اجرت المثل ایام زناشویی

اجرت المثل ایام زناشویی به پاداش و دستمزدی گفته می شود که زن در طول زندگی مشترک، برای کارهایی فراتر از وظایف شرعی و قانونی خود، با دستور شوهر یا بدون قصد تبرع انجام داده است. این حق قانونی برای احقاق زحمات زن در خانواده است. آگاهی از این حق، گامی مهم برای تضمین حقوق مالی زنان و جلوگیری از تضییع آن در مسیر احقاق حقوق است.

اجرت المثل ایام زناشویی چیست؟ تعریف دقیق و مبانی حقوقی

مفهوم اجرت المثل ایام زناشویی، یکی از حقوق مالی مهمی است که قانونگذار برای زنان در نظر گرفته است. این حق برای زنانی است که در طول زندگی مشترک و در کانون خانواده، فعالیت هایی را فراتر از آنچه وظایف شرعی و قانونی شان محسوب می شود، انجام داده اند.

تعریف جامع اجرت المثل ایام زوجیت

اجرت المثل به معنای اجرت کارهای مثل است؛ یعنی دستمزدی که عرفاً برای انجام کارهای مشابه در شرایط عادی پرداخت می شود. در بستر زندگی زناشویی، اجرت المثل به پاداشی اطلاق می شود که زن در قبال کارهایی مانند خانه داری، آشپزی، نگهداری و تربیت فرزندان، پذیرایی از مهمانان همسر و سایر فعالیت های خانوادگی که جزو وظایف شرعی و قانونی او نیست، مستحق دریافت آن است.

نکته کلیدی در اینجا، این است که این کارها باید به امر زوج (به دستور یا درخواست شوهر) انجام شده باشد یا زن قصد تبرع (انجام کار به صورت رایگان و بدون انتظار پاداش) نداشته باشد. به عبارت دیگر، فرض بر این است که اگر زن بدون قصد مجانی بودن و به درخواست شوهر، خدماتی ارائه دهد، مستحق دریافت اجرت المثل آن خدمات است. این حق، با دستمزد در معنای رایج تفاوت دارد، چرا که در زندگی زناشویی، روابط عاطفی و خانوادگی بر پایه مبادلات مالی صرف نیست، اما قانونگذار برای جلوگیری از سوءاستفاده و تضییع حقوق زن، این مکانیسم حمایتی را پیش بینی کرده است.

مبانی قانونی و فقهی اجرت المثل

مبنای قانونی اجرت المثل ایام زناشویی در ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ و تبصره آن ریشه دارد. این ماده صراحتاً بیان می کند: دادگاه ضمن رأی طلاق یا فسخ نکاح، باید در مورد اجرت المثل ایام زناشویی نیز تعیین تکلیف کند. ریشه های فقهی این حق نیز به فقه امامیه بازمی گردد که بر مبنای آن، انجام کارهای منزل توسط زن، جزو وظایف شرعی او محسوب نمی شود. بنابراین، اگر زن این کارها را انجام دهد، می تواند اجرت المثل آن را مطالبه کند، مگر اینکه به طور صریح یا ضمنی قصد تبرع داشته باشد.

هدف قانونگذار از وضع حق اجرت المثل برای زنان، حمایت از حقوق مالی آنان و به رسمیت شناختن ارزش کار و تلاش بی شمار ایشان در کانون خانواده است که اغلب نادیده گرفته می شود.

شرایط لازم و اساسی برای مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی

مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی نیازمند وجود شرایطی است که بدون آنها، دادگاه به درخواست زن رسیدگی نمی کند. این شرایط به دقت در قانون پیش بینی شده اند تا حقوق هر دو طرف دعوا حفظ شود.

انجام کارها به امر زوج یا عدم قصد تبرع

این شرط، مهم ترین و در عین حال چالش برانگیزترین شرط برای مطالبه اجرت المثل است. اثبات اینکه کارهای انجام شده توسط زن، به درخواست یا دستور شوهر بوده (امر زوج)، یا اینکه زن این کارها را با قصد دریافت پاداش انجام داده و قصد مجانی بودن (قصد تبرع) نداشته، از اهمیت بالایی برخوردار است.

شرح مفاهیم و نحوه اثبات:

• امر زوج: به این معناست که شوهر از زن بخواهد کارهایی را انجام دهد که وظیفه شرعی یا قانونی او نیست. این درخواست می تواند صریح (مثلاً لطفا خانه را تمیز کن) یا ضمنی و عرفی باشد (مثلاً انتظار دارد همسرش برای مهمانانش غذا بپزد).
• عدم قصد تبرع: یعنی زن این کارها را از ابتدا به قصد دریافت پاداش انجام داده و قصدش کمک بلاعوض نبوده است. در اکثر موارد، اثبات عدم قصد تبرع دشوار است، چرا که روابط زناشویی بر پایه محبت و همکاری استوار است. با این حال، می توان با شواهدی، این امر را ثابت کرد.

راهکارهای عملی برای اثبات:

1. شهادت شهود: دوست، فامیل یا همسایگانی که شاهد درخواست های مرد یا عدم قصد تبرع زن بوده اند.
2. اقرار مرد: اگر مرد در دادگاه یا خارج از آن، به انجام کارها به امر خود یا عدم قصد تبرع زن اقرار کند.
3. شواهد عرفی: گاهی عرف جامعه نشان می دهد که انجام برخی کارها در یک طبقه اجتماعی خاص، فراتر از وظایف زن بوده و انتظار پاداش برای آن طبیعی است.
4. اسناد مکتوب یا دیجیتالی: پیامک ها، ایمیل ها یا فایل های صوتی (با رعایت قوانین مربوط به ضبط مکالمات) که دال بر درخواست شوهر یا عدم قصد تبرع زن باشند.

عدم نشوز زن

نشوز به معنای عدم تمکین زن از وظایف زناشویی مشروع خود است. بر خلاف تصور رایج، نشوز زن به طور کلی مانع از دریافت اجرت المثل نمی شود. اجرت المثل مربوط به کارهایی است که زن فراتر از وظایف شرعی خود انجام داده است. حتی اگر زن در برخی وظایف عادی خود نشوز کرده باشد، همچنان مستحق دریافت اجرت المثل کارهای فوق وظیفه است.

طلاق به درخواست مرد باشد یا سوء رفتار زن دلیل طلاق نباشد

بر اساس قانون، اجرت المثل ایام زناشویی در صورتی به زن تعلق می گیرد که:

• مرد درخواست طلاق داده باشد.
• طلاق به دلیل سوء رفتار زن نباشد.

این شرط برای جلوگیری از مطالبه اجرت المثل توسط زنی است که با اعمال و رفتار خود، موجب از هم پاشیدگی زندگی شده است. با این حال، تشخیص سوء رفتار زن که علت اصلی طلاق باشد، به عهده قاضی است و باید مستند به دلایل و مدارک کافی باشد. در طلاق توافقی، زوجین می توانند در مورد اجرت المثل به توافق برسند. در طلاق از طرف زن نیز مطالبه اجرت المثل، شرایط خاص و دشواری های بیشتری دارد و زن باید ثابت کند که درخواست طلاقش به دلیل عسر و حرج (سختی و تنگنا) ناشی از سوء رفتار مرد بوده است.

کارهای انجام شده در دوران زندگی مشترک (پس از عقد رسمی)

اجرت المثل تنها برای کارهایی قابل مطالبه است که در طول دوران زندگی مشترک رسمی و پس از جاری شدن عقد دائم انجام شده باشد. بنابراین، کارهایی که در دوران نامزدی یا قبل از عقد رسمی انجام شده، مشمول اجرت المثل نمی شوند. در مورد عقد موقت (صیغه) نیز اجرت المثل به طور پیش فرض تعلق نمی گیرد، مگر اینکه در متن عقدنامه موقت صراحتاً شرط شده باشد.

نحوه محاسبه و تعیین مبلغ اجرت المثل ایام زناشویی: عوامل مؤثر و فرآیند کارشناسی

محاسبه مبلغ اجرت المثل ایام زناشویی یک فرآیند تخصصی است که توسط کارشناسان رسمی دادگستری انجام می شود. این مبلغ بر اساس عوامل متعددی تعیین می گردد و جنبه های مختلف زندگی مشترک زوجین را در بر می گیرد.

مهم ترین عوامل مؤثر بر تعیین مبلغ اجرت المثل

کارشناسان دادگستری برای تعیین مبلغ اجرت المثل، به مجموعه ای از فاکتورها توجه می کنند که به شرح زیر است:

عامل مؤثر	توضیح
مدت زمان زندگی مشترک	هر چه زندگی مشترک طولانی تر باشد، احتمالاً زن خدمات بیشتری ارائه کرده و مبلغ اجرت المثل نیز بالاتر خواهد بود.
شأن و عرف خانواده و جایگاه اجتماعی زوجین	سطح توقعات از خدمات منزل و سبک زندگی، بر اساس شأن اجتماعی و اقتصادی خانواده (مثلاً یک خانواده با خدم و حشم بیشتر یا یک خانواده با زندگی ساده تر) در تعیین اجرت المثل مؤثر است.
نوع، کیفیت و حجم کارهای انجام شده توسط زن	آیا زن صرفاً کارهای روزمره را انجام می داده یا در امور خاص تری مانند مدیریت مالی خانه، مراقبت از بیماران، یا حتی کمک در کسب وکار همسر نیز مشارکت فعال داشته است؟
وضعیت مالی و توانایی پرداخت مرد	توانایی مالی شوهر در پرداخت اجرت المثل، به صورت غیرمستقیم در تعیین مبلغ نهایی تأثیرگذار است. دادگاه معمولاً به نحوی رأی می دهد که امکان اجرا داشته باشد.
شاغل بودن یا خانه دار بودن زن	اگر زن خانه دار باشد و تمام وقت خود را صرف امور منزل کرده باشد، معمولاً اجرت المثل بیشتری به او تعلق می گیرد. اما زن شاغل نیز در صورت انجام کارهای فوق وظیفه، می تواند اجرت المثل دریافت کند.
تعداد فرزندان و میزان مشارکت زن در تربیت و نگهداری	مراقبت و تربیت فرزندان، به ویژه در سنین پایین، بار کاری زیادی بر دوش زن می گذارد که در محاسبه اجرت المثل لحاظ می شود.
خدمات خاص و فوق العاده	مواردی مانند مراقبت از والدین سالخورده همسر، کمک مستقیم در پیشبرد شغل همسر (مثلاً حسابداری، مدیریت مشتریان) یا سایر فعالیت های فراتر از عرف.

فرآیند تعیین مبلغ توسط کارشناس رسمی دادگستری

پس از طرح دادخواست اجرت المثل در دادگاه خانواده، قاضی پرونده را به یک یا چند کارشناس رسمی دادگستری در رشته مربوطه (معمولاً امور خدماتی و خانگی) ارجاع می دهد. این فرآیند معمولاً شامل مراحل زیر است:

1. ارجاع پرونده: قاضی با صدور قرار کارشناسی، پرونده را به کارشناس منتخب ارجاع می دهد.
2. بررسی و ارزیابی کارشناس: کارشناس با بررسی اسناد و مدارک، مطالعه پرونده، و در صورت لزوم بازدید از منزل مشترک زوجین، مصاحبه با طرفین و شهود، و توجه به عرف محل و شأن اجتماعی زوجین، به ارزیابی می پردازد.
3. نقش عرف: در بسیاری از موارد، عرف جامعه و محل زندگی زوجین نقش پررنگی در تعیین نوع و حجم کارهای فوق وظیفه و ارزش مادی آن ها ایفا می کند.
4. تهیه و ارائه نظریه کارشناسی: کارشناس پس از اتمام بررسی ها، نظریه خود را به صورت کتبی به دادگاه ارائه می دهد که شامل مبلغ پیشنهادی اجرت المثل است.

اعتراض به نظریه کارشناسی و مراحل پس از آن

پس از ابلاغ نظریه کارشناسی به طرفین دعوا، هر یک از زن یا مرد می توانند در صورت عدم رضایت از مبلغ تعیین شده، ظرف مهلت قانونی (معمولاً یک هفته) به آن اعتراض کنند. در صورت اعتراض، دادگاه ممکن است پرونده را به هیئت کارشناسی (شامل سه کارشناس) ارجاع دهد تا بررسی دقیق تری صورت گیرد. رأی هیئت کارشناسی از اعتبار بیشتری برخوردار است و در نهایت مبنای تصمیم قاضی قرار می گیرد.

مثال کاربردی برای درک بهتر نحوه محاسبه

فرض کنید زنی به مدت ۱۵ سال در یک زندگی مشترک، خانه داری، آشپزی، مراقبت از دو فرزند و گاهی کمک در امور اداری شغل همسرش را انجام داده است. همسر او نیز در سطح اجتماعی متوسط رو به بالا قرار دارد و از وضعیت مالی خوبی برخوردار است. در چنین حالتی، کارشناس با در نظر گرفتن ۱۵ سال خدمت، حجم بالای کارهای منزل و تربیت فرزندان، و همچنین سطح زندگی زوجین، ممکن است مبلغ قابل توجهی را به عنوان اجرت المثل تعیین کند. اگر این زن می توانست در این ۱۵ سال با همین توانایی ها در بازار کار مشغول شود و درآمد کسب کند، این امر نیز در ذهن کارشناس تأثیرگذار خواهد بود.

مراحل قانونی مطالبه و دادخواست اجرت المثل ایام زناشویی در دادگاه

مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی یک فرآیند حقوقی است که نیاز به رعایت مراحل مشخص و دقیق دارد. آشنایی با این مراحل می تواند به زنانی که قصد احقاق حق خود را دارند، کمک شایانی کند.

گام اول: مشاوره حقوقی با وکیل متخصص خانواده

شروع فرآیند مطالبه اجرت المثل بدون مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده، می تواند ریسک های زیادی به همراه داشته باشد. وکیل با اشراف کامل به قوانین و رویه قضایی، می تواند در موارد زیر به شما کمک کند:

• ارزیابی اولیه پرونده: تشخیص اینکه آیا شما شرایط لازم برای مطالبه اجرت المثل را دارید یا خیر.
• جمع آوری مدارک: راهنمایی در مورد انواع مدارک و شواهدی که برای اثبات دعوا نیاز دارید.
• تنظیم دادخواست: نگارش صحیح و کامل دادخواست با استناد به مواد قانونی.
• دفاع موثر: حضور در جلسات دادگاه و دفاع از حقوق شما در برابر قاضی و طرف مقابل.

اهمیت وکیل در این پرونده ها حیاتی است، زیرا کوچکترین اشتباه در تنظیم دادخواست یا ارائه دلایل، می تواند منجر به رد دعوا شود.

گام دوم: جمع آوری مدارک لازم و شواهد اثباتی

برای موفقیت در پرونده اجرت المثل، لازم است مدارک و شواهد کافی جمع آوری شود. این مدارک شامل موارد زیر است:

• مدارک هویتی: شناسنامه و کارت ملی زن.
• عقدنامه: سند رسمی ازدواج دائم.
• لیست دقیق کارهای انجام شده: فهرستی از خدماتی که زن در طول زندگی مشترک انجام داده، به همراه مدت زمان و کیفیت آن ها.
• شهادت کتبی یا شفاهی شهود: افرادی که از نزدیک شاهد فعالیت های زن در منزل و درخواست های مرد بوده اند (دوستان، آشنایان، همسایگان، یا حتی خویشاوندان که بدون نفع شخصی شهادت می دهند). مشخصات کامل شهود باید ارائه شود.
• سایر شواهد: عکس ها، فیلم ها، پیامک ها یا فایل های صوتی (با رعایت قوانین مربوط به محرمانه بودن مکالمات) که نشان دهنده کارهای انجام شده یا درخواست مرد باشد.
• مدارک مربوط به وضعیت مالی مرد: فیش حقوقی، سند املاک، مدارک شرکت (در صورت دسترسی) که می تواند در تعیین مبلغ نهایی تأثیرگذار باشد.

گام سوم: تنظیم و ثبت دادخواست در دادگاه خانواده

پس از جمع آوری مدارک و مشورت با وکیل، نوبت به تنظیم و ثبت دادخواست می رسد. دادخواست اجرت المثل باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

• مشخصات خواهان: (زن) نام، نام خانوادگی، شماره ملی و نشانی.
• مشخصات خوانده: (مرد) نام، نام خانوادگی، شماره ملی و نشانی.
• خواسته: مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی.
• شرح دلایل و مستندات: توضیح مختصری از زندگی مشترک، کارهای انجام شده توسط زن (فوق وظایف شرعی)، اشاره به عدم قصد تبرع یا درخواست مرد و ارائه فهرست مدارک و شهود.

دادخواست باید در دادگاه خانواده محل اقامت مرد یا محل وقوع عقد ثبت شود. نکات کلیدی در تنظیم دادخواست، رعایت دقت، صراحت و استناد به مواد قانونی مرتبط است.

گام چهارم: روند رسیدگی در دادگاه

پس از ثبت دادخواست و تعیین شعبه رسیدگی کننده، مراحل زیر طی می شود:

1. احضار طرفین: دادگاه، زن و مرد را برای جلسه رسیدگی احضار می کند.
2. حضور در جلسات دادرسی: طرفین یا وکلایشان باید در جلسات دادگاه حاضر شوند و دفاعیات خود را ارائه دهند.
3. ارجاع به کارشناسی: در صورت لزوم، پرونده برای تعیین مبلغ اجرت المثل به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده می شود.
4. صدور رأی بدوی: پس از بررسی های لازم، قاضی رأی بدوی را صادر می کند.
5. مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی: طرفین می توانند ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز برای تجدیدنظر و ۲۰ روز برای فرجام خواهی) به رأی صادره اعتراض کنند.

گام پنجم: اجرای حکم و نحوه دریافت مبلغ اجرت المثل

پس از قطعی شدن رأی دادگاه مبنی بر محکومیت مرد به پرداخت اجرت المثل، زن می تواند درخواست صدور اجراییه کند. در این مرحله، اگر مرد از پرداخت مبلغ خودداری کند، زن می تواند از طریق دادورز اجرای احکام اقدامات زیر را انجام دهد:

• تقسیط: مرد می تواند درخواست اعسار از پرداخت و تقسیط مبلغ را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی، مبلغ را تقسیط می کند.
• جلب: در صورتی که مرد توانایی پرداخت داشته باشد اما از پرداخت خودداری کند، زن می تواند با طی مراحل قانونی، حکم جلب او را از دادگاه دریافت کند.
• توقیف اموال: در صورت شناسایی اموال منقول یا غیرمنقول متعلق به مرد، می توان درخواست توقیف آن اموال را تا سقف مبلغ اجرت المثل ارائه داد.

اجرت المثل در شرایط خاص و تفاوت های آن با سایر حقوق مالی زن

اجرت المثل ایام زناشویی یکی از حقوق مالی زن است، اما تفاوت های اساسی با سایر حقوق مالی مانند نفقه و نحله دارد و در شرایط خاص نیز قواعد متفاوتی بر آن حاکم است.

تفاوت اجرت المثل با نفقه

نفقه و اجرت المثل دو حق مالی جداگانه هستند که از جهات مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند:

ویژگی	اجرت المثل	نفقه
مبنای تعلق	پاداش کارهای اضافی و غیروظیفه ای زن (با امر زوج یا عدم قصد تبرع)	پوشش هزینه های متعارف زندگی زن (خوراک، پوشاک، مسکن و…) در قبال تمکین عام و خاص
زمان تعلق	برای کارهای انجام شده در گذشته (ایام زندگی مشترک)	برای حال و آینده (مادامی که زن در تمکین باشد)
شرط تمکین	عدم نشوز در وظایف عادی مانع دریافت اجرت المثل کارهای فوق وظیفه نیست.	منوط به تمکین زن است؛ در صورت نشوز، نفقه تعلق نمی گیرد.
ماهیت	یک نوع دین و بدهی مالی بابت کار انجام شده	حقی برای تأمین معیشت
امکان مطالبه همزمان	بله، زن می تواند همزمان نفقه معوقه و اجرت المثل را مطالبه کند.	بله

تفاوت اجرت المثل با نحله

نحله نیز یکی دیگر از حقوق مالی زن در هنگام طلاق است که با اجرت المثل تفاوت دارد:

ویژگی	اجرت المثل	نحله
مبنای تعلق	پاداش کارهای اضافی و غیروظیفه ای زن (با امر زوج یا عدم قصد تبرع)	هدیه یا بخشش برای جبران سال های زندگی زن، در صورت عدم تعلق اجرت المثل
شرط اصلی	اثبات امر زوج یا عدم قصد تبرع	عدم استحقاق اجرت المثل (یعنی زن نتواند امر زوج یا عدم قصد تبرع را ثابت کند) و طلاق از طرف مرد باشد.
امکان تعلق همزمان	خیر، اگر اجرت المثل ثابت شود، نحله تعلق نمی گیرد و بالعکس.	خیر

اجرت المثل در انواع طلاق

• طلاق از طرف مرد: این رایج ترین حالت مطالبه اجرت المثل است. اگر مرد درخواست طلاق دهد و دلیل آن سوء رفتار زن نباشد، دادگاه علاوه بر رسیدگی به درخواست طلاق، به اجرت المثل نیز رسیدگی کرده و میزان آن را تعیین می کند.
• طلاق توافقی: در طلاق توافقی، زن و مرد باید بر سر تمامی حقوق مالی از جمله اجرت المثل به توافق برسند. زن می تواند اجرت المثل خود را ببخشد، مبلغ مشخصی برای آن توافق کند یا تعیین مبلغ را به کارشناس دادگاه واگذار کند. در صورت عدم توافق در این خصوص، طلاق توافقی ممکن نیست.
• طلاق از طرف زن: در این حالت، مطالبه اجرت المثل دشوارتر است. زن باید ابتدا ثابت کند که طلاق به دلیل عسر و حرج (سختی و دشواری) ناشی از سوء رفتار مرد بوده و او چاره ای جز درخواست طلاق نداشته است. در چنین شرایطی، دادگاه به اجرت المثل نیز رسیدگی می کند.

اجرت المثل و شروط ضمن عقد نکاح

زوجین می توانند در زمان عقد نکاح یا پس از آن، شروطی را ضمن عقد یا در قرارداد جداگانه ای در مورد اجرت المثل تعیین کنند. مثلاً می توان شرط کرد که زن ماهانه مبلغ مشخصی را بابت کارهای منزل دریافت کند. این شروط، در صورت صحت و انطباق با قانون، برای طرفین لازم الاجرا هستند و می توانند از پیچیدگی های آتی در زمان طلاق بکاهند.

اجرت المثل پس از فوت شوهر

اگر شوهر فوت کند و زن حق اجرت المثل داشته باشد، می تواند آن را از ماترک (ترکه) متوفی مطالبه کند. این حق، مانند سایر دیون، قبل از تقسیم ارث باید از اموال متوفی پرداخت شود. حتی اگر ماترک مرد محدود باشد، اجرت المثل بر وراث او (به نسبت سهم الارث) دین است.

اجرت المثل در ازدواج موقت (صیغه)

در ازدواج موقت، به طور پیش فرض اجرت المثل به زن تعلق نمی گیرد، مگر اینکه در متن عقدنامه موقت، به صراحت این شرط گنجانده شده باشد و مبلغ یا نحوه تعیین آن مشخص شود.

اجرت المثل زن ناشزه

همانطور که قبلاً ذکر شد، نشوز زن در وظایف عادی خود، مانع از دریافت اجرت المثل کارهایی که فراتر از این وظایف انجام داده است، نمی شود. مثلاً اگر زنی ناشزه باشد اما کارهایی مانند مراقبت ویژه از فرزندان بیمار، یا کمک در امور مالی شوهر را انجام داده باشد، همچنان مستحق دریافت اجرت المثل آن کارها است.

انصراف یا بخشش اجرت المثل

زن می تواند با اراده کامل و بدون هیچ گونه اجبار یا اکراهی، از حق اجرت المثل خود انصراف دهد یا آن را به شوهرش ببخشد. این انصراف یا بخشش باید به صورت کتبی و با دلایل و شواهد کافی ثبت شود تا در آینده قابل استناد باشد. هرگونه بخشش تحت فشار یا در شرایط نامتعارف، فاقد اعتبار قانونی است.

نتیجه گیری

اجرت المثل ایام زناشویی، حقی قانونی و مهم برای زنانی است که در طول زندگی مشترک، با انجام کارهایی فراتر از وظایف شرعی و قانونی، نقش بسزایی در ارکان خانواده ایفا کرده اند. این حق، تنها در صورتی قابل مطالبه است که شرایط قانونی آن، به ویژه عدم قصد تبرع و انجام کار به امر زوج، اثبات شود. فرآیند محاسبه و مطالبه اجرت المثل، پیچیدگی های حقوقی خاص خود را دارد و نیازمند دقت و آگاهی کامل از قوانین و رویه های قضایی است.

از این رو، برای احقاق کامل این حق و جلوگیری از تضییع آن، قویاً توصیه می شود که بانوان محترم پیش از هرگونه اقدام، با وکلای متخصص خانواده مشورت نموده و از پشتیبانی حقوقی ایشان بهره مند شوند. آگاهی از حقوق خود، اولین گام در مسیر دستیابی به عدالت و تضمین آینده ای عادلانه است.