دقیق مهندسی نوین ساخته می شوند و استحکام و دوام آن ها حیرت آور است. دیدن کارگاه های لنج سازی و آشنایی با فرآیند ساخت این شناورهای سنتی تجربه ای جذاب برای گردشگران است و نشان دهنده بخش مهمی از فرهنگ و اقتصاد مناطق ساحلی استان است.

سیاه دوزی

سیاه دوزی یکی از انواع سوزن دوزی های رایج در منطقه سیستان استان سیستان و بلوچستان است. همانطور که از نامش پیداست این هنر با استفاده از نخ سیاه معمولاً از جنس ابریشم بر روی پارچه هایی با رنگ روشن انجام می شود. طرح های به کار رفته در سیاه دوزی عمدتاً هندسی و شامل خطوط و مثلث های متصل به هم است که با ظرافت و دقت فراوان دوخته می شوند. این دوخت ها اغلب به صورت شبکه ای و توپر انجام شده و بخش هایی از پارچه را می پوشانند. سیاه دوزی بیشتر برای تزئین حاشیه لباس های محلی سرآستین یقه و پیش سینه به کار می رود و جلوه ای ساده اما شکیل به لباس می بخشد. این هنر با تضاد رنگی میان نخ سیاه و پارچه روشن زیبایی خاصی دارد و نمادی از سادگی و هنر اصیل منطقه سیستان است. سیاه دوزی نیز مانند سایر هنرهای دستی منطقه نیازمند صبر و مهارت بالایی است و توسط زنان هنرمند سیستانی انجام می شود.

پریوار دوزی

پریوار دوزی که با نام پلیوار دوزی نیز شناخته می شود یکی دیگر از شیوه های زیبای سوزن دوزی در استان سیستان و بلوچستان است که بیشتر در مناطق جنوبی استان به ویژه سراوان و ایرانشهر رواج دارد. این هنر شامل دوخت های مستقیم و گاهی برجسته بر روی پارچه است که با استفاده از نخ های رنگی متنوع و شاد انجام می شود. طرح های پلیوار دوزی اغلب شامل نقوش هندسی گل ها و طرح های انتزاعی است که با ظرافت خاصی کنار هم قرار می گیرند. این دوخت بیشتر برای تزئین حاشیه شال ها و روسری ها (اشارپ) لبه آستین ها پایین شلوارها پیش سینه لباس ها و همچنین بر روی کلاه بازوبند و سایر اشیای تزئینی به کار می رود. پریوار دوزی با رنگ های درخشان و طرح های پرانرژی خود نمادی از شادابی و ذوق هنری مردمان بلوچ است و یکی از محبوب ترین انواع سوزن دوزی برای تهیه سوغات محسوب می شود.

دودنی بافی

دودنی بافی هنری سنتی و کمتر شناخته شده در استان سیستان و بلوچستان به ویژه در منطقه سیستان است. این هنر شامل بافت یک نوع توری تزئینی با استفاده از ساقه ها و الیاف یک گیاه علفی خاص است که در منطقه می روید. دودنی بافته شده ظاهری مشبک و ظریف دارد و معمولاً به صورت نوارهایی بافته می شود. در گذشته دودنی بافی بیشتر با باورهای سنتی برای دفع چشم زخم و بلا گره خورده بود و این توری ها را در خانه ها آویزان می کردند. امروزه کاربرد سنتی آن کمرنگ تر شده اما همچنان به عنوان یک هنر دستی بومی و یادگاری از سنت های گذشته مورد توجه قرار می گیرد. اگرچه این هنر به اندازه سوزن دوزی یا سفالگری شهرت ندارد اما بخشی از تنوع هنرهای دستی سیستان و بلوچستان را تشکیل می دهد و نشان دهنده استفاده خلاقانه مردم از مواد طبیعی اطراف خود برای خلق آثار هنری است.

سوغات خوراکی سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان علاوه بر صنایع دستی بی نظیر دارای طیف وسیعی از سوغات خوراکی خوشمزه و منحصربه فرد است که بازتابی از اقلیم محصولات کشاورزی و آشپزی خاص این منطقه هستند. از شیرینی های محلی مقوی که با خرما و غلات تهیه می شوند تا ادویه های خوش عطر و میوه های گرمسیری که در کمتر نقطه ای از ایران یافت می شوند هر کدام می توانند طعمی به یادماندنی از سفر به این استان را با خود به همراه بیاورند. این خوراکی ها نه تنها لذیذ هستند بلکه بسیاری از آن ها ارزش غذایی بالایی داشته و ریشه در سنت های غذایی دیرینه منطقه دارند. آشنایی با این سوغات خوراکی تجربه ای جذاب برای هر گردشگری است که به دنبال کشف طعم های جدید و اصیل است.

لندو شیرین

لندو یکی از شیرینی های سنتی و بسیار محبوب در استان سیستان و بلوچستان به ویژه در مناطق سیستان و بلوچستان شمالی است. این شیرینی مقوی و پرانرژی با استفاده از خرما گندم برشته و کنجد تهیه می شود. برای تهیه لندو خرماهای بدون هسته را با گندم برشته و کنجد مخلوط کرده و سپس این ترکیب را تحت فشار قرار می دهند تا حالت چسبندگی پیدا کند و سفت شود. پس از آن مخلوط فشرده شده را به اشکال مختلف برش داده یا قالب می زنند. لندو به دلیل داشتن خرما و کنجد سرشار از مواد مغذی و انرژی است و به عنوان یک میان وعده سالم و مقوی به خصوص برای کودکان و در ایام ماه مبارک رمضان بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. ماندگاری بالای این شیرینی نیز آن را به گزینه ای مناسب برای سوغات تبدیل کرده است.

کلوچه خرمایی

کلوچه خرمایی که در منطقه سیستان به کلوچه زابلی نیز شهرت دارد یکی دیگر از شیرینی های سنتی و خوشمزه سیستان و بلوچستان است. این کلوچه ها معمولاً به شکل مثلثی تهیه می شوند و مواد اصلی آن ها شامل خمیری است که با استفاده از آرد روغن آب خمیرمایه و ادویه هایی مانند سیاه دانه و رازیانه تهیه می شود و داخل آن با مخلوطی از خرما دارچین و روغن حیوانی پر می شود. کلوچه خرمایی طعمی شیرین و عطری دلپذیر دارد و به دلیل استفاده از خرما بسیار مقوی است. این کلوچه ها معمولاً در ایام عید نوروز و سایر مناسبت ها پخته می شوند اما امروزه در تمام طول سال در قنادی ها و بازارهای محلی یافت می شوند. کلوچه خرمایی یک میان وعده عالی همراه با چای است و یکی از سوغاتی های پرطرفدار خوراکی این استان محسوب می شود.

کشک زرد

کشک زرد یکی از محصولات غذایی منحصر به فرد و سنتی منطقه سیستان است که با کشک های رایج در سایر نقاط ایران تفاوت زیادی دارد. کشک زرد به شکل پودری است و از تخمیر مخلوطی از بلغور گندم دوغ سیر و ادویه هایی مانند زردچوبه زیره شوید و گشنیز به دست می آید. این مخلوط برای مدتی در کیسه های نخی نگهداری می شود تا تخمیر شود سپس خشک شده و پودر می شود. کشک زرد پودری ماندگاری بالایی دارد و برای تهیه یک غذای محلی سریع و مقوی به همین نام استفاده می شود. برای پخت آن پودر کشک زرد را در روغن تفت داده و با افزودن آب آن را به صورت یک خورش یا سوپ غلیظ در می آورند که معمولاً با نان محلی سرو می شود. کشک زرد به دلیل فرآیند تخمیر و مواد تشکیل دهنده اش دارای ارزش غذایی بالا و خواص پروبیوتیکی است و طعمی خاص و کمی ترش دارد که آن را به یک سوغات خوراکی متفاوت تبدیل کرده است.

خرما

استان سیستان و بلوچستان یکی از قطب های مهم تولید خرما در ایران است و خرما یکی از اصلی ترین محصولات کشاورزی و سوغات این منطقه محسوب می شود. تنوع ارقام خرما در این استان بسیار بالاست و شامل انواع معروفی مانند خرمای ربی و خرمای مضافتی (به ویژه در ایرانشهر و سراوان) می شود. خرمای ربی یکی از ارقام صادراتی مهم استان است که ظاهری کشیده و نیمه خشک دارد و در مناطق مختلفی از استان کشت می شود. خرمای مضافتی نیز که شهرت جهانی دارد در برخی مناطق استان با کیفیت بالا تولید می شود. خرما منبع غنی از انرژی فیبر ویتامین ها و مواد معدنی است و به عنوان یک خوراکی سالم و مقوی مصرف می شود. خرید انواع خرمای تازه و باکیفیت از بازارهای محلی یکی از بهترین گزینه ها برای سوغات از سیستان و بلوچستان است.

انبه

انبه پادشاه میوه های گرمسیری یکی از محصولات کشاورزی محبوب و سوغات خوشمزه استان سیستان و بلوچستان به ویژه در مناطق جنوبی استان مانند چابهار سرباز و قصرقند است. اقلیم گرم و مرطوب این مناطق برای کشت انبه بسیار مناسب است و انبه های تولید شده در این استان طعمی شیرین و عطری دلپذیر دارند. فصل برداشت انبه در استان معمولاً در اواخر بهار و تابستان است. علاوه بر مصرف تازه از انبه برای تهیه محصولات متنوعی مانند ترشی انبه (چتنی) مربا لواشک و حتی پودر انبه (ادویه) استفاده می شود که همگی از سوغات پرطرفدار هستند. ترشی انبه با طعم تند و خاص خود یکی از چاشنی های محبوب در منطقه است. انبه سرشار از ویتامین ها و آنتی اکسیدان هاست و خرید آن به عنوان سوغات گزینه ای سالم و خوشمزه است.

ادویه آچار

ادویه آچار یکی از چاشنی های سنتی و خاص منطقه سیستان و بلوچستان است که به آن آچار گوشت نیز گفته می شود. این ادویه ترکیبی منحصربه فرد از غلات و ادویه جات است که به غذاهای محلی طعمی خاص و عطری دلپذیر می بخشد. مواد اصلی تشکیل دهنده ادویه آچار شامل گندم سبوس دار پیاز تخم گشنیز زیره (سبز و سیاه) تخم شوید فلفل قرمز فلفل سیاه زردچوبه و نمک است. این مواد پس از آسیاب شدن و مخلوط کردن به صورت پودری یا خمیری در می آیند که بافت نسبتاً خشکی دارد و رنگ آن زرد تیره است. ادویه آچار به طور سنتی در طبخ انواع آبگوشت و خورش ها به خصوص خورش هایی با رنگ قرمز استفاده می شود و جایگزینی برای رب گوجه فرنگی یا پیاز در فصول خاص بوده است. خرید این ادویه محلی فرصتی است برای تجربه طعم های اصیل آشپزی سیستان و بلوچستان در منزل.

چای سرخ یا ترش

چای سرخ یا چای ترش که با نام علمی هیبیسکوس شناخته می شود یکی دیگر از سوغات گیاهی و محبوب استان سیستان و بلوچستان است. این گیاه در مناطق گرمسیری استان کشت می شود و کاسبرگ های قرمز رنگ گل آن برای تهیه نوشیدنی استفاده می شوند. چای ترش همانطور که از نامش پیداست طعمی ترش و رنگی قرمز زیبا دارد. این نوشیدنی نه تنها گوارا و خوش رنگ است بلکه دارای خواص درمانی متعددی نیز می باشد. در طب سنتی از چای ترش برای کاهش فشار خون تقویت کبد و کلیه و همچنین بهبود سرماخوردگی استفاده می شود. مصرف آن به صورت گرم یا سرد رایج است و می توان آن را با شکر یا عسل شیرین کرد. چای سرخ یک سوغات مفید و متفاوت است که می تواند جایگزین مناسبی برای چای سیاه در رژیم غذایی باشد.

نان محلی

نان های محلی در سیستان و بلوچستان تنوع بی نظیری دارند و هر کدام با مواد اولیه و شیوه های پخت خاص خود بخشی از فرهنگ غذایی این استان را تشکیل می دهند. این نان ها نه تنها برای مصرف روزمره بلکه در مراسم و مناسبت های خاص نیز جایگاه ویژه ای دارند. برخی از نان های معروف این منطقه شامل نان تیموش (بسیار نازک شبیه لواش) نان قلیفی (پخته شده در دیگ مخصوص) نان پرانی (پخته شده روی شن داغ) نان چلبک (نان روغنی سرخ شده) نان بورک (نان شکم پر با سبزیجات) و نان رستم (نان محلی زابل) هستند. مواد اولیه این نان ها معمولاً شامل آرد گندم آب نمک روغن و گاهی تخم مرغ شیر و ادویه های محلی است. شیوه های پخت نیز متفاوت است؛ برخی در تنورهای سنتی برخی روی ساج یا تابه و برخی دیگر به روش های منحصر به فرد محلی تهیه می شوند. خرید انواع نان محلی تازه تجربه ای خوشایند از طعم های اصیل این دیار است.

مهم ترین صنایع دستی سیستان و بلوچستان کدامند؟

مهم ترین صنایع دستی این استان شامل سوزن دوزی بلوچی سفال کلپورگان سکه دوزی و آینه دوزی حصیر بافی خامه دوزی و قالی بافی و گلیم بافی هستند که هر کدام زیبایی و اصالت خاص خود را دارند.

بهترین سوغات خوراکی سیستان و بلوچستان کدامند؟

از محبوب ترین سوغات خوراکی استان می توان به لندو کلوچه خرمایی کشک زرد خرما انبه ادویه آچار و چای ترش اشاره کرد که طعم هایی بی نظیر از اقلیم و آشپزی منطقه ارائه می دهند.

انواع شیرینی سیستان و بلوچستان برای سوغات کدامند؟

شیرینی های سنتی محبوبی مانند لندو (ترکیب خرما گندم و کنجد) و کلوچه خرمایی (کلوچه های مثلثی با مغز خرما و ادویه) از بهترین گزینه ها برای سوغات شیرین از این استان هستند.

خوردنی های معروف زاهدان چه نام دارند؟

در زاهدان می توانید انواع سوغات خوراکی استان از جمله لندو کلوچه خرمایی کشک زرد خرما انبه ادویه آچار و چای ترش را پیدا کنید که از معروف ترین خوردنی های این شهر و منطقه هستند.