طریقه نوشتن سفته جدید

آگاهی از طریقه نوشتن سفته جدید، چه از نوع کاغذی و چه الکترونیکی، برای انجام معاملات و تعهدات مالی به شکلی مطمئن و قانونی ضروری است. این سند تجاری، با رعایت دقیق نکات حقوقی در مراحل تکمیل، اعتبار خود را حفظ کرده و از بروز مشکلات قانونی جلوگیری می کند.

در دنیای پر تبادلات مالی امروز، سفته به عنوان ابزاری قدرتمند و پرکاربرد برای تضمین تعهدات شناخته می شود. از ضمانت وام های بانکی گرفته تا تعهدات کاری و معاملات تجاری، سفته نقش حیاتی ایفا می کند. با این حال، کوچکترین اشتباه در تکمیل آن می تواند به از دست رفتن اعتبار سفته یا بروز چالش های حقوقی جدی منجر شود. با ظهور سفته الکترونیکی، پیچیدگی ها و نکات جدیدی به فرآیند صدور و تکمیل سفته اضافه شده است که ضرورت آشنایی کامل با آن را دوچندان می کند. این مقاله راهنمایی جامع و گام به گام را برای تکمیل صحیح انواع سفته ارائه می دهد و به شما کمک می کند تا با آگاهی کامل از تمامی جزئیات، از اعتبار حقوقی سند خود محافظت کنید.

سفته چیست؟ درک ماهیت یک سند تجاری معتبر

سفته، که در اصطلاح حقوقی به آن فته طلب نیز گفته می شود، یک سند تجاری است که بر اساس آن، صادرکننده (متعهد) به صورت کتبی تعهد می کند مبلغ مشخصی را در موعد معین یا عندالمطالبه (به محض درخواست) به شخص معین یا حامل (کسی که سفته را در دست دارد) پرداخت کند. تعریف دقیق این سند در ماده ۳۰۸ قانون تجارت ایران آمده است که آن را از اسناد عادی متمایز می کند و ویژگی های خاص تجاری به آن می بخشد.

سفته، همانند چک، از اسناد مهم در مبادلات بازرگانی و مالی است، اما تفاوت های عمده ای با چک دارد. در حالی که چک معمولاً به محض ارائه قابل پرداخت است و مستلزم وجود موجودی در حساب بانکی صادرکننده است، سفته می تواند برای پرداخت در آینده صادر شود و الزاماً به حساب بانکی خاصی وابسته نیست. از مهمترین کاربردهای سفته در دنیای امروز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضمانت وام و تسهیلات: بانک ها و موسسات مالی غالباً برای اعطای وام، سفته را به عنوان تضمین بازپرداخت دریافت می کنند.
• ضمانت کاری (حسن انجام کار): کارفرمایان برای اطمینان از انجام صحیح تعهدات شغلی و حفظ اموال شرکت، از کارمندان خود سفته ضمانت می گیرند.
• تعهد پرداخت در معاملات تجاری: در قراردادهای خرید و فروش یا خدمات، برای تضمین پرداخت های آتی، سفته مورد استفاده قرار می گیرد.
• پشتوانه تعهدات شخصی: گاهی افراد برای تضمین تعهدات مالی خود به یکدیگر، سفته صادر می کنند.

تکمیل صحیح سفته از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اشتباه در درج اطلاعات یا ناقص بودن آن، می تواند سفته را از اعتبار تجاری خارج کرده و آن را به یک سند عادی تبدیل کند. در این صورت، پیگیری های حقوقی برای وصول وجه سفته دشوارتر و زمان برتر خواهد شد. بنابراین، آموزش نوشتن سفته و آشنایی با تمامی جزئیات قانونی آن، برای هر فرد یا کسب و کاری ضروری است.

سفته جدید: آشنایی با سفته الکترونیکی و مقایسه آن با سفته کاغذی

با پیشرفت فناوری و گسترش دیجیتالی شدن خدمات، مفهوم سفته جدید یا سفته الکترونیکی مطرح شده است. این نوآوری، روش صدور و تبادل اسناد تجاری را متحول کرده و مزایای قابل توجهی نسبت به سفته کاغذی سنتی ارائه می دهد.

سفته کاغذی: ویژگی ها، تهیه و چالش ها

سفته کاغذی، همان برگه چاپی است که از سال ها پیش برای تضمین تعهدات مالی استفاده می شود. این سفته ها را می توان از شعب بانک ملی ایران یا برخی دکه های روزنامه فروشی و لوازم التحریر تهیه کرد. مبلغ اسمی سفته، که روی آن چاپ شده، حداکثر میزان اعتباری است که می توان برای آن در نظر گرفت. مزیت اصلی سفته کاغذی، ملموس بودن و امکان تبادل فیزیکی آن است که برای برخی افراد احساس اطمینان بیشتری به همراه دارد.

با این حال، سفته کاغذی چالش هایی نیز دارد:

• خطر مفقود شدن یا سرقت: سفته های کاغذی در معرض گم شدن، سرقت یا آسیب فیزیکی هستند که می تواند منجر به مشکلات جدی برای مالک آن شود.
• نیاز به نگهداری فیزیکی: نگهداری و بایگانی سفته های کاغذی، به ویژه در حجم بالا، نیاز به فضای فیزیکی و تدابیر امنیتی دارد.
• فرآیند زمان بر: صدور، تکمیل و انتقال سفته کاغذی معمولاً زمان بر است و نیاز به حضور فیزیکی طرفین دارد.
• خط خوردگی و ابطال: هرگونه خط خوردگی یا نقص در تکمیل سفته کاغذی می تواند به ابطال یا کاهش اعتبار آن منجر شود.

سفته الکترونیکی: نسل جدید اسناد تعهدآور

سفته الکترونیکی نسخه ای دیجیتال از سفته کاغذی است که تمامی ویژگی ها و اعتبار حقوقی سفته سنتی را داراست، اما در محیطی کاملاً دیجیتال صادر، تکمیل، امضا و مبادله می شود. این نوع سفته با هدف تسهیل و تسریع فرآیندهای مالی و تجاری و کاهش کاغذبازی طراحی شده است.

مزایای سفته الکترونیکی شامل موارد زیر است:

1. سرعت و سهولت: صدور و انتقال سفته الکترونیکی به صورت آنلاین و در کمترین زمان ممکن انجام می شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
2. امنیت بالا: با استفاده از امضای دیجیتال و فناوری های رمزنگاری، امنیت سفته های الکترونیکی به طور قابل توجهی افزایش می یابد و خطر جعل یا دستکاری آن کاهش می یابد.
3. قابلیت پیگیری: تمامی مراحل صدور، انتقال و مطالبه سفته الکترونیکی در سامانه های مربوطه ثبت و قابل پیگیری است.
4. کاهش هزینه ها: حذف هزینه های مربوط به چاپ، حمل و نقل و نگهداری فیزیکی، به صرفه جویی در هزینه ها منجر می شود.
5. حفظ محیط زیست: با حذف کاغذ، به کاهش مصرف منابع طبیعی و حفظ محیط زیست کمک می شود.
6. سهولت در مدیریت: مدیریت و بایگانی سفته های الکترونیکی بسیار آسان تر از نسخه های کاغذی است.

برای دریافت و صدور سفته الکترونیکی، معمولاً باید از طریق سامانه ها یا اپلیکیشن های معرفی شده توسط بانک مرکزی یا بانک های عامل (مانند اپلیکیشن آی کاپ یا سامانه های بانکی مربوطه) اقدام کرد. در این سامانه ها، پس از احراز هویت، می توانید فیلدهای مربوط به سفته را تکمیل کرده و با امضای دیجیتال خود، آن را نایید و صادر کنید.

تفاوت های کلیدی: کاغذی در برابر الکترونیکی

با وجود آنکه هر دو نوع سفته از اعتبار حقوقی یکسانی برخوردارند، تفاوت های اساسی در فرآیند تهیه، تکمیل، نگهداری و انتقال آن ها وجود دارد که در جدول زیر خلاصه شده است:

ویژگی	سفته کاغذی	سفته الکترونیکی
نحوه تهیه	بانک ملی، دکه های روزنامه فروشی	سامانه ها و اپلیکیشن های بانکی (مانند آی کاپ)
فرآیند تکمیل	دست نویس یا چاپی روی برگه فیزیکی	تکمیل فیلدهای آنلاین
نحوه امضا	امضای دستی، مهر، اثر انگشت	امضای دیجیتال (احراز هویت آنلاین)
نگهداری	فیزیکی، نیاز به حفاظت در برابر مفقودی و آسیب	دیجیتال، ذخیره سازی در سامانه، امنیت بالا
انتقال	ظهرنویسی فیزیکی روی برگه	انتقال الکترونیکی (ظهرنویسی دیجیتال)
قابلیت پیگیری	دشوارتر، نیاز به نگهداری سوابق فیزیکی	بسیار آسان، تمامی مراحل ثبت و قابل ردیابی
ریسک جعل/دستکاری	نسبتاً بالاتر	بسیار پایین تر
هزینه	هزینه خرید برگه سفته	ممکن است شامل کارمزد صدور آنلاین باشد

راهنمای گام به گام تکمیل سفته کاغذی: از صفر تا صد

تکمیل سفته کاغذی نیازمند دقت فراوان است. هر بخش باید با وسواس و آگاهی از نکات حقوقی مربوطه پر شود تا سفته از اعتبار تجاری خود برخوردار بماند. در ادامه، به بررسی گام به گام نحوه پر کردن سفته کاغذی می پردازیم:

بخش اول: مبلغ سفته (عدد و حروف)

مهمترین بخش هر سفته، تعیین مبلغ آن است. هر برگ سفته مبلغ اسمی مشخصی دارد که به صورت چاپی روی آن درج شده و نشان دهنده حداکثر میزان اعتباری است که آن سفته می تواند داشته باشد. به عنوان مثال، اگر روی سفته ای نوشته شده باشد سفته تا مبلغ ده میلیون ریال، یعنی حداکثر مبلغی که می توان در آن سفته درج کرد، یک میلیون تومان است.

برای درج مبلغ، باید نکات زیر را رعایت کنید:

1. مبلغ را هم به عدد و هم به حروف بنویسید. این کار برای جلوگیری از هرگونه ابهام و دستکاری ضروری است. مطابقت کامل مبلغ عددی و حروفی حیاتی است.
2. مبلغ نوشته شده نباید از مبلغ اسمی سفته بیشتر باشد. اگرچه در صورت بیشتر بودن، طبق رویه قضایی، سفته تا همان مبلغ نوشته شده (نه اسمی) معتبر خواهد بود، اما توصیه می شود برای جلوگیری از هرگونه چالش، مبلغ درج شده از مبلغ اسمی بیشتر نباشد.
3. واحد پولی را به وضوح مشخص کنید (ریال یا تومان). معمولاً در ایران، مبلغ به ریال نوشته می شود.

پیامدهای عدم درج مبلغ یا عدم مطابقت: اگر مبلغ سفته درج نشود یا بین مبلغ عددی و حروفی تفاوت وجود داشته باشد، سفته از اعتبار تجاری خارج شده و به یک سند عادی تبدیل می شود که وصول آن با مشکلات بیشتری همراه خواهد بود. در صورت تفاوت، معمولاً مبلغ حروفی مبنای اعتبار قرار می گیرد.

[تصویر: نمونه سفته با بخش مبلغ پر شده به عدد و حروف]

بخش دوم: تاریخ های حیاتی (صدور و پرداخت)

دو تاریخ مهم در سفته وجود دارد که هر دو باید با دقت درج شوند:

1. تاریخ صدور سفته: این تاریخ، روزی است که سفته توسط صادرکننده تکمیل و امضا شده است. درج تاریخ صدور به حروف (روز، ماه، سال) الزامی است و عدم درج آن، سفته را از اعتبار تجاری ساقط کرده و به سند عادی تبدیل می کند. تاریخ صدور، مبنای محاسبه مهلت های قانونی برای واخواست و پیگیری حقوقی سفته است.
2. تاریخ پرداخت سفته (سررسید): این تاریخ، روزی است که صادرکننده متعهد به پرداخت مبلغ سفته می شود. این بخش را می توان به سه صورت تکمیل کرد:
   • تاریخ مشخص: درج دقیق روز، ماه و سال پرداخت.
   • عندالمطالبه یا به محض رویت: به این معنی که سفته به محض ارائه از سوی دارنده، قابل مطالبه است و صادرکننده باید آن را پرداخت کند.
   • خالی گذاشتن تاریخ پرداخت: در این صورت نیز سفته عندالمطالبه محسوب می شود.

نکات ویژه برای سفته ضمانت: در سفته ضمانت کاری یا سفته ضمانت وام، معمولاً توصیه می شود تاریخ پرداخت را خالی بگذارید یا عبارت عندالمطالبه را درج کنید. این کار به نفع متعهد (ضامن) است، زیرا سفته صرفاً بابت تضمین تعهد است و نه یک پرداخت قطعی در تاریخ مشخص. همچنین در چنین سفته هایی، توصیه می شود در قسمت بابت یا پشت سفته به صراحت قید شود که این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار یا بابت ضمانت وام صادر شده است.

[تصویر: نمونه سفته با بخش تاریخ ها پر شده]

بخش سوم: نام گیرنده وجه: از حامل تا شخص معین

قسمت در وجه یا نام گیرنده از بخش های بسیار مهم سفته است. در این قسمت باید نام و نام خانوادگی کامل شخص حقیقی یا نام کامل شخص حقوقی (شرکت یا موسسه) که قرار است وجه سفته را دریافت کند، با دقت درج شود.

پیامد عدم درج نام گیرنده: اگر نام گیرنده وجه در سفته درج نشود، سفته در وجه حامل محسوب می شود. این به آن معناست که هر کسی که سفته را در دست داشته باشد، می تواند وجه آن را مطالبه کند. در حالی که این ویژگی ممکن است در برخی معاملات تجاری مطلوب باشد، اما ریسک های امنیتی بالایی دارد. گم شدن سفته در وجه حامل می تواند به سوءاستفاده منجر شود، زیرا شخص یابنده می تواند به راحتی آن را وصول کند. از این رو، توصیه می شود همیشه نام گیرنده را به صورت مشخص و دقیق درج کنید.

در صورتی که گیرنده بخواهد سفته را به شخص دیگری منتقل کند، می تواند با ظهرنویسی سفته (پشت نویسی) این کار را انجام دهد که در بخش های بعدی به تفصیل توضیح داده خواهد شد.

[تصویر: نمونه سفته با بخش نام گیرنده پر شده]

بخش چهارم: امضا، مهر یا اثر انگشت صادرکننده

امضای صادرکننده، مهر شرکت (برای اشخاص حقوقی) یا حتی اثر انگشت، حیاتی ترین بخش سفته است. وجود امضا، نشان دهنده تعهد صادرکننده به پرداخت مبلغ سفته است و بدون آن، سفته حتی به عنوان یک سند عادی نیز اعتباری ندارد.

پیامد عدم وجود امضا: اگر سفته بدون امضا، مهر یا اثر انگشت صادرکننده باشد، نه تنها اعتبار تجاری ندارد، بلکه به دلیل عدم احراز هویت متعهد، یک سند باطل تلقی شده و قابلیت مطالبه قانونی را از دست می دهد. امضای سفته باید کاملاً مشخص و غیرقابل انکار باشد. هرگونه مخدوش بودن یا ابهام در امضا می تواند در مراحل پیگیری حقوقی، چالش هایی را ایجاد کند.

[تصویر: نمونه سفته با بخش امضا پر شده]

بخش پنجم: محل پرداخت (اختیاری اما مهم)

در سفته کاغذی، قسمتی برای درج محل پرداخت وجود دارد. طبق قانون تجارت، درج این بخش الزامی نیست؛ با این حال، تکمیل آن می تواند در برخی موارد به تسهیل فرآیند مطالبه کمک کند. در این بخش می توان نام شهر یا محلی که قرار است وجه سفته در آنجا پرداخت شود را درج کرد. اگر محل پرداخت مشخص نشود، محل اقامت صادرکننده سفته، محل پرداخت تلقی می شود.

بخش ششم: بابت (قید هدف صدور سفته)

برخلاف چک، سفته بخش مشخصی برای درج بابت (هدف صدور) ندارد. با این حال، در بسیاری از موارد (به ویژه در سفته های ضمانتی)، برای جلوگیری از سوءاستفاده و روشن شدن هدف از صدور سفته، توصیه می شود عبارت مربوطه را به صورت خوانا و ترجیحاً در پشت سفته یا در حاشیه ای از روی سفته درج کنید. به عنوان مثال، می توانید بنویسید: این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار آقای/خانم [نام] در شرکت [نام شرکت] صادر شده است یا این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام [مبلغ وام] در بانک [نام بانک] صادر شده است.

قید بابت در سفته های ضمانت دار، می تواند نقش کلیدی در اثبات سوءاستفاده از سفته و محدود کردن قابلیت مطالبه آن داشته باشد. در غیر این صورت، سفته یک سند مطلق تلقی شده و اثبات هدف صدور آن بر عهده صادرکننده خواهد بود.

درج این قید، به ویژه در پرونده های حقوقی مربوط به سفته های ضمانت، می تواند به نفع صادرکننده سفته باشد، چرا که مطالبه کننده نمی تواند به راحتی ادعا کند که سفته بابت بدهی عادی صادر شده و باید آن را پرداخت کرد. بلکه باید اثبات شود که شرایط مربوط به مطالبه ضمانت (مثلاً عدم انجام کار یا عدم بازپرداخت وام) محقق شده است.

نحوه تکمیل سفته الکترونیکی: یک راهنمای تصویری

تکمیل سفته الکترونیکی، با وجود تفاوت های ظاهری، از لحاظ ماهیت و اطلاعات مورد نیاز شباهت زیادی به سفته کاغذی دارد. با این تفاوت که تمامی مراحل به صورت آنلاین و از طریق پلتفرم های دیجیتال انجام می شود. در اینجا یک راهنمای کلی از مراحل تکمیل سفته الکترونیکی ارائه می شود:

1. ورود به سامانه یا اپلیکیشن: ابتدا باید به سامانه یا اپلیکیشن بانکی که خدمات سفته الکترونیکی را ارائه می دهد (مانند اپلیکیشن آی کاپ یا پلتفرم های معرفی شده توسط بانک مرکزی و بانک ملی) وارد شوید. معمولاً این فرآیند با احراز هویت بانکی یا از طریق سامانه ثنا انجام می شود.
2. انتخاب گزینه صدور سفته: پس از ورود موفق، گزینه مربوط به صدور سفته جدید یا سفته الکترونیکی را انتخاب کنید.
3. تکمیل فیلدها: در این مرحله، فرمی شامل فیلدهای اطلاعاتی مشابه سفته کاغذی پیش روی شما قرار می گیرد. این فیلدها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
   • مبلغ سفته: مبلغ را هم به عدد و هم به حروف وارد کنید. سامانه معمولاً به صورت خودکار مبلغ حروفی را پس از درج مبلغ عددی نمایش می دهد.
   • تاریخ صدور: تاریخ روز جاری به صورت خودکار یا با امکان ویرایش نمایش داده می شود.
   • تاریخ پرداخت (سررسید): می توانید تاریخ مشخصی را انتخاب کنید یا گزینه عندالمطالبه را فعال نمایید.
   • نام گیرنده وجه: نام و نام خانوادگی گیرنده (یا نام شرکت) را با دقت وارد کنید. امکان انتخاب در وجه حامل نیز ممکن است وجود داشته باشد.
   • اطلاعات صادرکننده: اطلاعات شما (نام، کد ملی) به صورت خودکار از سیستم احراز هویت بارگذاری می شود.
   • توضیحات (بابت): در این قسمت می توانید هدف از صدور سفته را مشخص کنید (مانند بابت ضمانت کاری یا بابت ضمانت وام).
   • محل پرداخت: شهر یا محل پرداخت (معمولاً شهر محل سکونت صادرکننده) را وارد کنید.
4. بررسی و تأیید اطلاعات: پس از تکمیل تمامی فیلدها، یک پیش نمایش از سفته الکترونیکی شما نمایش داده می شود. تمامی اطلاعات را با دقت بازبینی کنید تا از صحت آن ها اطمینان حاصل کنید.
5. امضای دیجیتال: مرحله نهایی، امضای دیجیتال سفته است. این کار معمولاً از طریق کدی که به شماره تلفن همراه شما ارسال می شود یا با استفاده از توکن های امنیتی انجام می گیرد.
6. ارسال و نگهداری: پس از امضای دیجیتال، سفته شما صادر شده و در حساب کاربری شما در سامانه ذخیره می شود. همچنین، امکان ارسال آن به گیرنده (معمولاً از طریق پیامک یا ایمیل حاوی لینک مشاهده سفته) فراهم خواهد بود.

[تصاویر/اسکرین شات ها: مراحل تکمیل در پلتفرم سفته الکترونیکی (برای مثال، مراحل ورود، تکمیل فیلدها و امضای دیجیتال در یک سامانه فرضی)]

نکات مهم و حیاتی حقوقی در مورد سفته

برای حفظ اعتبار سفته و جلوگیری از مشکلات حقوقی، رعایت نکات زیر، چه برای سفته کاغذی و چه الکترونیکی، ضروری است.

خط خوردگی و لاک گرفتگی: قاتلان اعتبار سفته

یکی از مهمترین نکاتی که در نحوه پر کردن سفته کاغذی باید به آن توجه ویژه داشت، عدم وجود هرگونه خط خوردگی، اصلاح یا استفاده از لاک غلط گیر است. هرگونه دستکاری در متن سفته می تواند به ابطال اعتبار آن به عنوان یک سند تجاری منجر شود. در صورت بروز اشتباه، بهتر است از یک برگ سفته جدید استفاده کنید تا از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری شود. در سفته الکترونیکی، این مشکل با مکانیزم های تأیید و امضای دیجیتال به طور کامل برطرف شده است.

سفته سفید امضا: ریسک های پنهان

صدور سفته سفید امضا (سفته ای که فقط امضا شده و سایر فیلدها خالی هستند) ریسک بسیار بالایی دارد. در این حالت، دارنده سفته می تواند به اختیار خود مبلغ، تاریخ و نام گیرنده را درج کند. این عمل می تواند منجر به سوءاستفاده های جدی و مطالبه مبالغی بیش از آنچه توافق شده است، شود. توصیه می شود هرگز سفته ای را به صورت سفید امضا صادر نکنید و در صورت اجبار، حتماً یک قرارداد یا تفاهم نامه کتبی مجزا و دقیق تنظیم کنید که در آن شرایط استفاده از سفته سفید امضا و حداکثر مبلغ آن به وضوح قید شده باشد.

ظهرنویسی سفته: انتقال یا ضمانت؟

ظهرنویسی (پشت نویسی) سفته به عملی گفته می شود که طی آن دارنده سفته، حقوق خود را به شخص دیگری منتقل می کند یا به عنوان ضامن پشت سفته را امضا می کند. این عمل دارای دو مفهوم حقوقی متفاوت است:

1. ظهرنویسی برای انتقال: در این حالت، دارنده سفته با امضای پشت آن و درج نام شخص جدید، سفته را به او منتقل می کند. شخص جدید، تمامی حقوق و تعهدات دارنده قبلی را کسب می کند.
2. ظهرنویسی برای ضمانت: گاهی شخصی به عنوان ضامن برای صادرکننده سفته، پشت آن را امضا می کند. در این حالت، حتماً باید عبارت بابت ضمانت یا برای ضمانت به وضوح در کنار امضا درج شود. اگر این عبارت قید نشود، امضا به عنوان ظهرنویسی برای انتقال تلقی شده و ضامن به عنوان یکی از مسئولین پرداخت سفته، در کنار صادرکننده قرار می گیرد و مسئولیت مستقیم پیدا می کند.

بنابراین، برای کسی که پشت سفته ای را امضا می کند (به ویژه در سفته ضمانت کاری یا سفته ضمانت وام)، قید هدف از امضا (یعنی ضمانت) بسیار حیاتی است تا از عواقب حقوقی ناخواسته جلوگیری شود.

پیگیری حقوقی سفته: مهلت ها و اقدامات

در صورت عدم پرداخت مبلغ سفته در سررسید، دارنده سفته می تواند اقدامات حقوقی را برای وصول آن آغاز کند. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

1. واخواست (اعتراض عدم تأدیه): دارنده سفته باید ظرف ده روز از تاریخ سررسید، سفته را واخواست کند. واخواست سفته، به معنای تنظیم یک سند رسمی توسط دادگستری یا دفاتر اسناد رسمی است که عدم پرداخت سفته را گواهی می کند. عدم انجام واخواست در مهلت قانونی، سفته را از برخی امتیازات تجاری خود محروم کرده و باعث می شود دارنده سفته تنها بتواند علیه صادرکننده اقدام کند و نه ظهرنویسان.
2. مطالبه حقوقی: پس از واخواست، دارنده سفته می تواند ظرف پنج سال از تاریخ واخواست (برای سفته های عندالمطالبه، یک سال از تاریخ صدور سفته)، با ارائه دادخواست مطالبه وجه سفته به دادگاه، برای وصول آن اقدام کند.

آگاهی از این مهلت ها و اقدامات حقوقی برای هر دو طرف (صادرکننده و دارنده سفته) بسیار مهم است.

حفظ و نگهداری سفته: نکات امنیتی

برای سفته کاغذی، حفظ و نگهداری سفته به شکل امن بسیار مهم است. سفته را در جای امن و دور از دسترس افراد غیرمجاز نگهداری کنید. تهیه کپی از سفته (با ذکر کپی برابر اصل نیست) می تواند در صورت مفقودی، به عنوان مدرکی برای پیگیری های احتمالی مفید باشد، اگرچه اعتبار اصلی تنها با اصل سفته است. در مورد سفته الکترونیکی، نگهداری در سامانه های معتبر و حفظ رمزهای عبور و دسترسی به حساب کاربری، معادل حفظ فیزیکی سفته کاغذی است.

سوالات متداول (FAQ) در مورد طریقه نوشتن سفته

اگر مبلغ سفته به حروف و عدد یکسان نباشد، کدام یک معتبر است؟

در صورت عدم مطابقت مبلغ سفته به حروف و عدد، معمولاً مبلغی که به حروف نوشته شده است، معتبر شناخته می شود. این قاعده برای جلوگیری از دستکاری و خطاهای عددی در نظر گرفته شده است. با این حال، بهتر است برای جلوگیری از هرگونه ابهام و چالش حقوقی، همواره مبلغ را به صورت کاملاً یکسان در هر دو بخش درج کنید.

آیا سفته بدون تاریخ اعتبار تجاری دارد؟

خیر. سفته بدون تاریخ صدور، از اعتبار تجاری برخوردار نیست و به یک سند عادی تبدیل می شود. قانون تجارت، درج تاریخ صدور را از الزامات اساسی سفته می داند. اما در صورتی که تاریخ پرداخت (سررسید) درج نشده باشد، سفته عندالمطالبه محسوب می شود و همچنان اعتبار تجاری خود را حفظ می کند.

آیا می توان مبلغی بیش از مبلغ اسمی روی سفته نوشت؟

بله، از لحاظ حقوقی می توان مبلغی بیش از مبلغ اسمی روی سفته نوشت. در این حالت، سفته تا همان مبلغی که به عدد و حروف نوشته شده است، معتبر خواهد بود و مبلغ اسمی روی سفته (که معمولاً به صورت سفته تا مبلغ X ریال درج شده) حداکثر اعتبار آن تلقی نمی شود. با این حال، بهتر است برای رعایت عرف و جلوگیری از سوءتفاهم، مبلغ نوشته شده با مبلغ اسمی روی سفته همخوانی داشته باشد.

تفاوت سفته ضمانت کاری و سفته عادی در چیست؟

سفته ضمانت کاری (یا ضمانت حسن انجام کار) سفته ای است که به عنوان تضمین انجام صحیح وظایف شغلی یا تعهدات قراردادی صادر می شود و هدف آن صرفاً تضمین است، نه پرداخت یک دین قطعی. سفته عادی اما، معمولاً بابت یک بدهی یا تعهد پرداخت مشخص صادر می شود. تفاوت اصلی در این است که در سفته ضمانت کاری، باید حتماً در متن سفته (یا پشت آن) قید شود که بابت ضمانت حسن انجام کار صادر شده است. این قید، مطالبه سفته را منوط به اثبات عدم انجام تعهد می کند، در حالی که سفته عادی به محض سررسید و عدم پرداخت، قابل مطالبه است.

در صورت گم شدن سفته چه باید کرد؟

در صورت گم شدن سفته، دارنده آن باید فوراً با مراجعه به دادگاه، دستور عدم پرداخت سفته را از مراجع قضایی دریافت کند و سپس این دستور را به کلیه بانک ها (به ویژه شعبه ای که احتمالاً سفته در آنجا ارائه می شود) ابلاغ نماید. این اقدام برای جلوگیری از سوءاستفاده از سفته توسط یابنده ضروری است. همچنین، باید با تنظیم یک استشهادیه و اطلاع رسانی از طریق روزنامه های کثیرالانتشار، گم شدن سفته را اعلام کرد.

آیا سفته الکترونیکی امنیت بیشتری دارد؟

بله، سفته الکترونیکی به دلیل استفاده از فناوری های نوین و امضای دیجیتال، امنیت به مراتب بالاتری نسبت به سفته کاغذی دارد. خطر جعل، دستکاری یا مفقود شدن فیزیکی در سفته الکترونیکی وجود ندارد و تمامی فرآیندها در بستر امن و قابل ردیابی صورت می گیرد. همچنین، احراز هویت قوی تر در زمان صدور، از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری می کند.

چگونه می توان از جعلی بودن سفته جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از جعلی بودن سفته کاغذی، باید سفته را صرفاً از مراجع رسمی و معتبر مانند شعب بانک ملی ایران تهیه کنید. به مشخصات ظاهری سفته، شماره سریال ها و علائم امنیتی آن توجه کنید. در مورد سفته الکترونیکی، اطمینان حاصل کنید که از طریق سامانه ها و اپلیکیشن های رسمی و تأیید شده توسط مراجع ذی صلاح (مانند بانک مرکزی یا بانک های معتبر) اقدام می کنید.

نتیجه گیری: دقت، ستون اصلی اعتبار سفته شماست

طریقه نوشتن سفته جدید، چه به صورت کاغذی و چه در قالب الکترونیکی، نیازمند آگاهی کامل و دقت فراوان است. سفته به عنوان یک سند تجاری قدرتمند، در عین حال که ابزاری کارآمد برای تضمین تعهدات مالی است، می تواند در صورت تکمیل نادرست، چالش ها و مسائل حقوقی پیچیده ای را به همراه داشته باشد.

همانطور که بررسی شد، هر بخش از سفته، از درج مبلغ به عدد و حروف گرفته تا تاریخ های صدور و پرداخت، نام گیرنده و امضای صادرکننده، از اهمیت حقوقی ویژه ای برخوردار است. سفته الکترونیکی نیز با وجود مزایای فراوان خود، همچنان به رعایت اصول و دقت در تکمیل فیلدهای آنلاین نیاز دارد. بنابراین، همیشه قبل از صدور یا دریافت سفته، تمامی موارد قانونی و نکات مطرح شده در این مقاله را مرور کنید تا از اعتبار حقوقی سند خود اطمینان حاصل کرده و از بروز هرگونه زیان احتمالی جلوگیری نمایید. به یاد داشته باشید، در مبادلات مالی، دقت و آگاهی حقوقی، سرمایه اصلی شماست.